Ortalama emekli maaşının ortalama1800 İsviçre Frangının biraz altında olduğu ülkede, İsviçre Sendikalar Federasyonu'nun ve solcu partilerin girişimiyle, çalışanlar gibi emeklilere de her sene bir ek maaş verilmesi teklif edilmişti. "Emeklilikte daha iyi yaşam girişimi" adıyla sunulan, kamuoyunda "13. Maaş" olarak anılan bu düzenlemeye mevcut sağcı hükümet ve parlamento karşı çıkmıştı. Sağcı, liberal ve merkez partilerin yanı sıra iş dünyasından da "çalışan genç nüfusun üzerine daha fazla vergi ve sosyal güvenlik ödemeleri ile yük bineceği" yönünde tepkiler yükselmişti.

İsviçre halkının yüzde 58.2'si ise bu iddiaları reddederek dünkü referandumda 13. maaşa "evet" dedi. Ülkedeki 23 kantonun çoğunluğunun, yani 12'sinin "evet" demesiyle de onay şartı yerine gelmiş oldu. Böylece, ülkedeki emeklilere 2026'dan itibaren yılda 12 değil, 13 maaş verilecek.

İsviçre basını, ülkenin emeklilik sistemini güçlendirmek için sol kanattan gelen bir teklifin ilk kez kabul edildiğine dikkat çekti. Ülkede geçmişte haftada beş gün çalışmanın kısaltılması ve çalışanlara daha fazla tatil verilmesi gibi öneriler referandumda reddedilmişti. Halk bu kez daha farklı bir refleks göstermiş oldu.

İsviçre Sendikalar Federasyonu'nun Başkanı Pierre-Yves Maillard, sonucun kesinleşmesi sonrası RTS televizyonuna yaptığı açıklamada, "Ülkemizdeki toplumsal anlaşma hâlâ işliyor" dedi. Maillard, "Bu, hayatları boyunca çalışan herkese harika bir mesaj. İsviçre'de gücü elinde tutanlar onlar. Ülkemiz ve demokrasimizle gurur duyuyorum" diye konuştu.

Sosyal Demokrat parlamenter Samuel Bendahan, oylamanın bir "dönüm noktası" olduğunu söyleyerek "Bu kez sadece zenginler değil, normal insanlar için bir şey yapıyoruz. İsviçre gibi zengin bir ülkede herkesin refahtan pay alması gerekir" ifadelerini kullandı.

gfs.bern isimli anket şirketinden Lukas Golder ise sonucun bir "protesto" olduğu yorumunu yaptı: "İnsanlar, başka yerlere çok fazla para harcayan, savunma ve göç gibi çok sayıda şeyi finanse eden bir devleti protesto ediyor."

İsviçre'de şu an için en düşük aylık emekli maaşı 1225 İsviçre Frangı. En yüksek maaş, 2450 frank. Emekli çiftler içinse 3 bin 675 frank üst sınır var. Yeni düzenlemeyle birlikte, emekli maaşlarına 2026'dan itibaren fiilen yüzde 8.33 oranında zam yapılmış olacak. En yüksek emekli maaşı toplamda 31 bin 850 franga yükselecek. Evli çiftler için miktar 47 bin 775 frank olacak.

Düzenlemenin İsviçre hükümetine yıllık 4 milyar frank ek maliyet getireceği hesaplanıyor. Bu paranın çalışanlar için daha yüksek katkı payı veya vergi artırımı gibi yollarla sağlanması bekleniyor. Referanduma sunulan soruda, ek bütçenin nasıl çıkarılacağına dair ayrıntı bulunmuyordu.

Diğer yandan, emeklilik yaşının önümüzdeki 10 yıl içinde aşamalı olarak 65'ten 66'ya yükseltilmesi teklifi de seçmenlerin yüzde 74.7'si tarafından reddedildi.