Gürcistan'da halk, hükümetin geçen yıl kitlesel gösterilerin ardından rafa kaldırdığı 'yabancı etkinin şeffaflığı' olarak tanımlanan "yabancı ajanlar" yasa tasarısını yeniden gündeme getireceğini açıklamasından bu yana parlamento binası önünde protesto gösterileri düzenliyor.
Peki Gürcistan'da neler oluyor, halk protestoları neyi reddediyor ve bu durum neden ülke için önemli? Bu soruların yanıtlarını öncelikle "Yabancı etki ajanları" yasası olarak ün salan tasarıda aramak gerekiyor.
'Yabancı etki ajanları' yasa tasarısı nedir ve kimler istiyor?
İktidardaki Gürcü Hayali Partisi, Amerika Birleşik Devletleri'nde (ABD) 1938 yılında kabul edilen FARA'yı (Foreign Agents Registration Act / Yabancı Ajanlar Kayıt Yasası) model aldığını iddia ediyor.
FARA, ABD'de faaliyet gösteren yabancı hükümetler, politik gruplar veya bireylerin, Amerikan halkına veya hükümetine karşı faaliyetlerini ve finansman kaynaklarını açıkça bildirmelerini gerektiriyor.
Gürcü Hayali Partisi, yasanın, şeffaflığı teşvik etmek ve yabancılar tarafından dayatılan "sözde liberal değerlerle" mücadele etmek için gerekli olduğunu öne sürüyor.
Kim, neden karşı çıkıyor?
Gürcistan muhalefeti tasarıyı "Rus yasası" olarak adlandırıyor ve Kremlin'in siyasi muhalifleri bastırmak ve muhalefeti susturmak için kullandığı yasalarla kıyaslıyor.
Rusya'da birçok gazeteci, siyasetçi, insan hakları örgütü, çevre grubu, LGBTQ destek ağı ve diğerleri "yabancı ajan" olarak listelenirken, sosyal medya veya çeşitli platformlarda paylaşım yaptıklarında bu etiketi kullanmak zorunda bırakılıyor.
Keza casusluk çağrışımı yapan "yabancı ajan" teriminin kullanımı, yetkililerin olumsuz göstermek istediği kişi ve kuruluşlar hakkında şüphe oluşturmak için kullanılabiliyor.
Gürcistan'da 'yabancı ajan' yasasını eleştirenler, bunun iktidardaki Gürcü Hayali Partisi'nin genişleyen otoriter eğiliminin bir parçası olduğunu savunuyor.
Parti son dönemde, seçim kurulu üzerindeki kontrolünü artırmaya yönelik bir yasa çıkardı ve ekim ayında yapılacak seçimler öncesinde de LGBT haklarına yönelik kapsamlı kısıtlamalar önerdi.
Hükümet neden tasarıyı şimdi yeniden gündeme getiriyor?
O zaman da iki gece boyunca süren yoğun protestoların ardından geri adım atılmıştı.
Hükümet şu anda da vatandaşların yasaya karşı çıkmalarının 'radikal muhalefet' tarafından yanlış yönlendirildiğini ve bunu tekrar deneyeceğini öne sürüyor.
Tiflis yönetimi, Batılı ülkelerden gelen eleştirilere yanıt olarak, ülkede faaliyet gösteren STK'lardan şeffaflık talep etme hakkına sahip olduğunu belirtiyor.
Keza hükümet, yasanın kabul edilmesi halinde hangi kuruluşların yabancı ajan olacağını belirtmese de sivil toplum kuruluşlarını muhafazakar Gürcistan'da popüler olmayan LGBT haklarını savunmakla suçladı.
Batı ve Rusya ne diyor?
Gürcistan, aralık ayında AB'ye aday ülke statüsü kazanarak nihai üyelik yolunda bir adım atmıştı.
Ancak Brüksel, başvurunun Tiflis'in reformlarda daha fazla ilerleme kaydetmesine bağlı olduğunun altını çiziyor.
Rusya, Gürcistan'da "istikrar ve öngörülebilirlik" istediğini belirtiyor ve yasanın çıkarılması konusunda komşusuna baskı yaptığını reddediyor.
Kremlin, tasarıya karşı çıkanların bunu bir Rus projesi olarak göstermelerinin de saçma olduğunu dile getiriyor.
Kremlin Sözcüsü Dmitry Peskov, yaptığı açıklamada, Gürcistan'daki durumun "Rusya karşıtı duyguları kışkırtmak" için kullanıldığını ve Kremlin'in gelişmeleri
