'Yeni Anayasa'nın Çerçevesi' konusuyla üç gündür Abant Palas Oteli'nde devam eden 26. Abant Toplantısı sona erdi. 'Vatandaşlık ve Kimlikler, Ana Dilde Eğitim, Üniter Devlet-Özerklik Dengesinde Yerel Yönetimler, İnanç Özgürlüğü, Diyanet ve Din Dersleri, Yeni Anayasada Cumhurbaşkanının Konumu' başlıklı beş oturum yapıldı. Müzakereler bölümünde, öne çıkan maddeler üzerinde oylama yapılarak bildiri maddeleri belirlendi. Bildirinin ardından, 26. Abant Toplantısı toplu fotoğraf çekimiyle kapandı. 26. Abant Toplantısının sonuç bildirgesi şöyle: ANAYASA'NIN BAŞLANGIÇ KISMI Dibace: İnsan hakları, hukukun üstünlüğü, demokrasi ve insan onuruna saygı dışında, Anayasa'nın dibacesinde herhangi bir ifade olmamalıdır. VATANDAŞLIK VE KİMLİKLER Aşağıdaki üç madde tartışılmış ve ağırlıklı olarak ilk 2 madde benimsenmiştir. Birinci öneri: Anayasa'da vatandaşlığı tanımlamaya gerek yoktur. İkinci öneri: Türkiye Cumhuriyeti'nin hükümran olduğu mahallerde doğan herkes Türkiye Cumhuriyeti vatandaşıdır. Türkiye Cumhuriyeti'nin hükümran olmadığı mahallerde vatandaş anne ya da babadan olanların vatandaşlığı kanunla düzenlenir. Üçüncü öneri: Türkiye Cumhuriyeti vatandaşı anne ya da babadan olan herkes Türkiye Cumhuriyeti vatandaşıdır. ANADİL'DE EĞİTİM Aşağıdaki üç madde tartışılmış ve benimsenmiştir. Birinci öneri: Anadilde eğitim, temel bir insan hakkıdır. Anayasa'da anadilde eğitimle ilgili herhangi bir kısıtlayıcı hüküm olmamalıdır. İkinci öneri: Anayasa'da farklı anadillerde eğitim yapılma hakkı tanınmalıdır. Üçüncü öneri: Resmi dilin öğrenilmesi ve öğretilmesi şartı ile herkes eğitimde anadilini kullanma hakkına sahiptir. TÜRKİYE'NİN İDARİ YAPISI Aşağıdaki üç madde tartışılmış ve benimsenmiştir. Birinci öneri: Türkiye'nin idari yapısı, yerinden yönetim (adem-i merkeziyet) esasına dayanır. Yerel yönetimler üzerindeki her türlü idari vesayet kaldırılmalıdır. Resmi dil mecburi olmak kaydı ile kamusal iletişimde farklı dillerin kulanılması serbesttir. İkinci öneri: Kamu hizmetlerinin belirlenmesi ve örgütlenmesi yerinde ifa edilir. Üçüncü öneri: Merkezden yönetim istisna, yerinden yönetim esastır. Merkezde üretilecek kamu hizmetleri açıkca sayılır. Geri kalan bütün kamu hizmetleri yerinde ifa edilir. Bu yetkiler arasında yerel yönetimin yerel hizmetlerle ilgili vergi salma yetkisi saklıdır. YENİ ANAYASA'DA CUMHURBAŞKANI'NIN KONUMU Birinci öneri: Yeni anayasa'da parlamenter sistem korunmalı, cumhurbaşkanının yetkileri daraltılarak, devletin temsili görevleri ve demokratik klasik parlamenter sistemlerdeki konumuna kavuşturulmalıdır. Cumhurbaşkanı, halk oyu ile bir dönem için yedi yıllığına seçilmelidir. İkinci öneri: Yeni anayasa'da parlamenter sistem korunmalı, cumhurbaşkanının yetkileri daraltılarak, devletin temsili görevleri ve demokratik klasik parlamenter sistemlerdeki konumuna kavuşturulmalıdır. Cumhurbaşkanı'nı bir kereliğine yedi yıllığına Meclis nitelikli çoğunluğu ile seçer. İNANÇ ÖZGÜRLÜĞÜ VE DİYANETİN KONUMU Aşağıdaki dört madde tartışılmış ve ağırlıklı olarak ilk 3 madde benimsenmiştir. Birinci öneri: Hiç kimse dini inançlarından ve ifadesinden dolayı eğitimde, çalışma hayatında ve kamusal alanda ayrımcılığa uğratılmaz. İkinci öneri: Diyanet, tamamem bağımsız vakıf statüsünde olmalı, diğer inanç grupları da devlet katkısı ile aynı şekilde vakıflar kurmalıdır. Üçüncü öneri: Diyanet, isteğe bağlı inanç vergisi ile finanse edilmelidir. Farklı inanç grupları için de benzer kurumlar kurulmalıdır. Dördüncü öneri: Diyanetin mevcut durumu devam etmeli, diğer inanç gruplarına da hizmet verilmelidir. DİN DERSLERİ Aşağıdaki üç madde tartışılmış ve benimsenmiştir. Birinci öneri: Anayasada bu konuda hiç bir madde olmamalıdır. İkinci öneri: Nesnel ve çoğulcu din kültürü ve ahlak dersleri zorunlu olmalıdır. Din eğitimi dersleri seçmeli olmalıdır. Üçüncü öneri: Farklı içeriklerde eleştirel düşünceyi ve çoğulculuğu geliştiren seçmeli din kültürü ve ahlak bilgisi ders alternatifleri olmalıdır. (CİHAN)