Doğu Akdeniz’de hidrokarbon enerji kaynaklarının araştırılması ve deniz hakimiyeti konusunda Türkiye ile Yunanistan arasında yaşanan krizde, Oruç Reis gemisinin bölgeden ayrılması tansiyonu bir nebze olsun düşürmüş durumda, ancak gözler 24 Eylül’de yapılacak Ankara’ya ağır yaptırımların konuşulacağı AB zirvesinde.
Türkiye ile Yunanistan arasında yaşanan krizde arabuluculuk yapan Almanya’nın önderliğinde Oruç Reis gemisinin bölgeye gönderilmeden önce bir uzlaşma sağlandığı ancak mutabakatın devreye girmediği iddia edildi.
Duvar’ın haberine göre ise Atina ile Ankara arasında uzlaşmaya varılan ancak hayata geçmeyen 10 maddenin taslak metni sızdı.
Sızdırılan metinde öne çıkan maddeler şöyle:
* 2016’da durma noktasına gelen Türk-Yunan istikşafi görüşmeleri tekrar başlayacak. Bu süreçte, Atina ve Ankara yeni güven artırıcı önlemlere odaklanacak ve gerginliği artırıcı adımlardan sakınacak;
* Taraflar özellikle tartışmalı bölgelere özel önem gösterecek. ‘Tartışmalı’ olarak nitelendirilen bölgelerde doğalgaz ve petrol araştırmaları gerçekleştirilmeyecek;
* Ankara ve Atina, bir Erdoğan-Miçotakis görüşmesi için gerekli zemini hazırlamaya başlayacak (bu görüşmenin 2020 yazının ortalarında New York’ta BM toplantıları çerçevesinde gerçekleştirilmesi düşünülmekteydi);
* Yunanistan ve Türkiye Kıbrıs’ta yeni bir beşli zirvenin hazırlıklarını başlatacak;
* Türkiye ile Kıbrıslı Türklerin uzun zamandan beri üstünde durduğu çizgi uyarınca, Kıbrıs’ta enerji pastasının adil dağıtımı için bir çeşit dağıtım mekanizması yaratılacak. Bu şekilde Kıbrıslı Türklerin enerji denklemine eşit katılımı garanti altına alınacak.
‘VİZE ADIMI ATILACAK, AYASOFYA İÇİN YAPTIRIM UYGULANMAYACAK’
Uzlaşmanın diğer maddeleriyse sığınmacılar, AB-Türkiye ilişkileri ve Ayasofya’nın müze statüsünün kaldırılıp tamamının cami olarak ibadete açılmasıyla ilgili. Taslak metne göre sığınmacı meselesinde Türkiye’nin AB tarafından finanse edilmesine devam edilecek. Yeni süreçte AB, Türkiye’nin üzerinde ısrarla durduğu vize serbestisi için adım atacak. Son olarak, Ayasofya konusunda Türkiye herhangi bir yaptırım ile karşı karşıya gelmeyecek.
NE OLMUŞTU?
Türkiye ile Yunanistan’ın temmuz ayında Almanya’nın arabuluculuğunda yaptığı görüşmeler, Dışişleri Bakanı Mevlüt Çavuşoğlu tarafından kamuoyuna duyurulmuştu. Yunanistan’da muhalefet, görüşmelerin gizli tutulması nedeniyle Miçotakis hükümetine tepki göstermişti.
İlerleyen günlerdeyse iki ülke arasındaki gerilim yeniden tırmanmıştı. Türkiye, Yunanistan’ın Mısır’la imzaladığu deniz yetki alanı anlaşmasına tepki göstermişti. Atina’daki kaynaklar ise Ankara’nın masada zaman kazanmak istediğini ve güvenilir bir muhatap izlenimi vermediğini söylemişti. Bu süreçte Oruç Reis de Akdeniz’e açılmıştı.
