Kudüs gerilimi sonrasında Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’dan İsrail için “terör devleti” ve “işgal devleti” nitelemeleri geldi ancak Türkiye ile İsrail arasındaki ticari ilişkiler artarak sürüyor. Son bir yılda iki ülke arasındaki dış ticaret hacmi yüzde 14 artarken, İsrail’den Türkiye’ye doğalgaz boru hattı projesi için de görüşmeler sürüyor. Uzmanlar Kudüs geriliminin bu projeyi etkilemeyeceği görüşünde.
2017’de yüzde 14 artış
Ekonomi Bakanlığı verilerine göre, AKP’nin iktiadara geldiği 2002 yılında 1.4 milyar Dolar olan İsail ile Türkiye arasındaki ticaret hacmi, 2014 yılı itibarıyla dört katına çıkarak 5.8 milyar Dolar ile zirveye ulaştı. 2016 yılında bu rakam biraz düşürek 4.3 milyar Dolar olarak gerçekeleşti ancak 2017’de tekrar yükselişe geçti. 2016 ocak-ağustos döneminde 2.8 milyar Dolar olan hacim, 2017’nin aynı döneminde yaklaşık yüzde 14 artarak 3.2 milyar Dolar’a ulaştı.
Mavi Marmara da etkilemedi
2009 yılında 2.6 milyar Dolar olan hacim, 2010 yılında İsrail’in imza attığı Mavi Marmara katliamı ve sonrasındaki siyasi krize rağmen 2014’te 5.8 milyar Dolar ile zirveye ulaştı. Son Kudüs giriliminin de sert söylemlere rağmen ticari ilişkileri etkilemesi beklenmiyor.
Körfez’e ihracat İsrail üzerinden
Önceki gün Suudi yayın kuruluşu İlaf’a konuşan İsrail İstihbarat ve Nükleer Enerji Bakanı Yisrael Katz, Erdoğan’ın söylemlerinin iki ülke arasındaki ilişkileri etkilemediğini belirterek Türkiye’nin Körfez ülkelerine ihracatının yüzde 25’inin İsrail’e ait Hayfa limanı üzerinden gönderildiğini söyledi.
Kudüs krizi boru hattını etkilemez
Temmuz 2017’de Türkiy’ye gelen İsrail Enerji, Altyapı ve Su Kaynakları Bakanı Yuval Steinitz, Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanı Berat Albayrak ile doğalgaz boru hattı projesi konusunda üç tur görüşme gerçekleştirdiklerini belirtmiş ve “Görüşmeleri hızlandırmaya ve yıl sonundan önce boru hattının inşa edilmesini sağlayacak çatı anlaşmayı tamamlamaya karar verdik” demişti. Son Kudüs krizinin, müzakerelerin sürdüğü söz konusu projeyi nasıl etkileyebileceğini enerji uzmanları Cumhuriyet’e değerlendirdi:
Dr. Filiz Katman (İstanbul Aydın Üniversitesi Enerji Politikaları ve Piyasaları Uygulama ve Araştırma Merkezi Müdürü): Önceki yıllarda yaşanan yol kazalarına bakıldığında Türkiye ve İsrail ticari ilişkilerine olumsuz yansımaları olmadığı görülüyor. Yapılan açıklamalar da halihazırda etkilenmeyeceği yönünde. Burada daha çok İsrail’in Güney Kıbrıs Rum Yönetimi ile Doğu Akdeniz’deki rezervler hususunda yürüttüğü süreç etkili olabilir.
Dr. Volkan Ediger (Kadir Has Üniversitesi Enerji ve Sürdürülebilir Kalkınma Merkezi Direktörü): Etkileyeceğini sanmıyorum. Mavi Marmara bile etkilemedi. İsrail, Güney Kıbrıs ve Yunanistan ile gaz anlaşması imzaladı. Türkiye ile de görüşüyor. Farklı seçenekleri masada tutuyor. Yunanistan üzerinden giderse maliyet yüksek, Türkiye daha avantajlı. Ancak İsrail’in ne kadar gazı olduğu henüz net değil
