Avrupa Komisyonu Salı günü yaptığı açıklamada, İran’ın yeraltı nükleer tesisinde yaptığı üretimin 2015’te imzalanan uluslararası nükleer anlaşmanın ihlali olduğunu belirtti. Açıklamada buna rağmen anlaşmanın ‘‘kurtarılmasının’’ umut edildiği kaydedildi.
Bir Komisyon Sözcüsü tarafından yapılan açıklamada, ‘‘İran’ın attığı adımlar konusunda son derece kaygılıyız. Bu adım İran’ın nükleer alanda verdiği sözlerin bir ihlali ve bunun ciddi sonuçları olacak. Bu çok üzücü, ancak anlaşmayı sürdürmemiz de son derece önemli’’ denildi.
ABD’den yeni yaptırımlar
ABD Dışişleri Bakanlığı da İranlı çelik şirketlerini hedef alan yeni yaptırımlar açıkladı.
Açıklamada 17 İranlı şirket ve bir bireye yaptırım uygulanacağı belirtildi. Açıklamada İran rejiminin çelik sanayiinden elde ettiği geliri dünya genelinde istikrarsızlaştırma faaliyetlerine kaynak olarak kullandığı belirtildi.
Açıklamada ‘‘ABD, İran rejimine, yaptırımlardan kaçmaya çalışanlara ya da rejimin baskı ve terör programını uygulamasına kaynak sağlayanlara karşı arka arkaya yaptırımlar uygulamaya devam edecektir’’ denildi.
Tahran 1 Ocak’ta Uluslararası Atom Enerji Dairesi’ne yeraltındaki Ferda nükleer tesisinde yüzde 20 oranında zenginleştirilmiş uranyum üretmeye başlayacağını haber vermişti. Tahran 4 Ocak Pazartesi günüyse üretime başladığını bildirdi.
Ferda nükleer tesisindeki uranyum zenginleştirme çalışmaları ve İran'ın Güney Kore bandıralı bir gemiye el koyması, Donald Trump'ın başkanlık döneminin sonuna yaklaştığı bu günlerde İran ve Amerika arasındaki gerginliğin daha da tırmanmasına yol açtı.
Başkan Trump, 2018 yılında ABD’yi, Tahran'ın ekonomik yaptırımların kaldırılması karşılığında uranyum zenginleştirme faaliyetlerini kısıtlama taahhüdünde bulunduğu İran nükleer anlaşmasından çıkarmıştı. Trump, buna gerekçe olarak, İran'ın balistik füze programını, bölgesel politikalarını ve diğer meseleleri göstermişti. Oysa anlaşma, sadece Tahran'ın nükleer programına odaklanıyordu.
ABD yaptırımları arttırmaya başlayınca İran, anlaşma şartlarını adım adım geride bıraktığını açıklamaya başladı. İki ülke, 2020 yılı başında savaşın eşiğine geldi. Gerginlikler hala sürüyor.
İran, 2015 anlaşması uyarınca Ferda’daki uranyum zenginleştirme faaliyetini sonlandıracak ve tesisi 'nükleer, fizik ve teknoloji merkezi' haline getirecekti.
İran’dan yerli insansız hava araçlarıyla tatbikat
İran son olarak Salı günü yerli yapım insansız hava araçlarıyla tatbikat düzenledi. Tatbikat, ABD’nin İran Kudüs Gücü Komutanı Kasım Süleymani’nin Irak’ta insansız hava araçlarıyla düzenlenen saldırıda öldürülmesinin yıldönümü olan 3 Ocak’tan iki gün sonra yapıldı.
İran ve desteklediği bölgesel güçler son yıllarda Yemen, Suriye, Irak ve Hürmüz Boğazı’nda çok sayıda drone saldırısı düzenledi.
Yarı resmi Fars haber ajansı tarafından yapılan açıklamada İran silahlı kuvvetlerinin bombardıman aracı, avcı ve gözcü uçağı olarak kulanılan drone’ları ülkenin orta kesimindeki Semnan vilayetinde iki günlük tatbikat sırasında test edeceği belirtildi.
İran ve ABD arasındaki gerilim Başkan Trump’ın görevi, 3 Kasım seçimlerini kazanan Joe Biden’a devredeceği 20 Ocak öncesinde iyice yükselmiş durumda. İran Dışişleri Bakanı Cevad Zarif Başkan Trump’ın görevdeki son günlerinde İran’a saldırmak için bahane bulabileceğini ya da İsrail’in savaş çıkarmaya çalışabileceğini öne sürmüştü. İsrail iddiaları reddetmişti.
Joe Biden, İran’la uluslararası toplum tarafından yapılan nükleer anlaşmaya ABD’yi yeniden sokmayı istiyor.
İran son olarak Güney Kore bandıralı bir gemiyi alıkoymuştu.
