Dünya Gazetesinin haberine göre Ticaret Bakanlığı, İstanbul gümrüklerinde parsiyel eşyanın geçici depolanan eşya statüsünde iki iş günü antrepoya konulabilmesine yönelik 10 yıldır devam eden istisnai uygulamayı kaldırıyor. Kararın ithalatçıdan, gümrükçü, antrepocu ve hatta ihracatçıya kadar dış ticarette rol alan tüm firmaları olumsuz etkileyeceğini dile getiren sektör temsilcileri, bakanlığın mevcut uygulamaya devam etmesini talep ediyor.

Bilindiği üzere, İstanbul’daki gümrük idarelerine bağlı antrepolarla sınırlı olmak üzere parsiyel taşınan eşyanın geçici depolanan eşya statüsünde iki iş günü süreyle antrepoya konulabilmesine 2010 yılından bu yana izin veriliyordu. Uygulama bu şekliyle birden fazla alıcıya ait eşyanın gümrük işlemleri sırasında taşıma aracının bekleme mecburiyetini ortadan ortadan kaldırıyor, bütün ithalatçıların da birbirlerinin işlemlerine bağlı olmadan ithalat işlemlerini tamamlamasına olanak sağlıyordu. Sektör temsilcilerine göre, uygulama sayesinde taşıt araçları, ihracat taşımaları için çok kısa sürede hazır hale geliyor, eşya sahipleri için bekleme maliyetleri ortadan kalkıyor, geçici depolama yeri ile antrepo ve depolar arasındaki nakil işlemlerine, dolayısıyla oluşacak ilave maliyetlere de gerek kalmıyordu.

Ticaret Bakanlığı İstanbul Gümrükler Genel Müdürlüğü, ilgili tüm kurum ve kuruluşlara geçen hafta gönderilen yazıda, uygulamanın 1 Eylül itibariyle kaldırılacağını duyurarak şu açıklamayı yaptı: “Bakanlık Makamının 11.06.2020 tarihli, 54824664 sayılı Olur’ları ile; bağlantı gümrük idarelerimiz ile sınırlı olmak üzere parsiyel eşyanın geçici depolanan eşya statüsünde 2 iş günü antrepoya konulabilmesine yönelik istisnai uygulama hakkındaki Bakanlık Makamının 19/08/2010 tarihli 2010/08 sayılı onayının, ticari faaliyetlerin sekteye uğramamasını ve gümrük işlemlerinin aksamamasını teminen gümrük idarelerinin, firmaların ve ilgili paydaşların gerekli tedbirleri almaları bakımından, 01.09.2020 tarihinde yürürlükten kaldırılmasının uygun bulunduğu bildirilmiştir. Bilgi ve gereğini rica ederim.”

Dış ticaretin yarıdan fazlası İstanbul’dan

Türkiye’nin ihracatının yaklaşık yüzde 52’sinin, ithalatının da yüzde 58’inin gerçekleştiği İstanbul’da gümrükleme açısından antepoların özel bir öneme sahip olduğu biliniyor.

İstanbul’da kurulu 272 antrepoda toplam 1 milyon 70 bin metrekare depolama kapasitesi mevcut. Eşyanın gümrüğe sunulmak üzere konulduğu alanlar olan geçici depolama yerlerinden ise İstanbul’da toplamda 1 milyon 440 bin metrekare depolama kapasitesine sahip 45 adet bulunuyor.

Konuyla ilgili DÜNYA’ya konuşan sektör temsilcileri, karara yönelik tepkilerini dile getirirken, bakanlığa geri adım atılması yönünde çağrıda bulundu.

Uluslararası Nakliyeciler Derneği (UND) yetkilileri, ticaret bakanlığına bir yazı göndererek, kararda geri adım atılmasını talep etti. İlgili yazıda özetle şu bilgiler yer aldı: “Dünya genelinde yaşanılan Covid-19 hastalığı tüm ülkelerin ekonomilerini ve dış ticaretlerini olumsuz şekilde etkilerken, Türkiye ekonomisinin koronavirüs salgınının etkilerine karşı amacıyla İstanbul Gümrük idareleri ile sınırlı olmak üzere parsiyel eşyanın geçici depolanan eşya statüsünde antrepoya konulabilmesine yönelik istisnai karar dış ticaret operasyonlarına önemli faydalar sağlamaktaydı. Ancak, bu uygulamanın kaldırılmasına yönelik alınan kararla parsiyel yüklemelerde birden fazla ithalatçı olması nedeniyle aracın boşaltılabilmesi için tüm beyanname işlemlerinin tamamlanmasının zorunlu tutulması araçların boşaltılma sürelerini uzatacak. İthalat yönünde aracın boşaltılması süresince yaşanacak beklemeler dış ticaretimize olumsuz olarak etkiyecek, aynı aracın ihracat için çıkış yapabilmesi için zaman kaybetmesine neden olacak. Bu kapsamda, özellikle son dönemde uluslararası taşımacılık faaliyeti gerçekleştiren firmaların yaşadığı sorunlar göz önünde bulundurularak, yürürlüğe konulan uygulamanın yüksek makamarınca yeniden değerlendirilmesi hususunu takdir ve tensiplerinize arz ederiz.” Öte Yandan Uluslararası Taşımacılık ve Lojistik Hizmet Üretenleri Derneği UTİKAD da bakanlığa benzer bir yazı gönderdi.

Kararın yürürlüğe girmesi ile oluşabilecek 5 önemli sorun

1- Söz konusu uygulamanın sona erdirilmesi ile birlikte parsiyel araçlarla antrepoya indirilecek yüklerin antrepo beyannameleri tamamlanmadan aracın boşaltılması mümkün olmayacak. Bu da parsiyel araçların antrepolarda bekleme ve yığılmalarına sebep olacak, araçların boşaltılması ve yüklerin müşterilere teslim edilmesi günler sürebilecek.

2- Araç içerisinde bulunan tek bir parsiyel yük sahibinin çeşitli sebepler ile antrepo beyannamesi verememesi durumunda TIR’lar boşaltma işlemleri için beklemek zorunda kalacak, ancak bu arada beyanname açmak ve yükünü boşaltmak için herhangi bir engeli bulunmayan firmalar da beyanname açamayan firmanın sorununun çözülmesini beklemek durumunda kalacak.

3- Diğer yandan bir parsiyel araç ithalatçıların anlaşmasına göre birden fazla antrepoya yük indiriyor. Her antrepoda tüm beyannamelerin tamamlanmasının beklenmesi sonucu araçların boşaltılması çok uzun sürebilecek, bu da araçların verimsiz işletilmesine neden olacak.

4- Uygulama ile getirilen zorunluluk diğer şehirlerde bir gümrük ve maksimum birkaç antrepoyu etkileyecekken İstanbul’da 200’ün üzerinde antrepo bulunuyor. Bu karar 200’ün üzerinden antrepoyu ve o antrepolara yük indiren tüm firmaları kapsayacak.

5- Antrepoların kullanılamayacak olması durumunda, gümrük müdürlükleri içindeki geçici depolama yerleri kapasite açısından yetersiz kalacak.