SAMANYOLUHABER- Halkların Demokratik Partisi (HDP) Kocaeli Milletvekili Ömer Faruk Gergerlioğlu, Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) rejiminde cezaevlerinde ve Emniyet'te "çıplak arama" işkencesi ile insanların haysiyet ve şerefinin ayaklar altında alındığını Türkiye Büyük Millet Meclisi (TBMM) Genel Kurulu’nda kürsüden haykırdı.

Gergerlioğlu'nun sözleri üzerine sosyal medyada onlarca kadın ve erken çıplak aramaya maruz kaldığnıı beyan ettiği videolar yayınlarken, AKP Grup Başkanvekili Özlem Zengin, "Türkiye'de çıplak arama yok." diyebilmişti. Bir diğer AKP Grup Başkanvekili Cahit Özkan ise “Çıplak arama iddiası varsa belgesini getirsinler.” diyerek çıplak aramanın olmadığını iddia etmişti.

AKP’li grup başkan vekillerinin reddettiği, hatta belgesini istediği çıplak arama cezaevi yönetmeliğinde var. 

29 Mart 2020 tarihli Resmi Gazete’de yayımlanan Ceza İnfaz Kurumlarının Yönetimi İle Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Yönetmelik'in 34’üncü maddesinde çıplak aramanın nasıl yapılacağı ayrıntılı bir şekilde anlatılıyor. 

Görevlinin makul gördüğü, amirin onayı ile yapılacağı belirtilen çıplak aramada vücut çukurlarına dahi bakılabiliyor. Yönetmeliğe göre çıplak arama gerekli görülmesi durumunda cebren de yapılabiliyor.

Ceza İnfaz Kurumlarının Yönetimi İle Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Yönetmelik'in 34’üncü maddesinin 2'nci bendinde çıplak aramanın hangi koşullarda yapılacağı tarif ediliyor. 

Çıplak aramanın “makul ve ciddi emarelerin varlığı” ile yapılacağının belirtildiği yönetmelikte, çıplak aramanın nasıl yapılacağı maddeler halinde sıralandı:

-Kurum en üst amirinin gerekli görmesi hâlinde, çıplak olarak veya beden çukurlarında aşağıda belirtilen usullere göre arama yapılabilir.

-Çıplak arama, hükümlünün utanma duygusunu ihlâl etmeyecek şekilde ve kimsenin görmemesini sağlayacak tedbirler alınarak gerçekleştirilir.

-Arama sırasında önce bedenin üst kısmındaki giysiler çıkarttırılır, bedenin alt kısmındaki giysiler üst kısmındaki giysiler giyildikten sonra çıkarttırılır. Bu giysiler de mutlaka aranır.

-Çıplak arama sırasında bedene dokunulmaması için gerekli özen gösterilir. 

-Aranan kişinin beden çukurlarında bir şeyin bulunduğuna dair makul ve ciddi emarelerin bulunması hâlinde öncelikle, hükümlüden madde veya eşyanın kendisi tarafından çıkartılması istenir, aksi hâlde bunun zor kullanılarak gerçekleştirileceği bildirilir. Beden çukurlarındaki arama, cezaevi tabibi tarafından yerine getirilir.

-Beden ve üst aramaları aynı cinsiyetten güvenlik ve gözetim görevlileri tarafından yapılır. Aramalar, gerektiğinde dış güvenlik görevlileri veya kolluk kuvvetleriyle ya da diğer kamu görevlilerince ortaklaşa gerçekleştirilebilir.

Özgür Hukukçular Derneği (ÖHD) Genel Merkez ve Med Tutuklu ve Hükümlü Aileleri Hukuki ve Dayanışma Dernekleri Federasyonu yöneticisi avukat Yusuf Çakas, Artı Gerçek'e verdiği mülakatta çıplak arama skandalının uzun süredir devam ettiğini söyledi. 

Önceki yönetmelikte çıplak aramanın çok açık bir şekilde yer almadığını ifade eden Çakas, yeni tip Koronavirüs (Covid-19) salgınının hemen başında çıplak aramanın yönetmeliğe konulduğunu aktardı. 

İktidarın bu yönetmelik ile çıplak aramaya kılıf bulduğunu belirten Çakas, “İnsan haysiyetine bu kadar müdahale eden bir konunun yönetmelikte düzenlenmesi açıkça hukuka aykırıdır.” dedi.

Yönetmelikte çıplak aramanın "Cezaevine sokulması veya bulundurulması yasak olan bir eşyanın kişinin üzerinde bulunduğuna dair makul ve ciddi emarelerin bulunması" durumunda yapılacağı belirtiliyor. Ancak buna dair ciddi itirazlar da var. 

"Makul ve ciddi emareler nasıl ve kimler tarafından değerlendirilecek?" sorusunu yönelten Çakas, çıplak arama dayatmalarına maruz kalanların cezaevleri arası sevk edilen ya da gözaltına alıp kolluktan cezaevine gidenler olduğunu söyledi. 

Gözaltına alınan kişilerin aramadan geçirilerek polis nezaretinde olduğunu ifade eden Çakas, “Ciddi bir emare dediğimiz şey gözaltına alındığı sürede yok ediliyor. Birde cezaevinden diğer cezaevine nakledilirken gerçekleşiyor. Burada bir cezaevinden çıkan birinin diğer bir cezaevine giderken yasak olan bir eşyayı üzerinde götürebilmesi akıl ve mantık dışıdır.” değerlendirmesinde bulundu. 

AKP grup başkan vekilleri Özlem Zengin ile Cahit Özkan'ın “Çıplak arama yok.” sözlerini "pes" diye yorumlayan Çakas, kendilerinin çıkarmış olduğu yönetmelikten haberdar olmamış gibi davranmalarını eleştirdi. 

Çıplak aramanın mahpuslara dayatıldığını, somut ve sabit olduğunu aktaran Çakas, şu örnekleri verdi: "İnan Akın, 25 Ağustos 2020 tarihinde Adana Kürkçüler F Tipi Ceza İnfaz Kurumu’ndan Diyarbakır 1 Nolu Yüksek Güvenlikli Ceza İnfaz Kurumu’na sevk edildiğinde cezaevine girişi sırasında çıplak aramaya maruz bırakıldı. Bunu kabul etmemesi üzerine 25-30 gardiyan İnan Akın’ın kıyafetlerini parçalayarak çıkararak darp ediyor. 'İnsanlık onuru işkenceyi yenecek' şeklinde bağırmasına karşılık gardiyanlar da 'yaşasın işkence' şeklinde karşılık verdiğini aktarıyor. Burada İnan’ın Kürkçüler Cezaevi’nden çıkarılıp Diyarbakır 1 Nolu Cezaevi’ne getirildiği sürede yasak bir eşyayı nasıl alabilir?"

Çakas şöyle devam etti: "Bir diğer örnek aynı zamanda müvekkilim olan Tarık Kar’ın yaşadıkları. Tarık Kar Diyarbakır Yüksek Güvenlikli D Tipi Cezaevi’nden güvenlik gerekçesi ile Kocaeli 2 Nolu F Tipi (Kandıra) Cezaevi’ne sevk edildi.  Müvekkilim Diyarbakır’da D Tipi Cezaevi’nden çıkıyor. Hangi eşyaları götüreceği D Tipi Cezaevi infaz koruma memurlarının kontrolünde. İnfaz koruma memurları ve askerlerce götürülüyor. Orada çıplak arama dayatılıyor ve reddettiği için darp ediliyor. Burada bu kişinin yasak eşya götürme ihtimali yok."

Müvekkili Eylem Oyunlu'nun Diyarbakır Lice'de çıplak aramaya maruz kaldığını aktaran Çakaz, "Eylem Oyunlu kendisi askeriyeye gitti.  Lice’de gitmiş olduğu askeriyede üst araması yapıldı. Biri 10 günlük, diğeri 2 yaşındaki bebeği ile birlikte. Lohusa döneminde götürülen, 10 günlük bebeği olan Eylem Oyunlu’ya çıplak arama dayatıldı. Bunun artık insanlık onuruyla izah edilecek hiçbir yanı kalmamıştır." dedi.