HDP Iğdır Milletvekili Habip Eksik, Ermenistan'ın Türkiye sınırına yakın Metsamor şehrindeki Metsamor Nükleer Santralinin büyük tehlike arz ettiğini belirtirken, "Bu santraller birinci nesil nükleer santral olarak adlandırılmakta olup dünyanın en eski ve en tehlikeli teknolojileri ile inşa edilmişlerdir" dedi. Eksik, Çevre Şehircilik Bakanı Murat Kurum'a, "Türkiye'de Çernobil benzeri bir facia yaşanmaması için gerekli önlemler alınmış mıdır?" diye sordu.
Habip Eksik, 1979 yılında Ermenistan'da faaliyete geçen Metsamor Nükleer Santralinin tehlike arz ettiğini duyurdu. Yakın tarihte yaşanan Çernobil ve Fukuşima nükleer kazalarındaki ortak özelliğe bakıldığında santrallerin aynı teknolojiyle inşa edildiğini belirten Eksik, "Bu santraller birinci nesil nükleer santral olarak adlandırılmakta olup dünyanın en eski ve en tehlikeli teknolojileri ile inşa edilmişlerdir. Bu nedenle Metsamor Nükleer Güç Santrali'nin güvenliği ve kapatılması Ermenistan kadar, Iğdır, Kars, Erzurum, Ardahan başta olmak üzere Türkiye'yi ve diğer bölge ülkeleri için hayati bir önem taşımaktadır" dedi.
"Dünyanın en tehlikeli santrali ilan edildi"
Santralin 1988 yılında yaşanan depremde ciddi derecede zarar görerek uzun süre kullanım dışı kaldığını belirten Eksik, 1995 yılında Ermenistan'ın enerji ihtiyacını gerekçe göstererek yeniden üretime geçirdiğini söyledi. Ancak santralin uluslararası otoriteler Birleşmiş Milletler Uluslararası Atom Enerjisi Ajansı (IAEA) ve Avrupa Birliği (AB) tarafından 'dünyanın en tehlikeli santrali' ilan edildiğine dikkat çeken Eksik, "Çernobil felaketinden daha büyük bir trajedi rolünü oynayabileceği ve radyoaktif gazların atmosfere yayılması durumunda sadece çevre illerin değil çevre ülkelerin de etkilenmesi kaçınılmazdır" dedi.
Söz konusu santralin fay hattında olduğunu belirten Eksik, yakın zaman iki ciddi depremin meydana geldiğini hatırlatarak, "Bir deprem veya başka bir sebeple kaza geçirmesi durumunda santralin Ermenistan, Nahçivan, İran, Azerbaycan ve Gürcistan'a ve Türkiye'nin Doğu Anadolu bölgesine büyük zarar vereceği öngörülmektedir" dedi.
"Kanser vakalarında büyük artış var"
Santralden insan sağlığını tehdit eden birçok radyoaktif sızıntı olduğunu iddia eden Eksik, "Ayrıca Arpaçay ve Aras nehirlerinden çekilerek santralin soğutulmasında kullanılan su yeraltına geri verildiği söylenmektedir. Iğdır İl Tarım Müdürlüğü'nün verilerine göre son yıllarda hayvanların sakat doğumlarında artış bulunmaktadır. Ve yine bölgede kanser hastalıklarında büyük bir artış olduğu gözlenmektedir. Halk yetiştirdikleri meyve ve sebzelerde de santralin meydana getirdiği etkilerin olduğu ifade edilmektedir" dedi.
"Bakanlığın herhangi bir çalışması var mıdır?"
Eksik, Çevre ve Şehircilik Bakanı Murat Kurum'a söz konusu santralle ilgili şu soruları sordu:
"Metsamor Nükleer Santrali'nin olası bir depreme karşı dayanıklılığı konusunda tarafınızda güncel bir veri, bilgi var mıdır? Kamuoyuyla paylaşılacak mıdır?
"Bu santralin kapatılması için hükümet olarak Rusya, Ermenistan, AB, uluslararası kuruluşlar nezdinde girişimleriniz var mıdır? Var ise bunlar nelerdir ve hangi aşamadadır? Olacak mıdır? Ayrıca bölge halkının gelir ve refah düzeyinin arttırılmasına katkıda bulunacak ve ticaretin gelişmesinde önemli rol oynayacak Türkiye ile Ermenistan arasında bağlantıyı sağlayan Alican sınır kapılarının yeniden açılmasına yönelik Bakanlığınızı herhangi bir çalışması var mıdır? Olacak mıdır?
"Bakanlık santralin Türkiye için meydana getirdiği tehlikeleri uluslararası platformlarda gündeme getirmiş midir, bu hususta alınmış bir karar veya çalışma var mıdır? Olacak mıdır?
"Iğdır ilinde radyasyon ölçümü Atom Enerjisi Kurumu ve başkaca kurumlar tarafından, hangi periyotlarla, hangi zamanlarda yapılmıştır? Yapılacak mıdır? Yapıldıysa sonuçları nelerdir? Kamuoyuyla paylaşılmış mıdır? Paylaşılacak mıdır?
"Bakanlığınız Metsamor Nükleer Santralinin çevreye verdiği zararları önlemek için insan ve canlı sağlığı adına ne gibi önlemler almıştır? Bu hususta halk bilgilendirilmekte midir? Bilgilendirilecek midir?
"Iğdır'da kanser vakalarındaki artışta Ermenistan Metsamor Nükleer Santralinin etkisi nedir Bakanlığınızın bu yönlü yürüttüğü herhangi bir çalışma bulunmakta mıdır? Olacak mıdır?
"Metsamor Nükleer Santralinin insanlar dışındaki canlılar üzerinde etkisi araştırılmış mıdır? Araştırılacak mıdır?
"Metsamor'un zararlı etkilerinden halkı korumak için bakanlık olarak yürüttüğünüz çalışmalar nelerdir?
"Türkiye'de Çernobil benzeri bir facia yaşanmaması için gerekli önlemler alınmış mıdır? Alınacak mıdır? Halka olası bir nükleer kazaya ve radyasyon sızıntısına karşı tatbikat yapılmış mıdır? Yapılacak mıdır? İyot tabletleri dağıtılmış mıdır? Dağıtılacak mıdır?
"Çernobil ve benzeri facialarda Nükleer Zararların Tazmini konusunda mağdur olanlar zararlarını karşılamak için Uluslararası üst mahkemelere kadar başvurmuş ve uzun süre zararlarını tazmin edememiştir. Birçok ülke bu facialar sonrası yeni yasalarla zarar tazminini uluslararası anlaşmalarla güvence altına almaya çalışmıştır. Örneğin, Japonya'da deprem ve doğa afetleri çok olmaktadır. Özel sigortalar bu tür zararları karşılamamaktadır. Neredeyse Türkiye sınırları içinde yer alan bu nükleer santralin kazaya uğraması durumunda Türkiye'nin uğrayacağı zararın ne şekilde tazmin edilmesi planlanmaktadır? Metsamor Nükleer Santrali olası bir kaza veya nükleer sızıntıya karşı sigortalanmış mıdır?"
