Türkiye ile İsrail, arasında yaşanan siyasi kriz sonlandı. İki ülke arasında varılan anlaşmayla ticari ve siyasi ilişkiler normale dönmüş oldu. Aslında bilinenin aksine İsrail ile son yıllarda yaşanan One Minute, Gazze Ablukası ve Mavi Marmara saldırısını kapsayan siyasi krizler iki ülke arasındaki ticareti hiç etkilemedi. Hatta ticaret daha da arttı. Ayrıca İsrail’in Gazze’ye saldırdığı dönemde iki ülke ilişkileri gerilmesine rağmen bu ülkeye jet yakıtı satılırken Kuzey Irak petrolleri de Türkiye üzerinden İsrail’e taşınmaya başlandı. İki ülkenin yıllık ticaret hacmi zaman zaman 5-6 milyar dolar rakamlarına çıktı.
Türkiye-İsrail ilişkileri ilk olarak Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın İsviçre’deki Davos Dünya Ekonomik Forumu’nda İsrail Dev
let Başkanı Şimon Peres ve oturum moderatörü David Ignatius’a yönelik One Minute tepkisi geniş yankı bulmuştu (Ocak 2009). 2010 yılının mayıs ayında İsrail’in Gazze’ye yardım götüren Mavi Marmara Gemisine saldırması sonucu 10 vatandaşımız şehit olmuş siyasî ilişkiler kopmuştu. Temmuz 2014’te İsrail’in Gazze’ye geniş çaplı bir saldırıda bulunması siyasi krizde zirve yaptırmıştı.
Davos’da yaşanan One Minute krizi döneminde İsrail’e ithalat 1 milyar ve ihracat 1,5 milyar dolar civarındaydı. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre krizin hemen ardından 2011 yılında 4,4 milyar dolarla rekor seviyeye ulaşan iki ülke arasındaki dış ticaret, diplomatik ilişkilerden bağımsız bir şekilde Türkiye lehine bir seyir izledi. Son 5 yılda İsrail’e karşı sürekli dış ticaret fazlası verilirken, bu dönemde ihracat yüzde 13 artarak 2,4 milyar dolardan 2,7 milyar dolara yükseldi. İthalat ise yüzde 19 azaldı, 2,1 milyar dolar seviyelerinden 1,7 milyar dolara geriledi.
İlk 4 ayda 385 milyon dolarlık ithalat
İsrail’le Türkiye arasında siyasi krize rağmen iki ülke ticaret ilginç bir şekilde artarak devam etti. Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre 2016 yılının ilk 4 aylık döneminde (Ocak-Nisan) İsrail’den toplam 385 milyon dolar ithalata karşın 947 milyon dolar ihracat yaptık.
İsrail’den otomobil, yarış arabaları, demir çelik, tütün ürünleri, tuvalet kağıtları, plastik, bakır teller, elektrikli su ısıtıcıları gibi ürün alırken; kimya malzemeleri, demir çelik hurdaları, azot, fosfat, potasyum karışımları, hurma, incir, avokado, mango gibi meyveler, dokunmamış mensucat, elektronik entegreler, insan ve hayvan kanı gibi ürün satışı oldu. Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) verilerine göre ise petrol ticaretinde İsrail’den 476 bin tonluk ithalata karşın 22,2 bin ton ihracatımız söz konusu. Petrol ticareti ağırlık motorin olmakla birlikte benzin, deniz ve havacılık (Jet) yakıtları, fuel oil alım ve satımı da var.
Kaynak: Yeni Hayat Gazetesi
