HDP Adana Milletvekili Meral Danış Beştaş, anadil kullanımıyla ilgili Türkiye Büyük Millet Meclisi Başkanlığı'na soru önergesi verdi. Başbakan Ahmet Davutoğlu ile Ulaştırma Denizcilik ve Haberleşme Bakanı Binali Yıldırım tarafından yazılı olarak cevaplandırılması istemiyle Meclis Başkanlığı'na verdiği soru önergesinde Beştaş, anadil kullanımı önemli bir hak ihlali olup bireyin kritik anlarında da hayati öneme sahip olduğunu söyledi.

Geçtiğimiz hafta Ankara 12'nci İdare Mahkemesinin, uçaklarda Kürtçe anons yapılması yönündeki talebinin, Kürtçe'nin sivil havacılıkta kullanılabilecek diller arasında sayılmadığını belirterek talebin reddine karar verdiğini hatırlatan Beştaş, şunları belirtti: "Davacı; Diyarbakır hava meydanından yapılacak tüm yönlendirme, bilgilendirme, uyarı, ikaz ve anonslar ile gerek Diyarbakır ilinden diğer illere yapılan ve gerekse diğer illerden Diyarbakır iline yapılan uçak seferleri ile ilgili uçuş öncesi, uçuş sırasında ve sonrasında yapılan tüm yönlendirme, bilgilendirme, uyarı, ikaz ve anonsların Kürtçe dilinde de yapılmasının sağlanması için gereken tüm tedbir ve imkanların, (işlem ve eylemlerin) alınmasının talep etmişti. Anadil kullanımı az evvel de ifade ettiğimiz üzere bilhassa hastane, uçak vb gibi hayati alanlarda önem arzetmekle birlikte bireyin kamu kurum ve kuruluşlarındaki iş ve işlemlerini rahatlıkla ve sorunsuz yerine getirebilmesi açısından da zaruret teşkil etmektedir. Bilindiği üzere Türkiye'de yaşayan halklar tarafından çeşitli diller kullanılmaktadır ve dolayısıyla bir çok vatandaş kendisini anadili ile ifade edebilmektedir. Yine buna bağlı olarak Türkçe bilmeyen bir çok vatandaş, kendi anadili dışındaki dilleri anlamakta güçlük çekmektedir. Buradan hareketle halkın talep ve eğilimleri doğrultusunda kamusal alanda anadil kullanımına dair engellerin kaldırılması ve anadilde hizmetlerin verilmesi toplumsal bütünleşme için olduğu kadar bireyin yaşamsal faaliyetlerini yerine getirmesi noktasında da büyük öneme sahiptir."

Bu bağlamda Beştaş, şu soruları yöneltti:

Türkiye iç hat seferlerinde uçaklarda, uçak seferlerinin gerçekleştiği illerde çoğunlukta olan dil kullanımına göre Türkçe'nin yanı sıra başka dillerde anonslar yapılmasına dair bir çalışma gündeminizde midir? Böyle bir çalışma gündeminizde değilse nedeni nedir?

İç hat seferlerinde uçaklarda yapılan anonsları anlamayan vatandaşların maruz kalacağı mağduriyetlerin giderilmesi ne şekilde sağlanmaktadır?

Uçuşlarda bir çok anonsun hayati önemde oluşu nazara alındığında bireylerin zarara uğramaması adına herhangi bir önlem alınmakta mıdır?

Kamusal alanda anadil kullanımının sağlanmasına yönelik bir çalışma yapılması gündeminizde olacak mıdır?

Türkiye'nin taraf olduğu Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı'nın 4/3 hükmünde yer alan kamusal hizmetlerin halka en yakın birimlerce yerine getirilmesi ilkesi kapsamında kamu hizmetleri ile ilgili karar alma süreçlerine, yöre halkının etkin katılımının gerekliliği esası neden uygulama dışı bırakılmaktadır?

Avrupa Birliği uyum sürecinde yapılan ve farklı dil ve lehçelerde yayın yasağına getirilen kısıtlamaların kaldırılmasının olumlu neticeleri olmuş mudur? Farklı dil ve lehçelerde yayın yapılmasının halk üzerindeki olumlu yansımalarına dair bir çalışma yapılmış mıdır? Bu konuda bir çalışma yapılmış ise neticeleri hakkında bilgi verebilir misiniz?

Farklı dil ve lehçelerde yayın yapılması hakeza anadilde savunmaya dair kısıtlı da olsa yapılan yeni düzenlemenin hayatın kritik alanlarında uygulanması hususunda fayda sağlayıp sağlamadığı hususunda bir araştırma inceleme çalışması yapılmış mıdır? Şayet bu tür bir çalışma yapılmış ise anadil kullanımına dair düzenlemelerin toplumsal etkileri ne şekilde olmuştur?

Hastane gibi yaşamsal önem taşıyan kamusal alanda anadil kullanımının engellenmesinin yol açtığı sakıncalar ile ilgili bir çalışma yapılmış mıdır? Bu çalışmanın neticeleri ne olmuştur?

Hâlihazırda farklı dil ve lehçelerde yayın yapılmasına yönelik uygulamanın sakıncaları olduğunu düşünüyor musunuz? CİHAN