Geçtiğimiz günlerde Taraf Yazarı Yıldıray Oğur, ABD'ye vize başvurusu yapmış ancak doğru düzgün bir neden gösterilmeksizin vizesi reddedilmişti. Bunun üzerine Oğur, gazeteci olduğu, Taraf'ta yazdığını söyleyince ABD'li yetkililerin Yıldıray Oğur'a 3 aylık vize verdiği ortaya çıkmıştı. Zaten ABD'den vize alma konusunda muzdarip olan Türk halkının bu olaya büyük tepki göstermesi sonrası ABD'den "Vize PR'ı" denilebilecek bir hamle geldi. Milliyet'in cadde ekibinden bir gazeteci ABD'ye vize başvurusu yaptı. Sonra da ABD'li yetkililerden "vize röportajı kopardı" İşte ABD'li yetkililerin ağzından ABD'den vize almanın püf noktaları; Türkiye’de güçlü bağlarınız var ve ‘ABD’ye kapağı atmak’ gibi bir gündeminiz yoksa 10 yıllık ABD vizesi almanız çok kolay. 5 yıllık gazeteci vizesi almamızın ertesi günü vize departmanı şefini bu kez biz sorguladık Las Vegas’ta 10 Ocak’ta başlayacak tüketici elektroniği fuarı CES’e gidebilmem için ABD vizesi gerekiyordu. Konsoloslukla temas kurup 12 Aralık için randevu aldım, belgeleri toparlayıp beklemeye koyuldum. Görüşmeden önce, 12 Ocak’ta, Taraf gazetesinde Yıldıray Oğur’un yazısında ‘pasaportumda bulunsun’ düşüncesiyle başvurduğu ABD Başkonsolosluğu’nda kendisine önce vize verilmediğini okuyunca başvuruma algım değişti. Vize görevlisiyle çıkan tartışmada gazeteci olduğunu söyleyince, kendisine 3 aylık vize verdiklerini belirten Oğur’un yazısı, -ne olur ne olmaz- randevudan 30 dakika önce İstinye’de ‘ABD Başkonsolosluğu Kalesi’nin karşısındaki vize kahvelerinden birinde mevzilenmeme neden oldu. 8.30’da sıkı bir güvenlik taramadan sonra konsolosluğa 10-15 kişiyle birlikte alındım. İşaretlenen yolu takip edip asansörle ikinci kata çıktım; 36 numaralı sıra numaramı alıp oturdum. 60-70 metrekarelik bekleme salonunda iki işlemden geçtikten sonra vize onayını alıyor ya da “Bir dahaki sefere” diyerek ayrılıyorsunuz. İlk işlem 10 parmak izi, ikincisi mülakat. Önce pasaport, başvuru formu ve başvuru bedelini yatırdığınızı belgeleyen dekontu ve parmak izlerinizi verip, mülakat sırasına yönlendiriliyorsunuz. Bu aşama, -sıra ve işlem- 10 dakika sürdü. Vizeyi iş amaçlı talep ettiğim için ilk işlemde basın kartımı da sundum. Mülakat sırasındaysa 20 dakika bekledim. Benden önce 18, 20 yaşlarındaki iki kişinin başvurusunun -pasaport iade- şeklinde onaylanmadığına uzaktan tanık oldum. Diğerleri camekanın ardından mikrofonla iletişim kurduğu Amerikalı vize görevlisiyle mülakattan mutlu yüzlerle ayrıldı. Yalnızca röportaj mı? Sıra bende; genç, erkek Amerikalı görevli Türkçe, ‘nereye, niçin gitmek istediğimi’ sordu; “CES için Las Vegas’a. “Görevli pasaportumun sayfalarını incelerken “Yalnızca röportaj mı yapacaksınız? Hangi gazete?” diye merak etti; “Milliyet CADDE. Evet, yalnızca röportaj.” “Vegas’a gelmişken bir, iki kol indiririm belki” demek geçti içimden; vazgeçtim. “Kaç yıldır Milliyet’te çalışıyorsunuz? Gazeteden Las Vegas’ta görevli olduğunuza dair kağıt getirdiniz mi?” Görevli, banka hesap hareketleri, motosiklet ruhsatı, SSK prim dökümü gibi bir tomar belge dolu dosyamdan yalnızca o yazıyı istedi. Okudu ve Türkçe, “Vizeniz onaylandı” dedi. “Ne kadar verdiniz?” diye ben sordum; “5 yıl. 10 yıllık turistik vize istiyorsanız ayrı bir başvuru yapmalısınız.” “Bu yeterli. İyi günler” deyip vizemi bana ulaştıracak UPS’in bankosuna yöneldim. İçeride toplam 45 dakika geçirdikten sonra konsolosluktan ayrıldım. Akşamüzeri 5’te UPS’ten vizemin yola çıktığını bildiren SMS geldi. ABD’ye gitmek istiyorsanız -tatil, eğitim veya iş- gerekçenizi, Türkiye’yle güçlü bağlarınızı ortaya koymalısınız. “Pasaportumda bulunsun” diyenlere vermeyebiliyorlar. Ve saatlerce sıra beklemiyor; sistemli şekilde görüşmenizi yapıyorsunuz. Sonunda tebessüm ya da buğulu gözlerle konsolosluktan ayrılıyorsunuz. 160 DOLAR +15 TL Başvuru için 140 dolar, randevu almak için aranan taşeron çağrı merkezine 20 dolar ve vizeniz onaylandığında UPS’in pasaportu size ulaştırması 15 TL ödüyorsunuz. Form doldurma gibi işler için yardım isterseniz, konsolosluğun karşısında 50 TL’ye bu hizmeti veriyorlar. “GENELDE 10 YILLIK VİZE VERİYORUZ” Gözlemlerim ışığında vize sürecini bir de onlardan dinlemek istedim. Konsoloslukla temasa geçip ABD Vize Konsolosu Susan K. Abeyta’yla görüşme ayarladım. Ertesi gün ‘Vize Şefi’ni sorgulamak üzere bu kez camekanın Amerikan tarafındaydım. Abeyta’yla görüşmeme Başkonsolosluk Basın Yetklisi Gabrielle M. Price ve meslektaşı Zeynep Kabukçu da eşlik etti. Soruları pas geçerek kelimeleri Abeyta’ya bırakıyorum: - “Göçmen olmayan, diplomat, gazeteci, öğrenci, sanatçı, değişim gibi 20’den fazla vize türü var. Daha birçok göçmen vizesi tipi de var. - Vizelerin geçerlilik süreleri ve giriş sayısı, vize kategorisi ve mütekabiliyet ilkesi esas alınarak belirleniyor. Göçmen olmayan vizelerde maksimum süre 10 yıl. Süre çok özel durumlarda sınırlı - Türkiye’de en yaygın göçmen olmayan vize geçici iş veya kişisel ziyaretler için 10 yıl, çoklu girişli B1/B2 ziyaretçi vizesi. Öğrenci F1, diplomat A1 veya gazeteci I gibi diğer vize tiplerinin en fazla 60 ay geçerlilik süresi var. Bazı çok özel durumlarda başvuranın vizesi sınırlandırılıyor. - Göçmenlik yasalarımız, konsolosluk yetkililerimizin, her vize başvurusuna, -başvuran öyle olmadığını kanıtlayana kadar- ‘göçmenliğe niyetli’ gözüyle bakmasını gerektirir. - Başvuru reddini ilgilendiren en temel şey, müstakbel ziyaretçi ya da öğrencilerin ülkelerini terk etme niyeti olmadığını gösterecek bir ikamettir. Başvuranlar geçici ziyaretlerinin sonunda kendilerini ABD’den ayrılmaya zorlayacak şekilde Türkiye’yle bağlarının olduğunu göstererek kanıtlamalıdır. - Konsolosluk görevlilerimizin zor bir işi var. Bir kişinin geçici vizeye kalifiye olup olmadığına çok kısa bir sürede karar vermeliler. Birçok başvuruda kısa bir görüşme ve belgelerin incelenmesiyle karar veriliyor. - Güçlü bağlar ülkeden ülkeye, kentten kente, bireyden bireye değişir. Bu, iş, bir ev, bir aile, bir banka hesabı olabilir. Her başvuranın durumu farklıdır. Görevlilerimiz bu çeşitliliğin farkında. Vize görüşmesinde her başvuruya bireysel olarak bakıp, profesyonel, kültürel ve diğer faktörleri değerlendiriyorlar. Birçok bağ kurma şansı bulamamış genç başvuranlarda, görevlilerimiz başvuranın spesifik niyetine, aile durumlarına, uzun vadeli planlarına, ülkesindeki beklentilerine bakabilir. Her vaka bireysel olarak gözden geçirilir.” Yıldıray Oğur olayını sordum. Albeyta’nın yanıtı şu oldu: “Bireysel başvurular hakkında yorum yapamayız çünkü vize kayıtları ABD yasaları gereği gizlidir. Görevlilerimiz tutarlı şekilde, her başvuruyla ilgilenirken en yüksek nezaket ve adalet standartlarını korur.” GÖZLEM ABD Başkonsolosluğu’nun ‘camın öte yanındaki’ vize departmanında çoğu Amerikalı 30 kişi çalışıyor. Departmana konsolosluğun diğer bölümlerinden erişim çok sınırlı. MİLLİYET