Tasarıya göre yeni işe girenler ve iş değiştirenler ‘Bireysel EmeklilikSistemi’ne (BES) katılma zorunda. Çalışanın aldığı maaşa bakılmaksızın herkesten alınacak 50 lira bu fona aktarılacak. Fonda biriken para ise 10 yıl sonra devlet katkısıyla birlikte çekilebilecek.
Şu anda uygulanmakta olan isteğe bağlı Birey sel Emeklilik Sistemi’ne dahil olanlar da bu ücreti vermek zorunda kalacak. Çalışanlar için SGK, işsizlik fonu, gelir vergisi ve damga vergisinden sonra BES ile extra bir kesinti yapılmış olacak. 1300 TL olan asgari ücret otomatikmen 1.250 TL’ye düşecek.
Devleti zorla BES’leyeceğiz
Ortalama bir çalışanın maaşının 3’te 1’ini vergi ve ücret olarak kesen, harcamasından yüzde 70’e yakın dolaylı vergi alıp dünya rekoru kıran hükümet, yandaş ekonomiyi destekleyecek para kalmayınca akla ziyan tasarruf tedbirleri almaya başladı. Hükümetin iç tüketimle ve kamu ihaleleriyle beslenen yandaş işadamlarının para darlığı nedeniyle kredi bulamamasının ardından kaynak için göz diktiği yeni alan Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) oldu. Bugüne kadar vatandaşların gönüllü olarak girdiği BES zorunlu hale getiriliyor. Böylece 1300 TL asgari ücretle işe başlayan bir çalışanını net maaşı 1250 TL’ye gerileyecek. Zaten maaşından SGK’ya para ödeyen işçi bir de bireysel emeklilik şirketlerine ödeme yapmak zorunda kalacak.
KESİNTİ PATRON DEĞİL İŞÇİDEN
Kısa süre sonra TBMM’ye gelmesi beklenen yasa tasarısıyla işe yeni giren ve iş değişikliği yapan 45 yaşın altındaki herkes zorunlu olarak Bireysel Emeklilik Sistemi’ne girecek. Yasa zorunlu BES için “50 kişinin üzerinde eleman çalıştıran işyerleri”ni kapsarken işçilerden ilk etapta ayda 50 yani yılda 600 TL kesinti öngörülüyor. Düzenlemede kesintinin işverenden değil, işçinin ücretinden olacak.
Öte yandan çalışanların 8 aylık zorunluluk süresi dolduktan sonra sistemden çıkarken paralarının BES’teki getirilerini alıp alamayacağı ya da hangi faiz oranıyla alacağı bilinmiyor. BES’teki getirilerin alınamaması halinde bireysel emeklilik şirketleri yani bankalar çalışanların parasını 8 ay boyunca faizsiz kullanma imkânına sahip olacak.
PARA EN ERKEN 8 AY SONRA İADE
İşleyiş olarak 1990’lardaki Zorunlu Tasarruf Fonu uygulamasından farklı olarak sistemden çıkış imkânı da getiriliyor. Ancak işçi parasını alabilmek için en az 6 ay çalışmak zorunda. Bunun üzerine çıkış istemesi halinde dahi 2 aylık ‘cayma süresi’nin dolması gerekiyor. Yani işe girerken zorunlu BES müşterisi kabul edilen ve hemen prim ödemeye başlayan işçi en erken 8 ay sonra parasını geri alabilecek.
Brütü 2000 TL olan işçiden 6350 TL kesinti
BES’in zorunlu hale gelmesiyle birlikte çalışanların devlete verdiği kesinti tutarı da yılda 600 TL artacak. Buna göre brüt maaşı 2000 TL olan bir çalışan, yıllık geliri üzerinden devlete halen 5750 TL ödüyor. Bu tutarın 3360 TL’si SGK’ya, 240 TL’si işsizlik fonuna, 3450 TL gelir vergisine, 182 TL damga vergisine gidiyor. Buna karşılık devlet aynı çalışana asgari geçim iadesi (AGİ) olarak 1482 TL ödüyor. AGİ 15 gün geç veriliyor. Böylece arada faiz farkı geliri yazıyor. Yani çalışanın net eline geçen maaş tutarı yıllık 18 bin 250 TL oluyor. Zorunlu BES’in uygulamaya girmesiyle birlikte çalışanın yıllık geliri 17 bin 650 TL’ye düşecek. Kesintiler toplamı ise 6350 TL’ye çıkacak.
İşsizlik Fonu soyguna döndü
Devlet zorunlu BES’le vatandaşların cebine bir kez daha isteği dışında el atarken, halen yürürlükte olan bir başka tasarruf kesintisi İşsizlik Sigortası Fonu’nun durumu ise yapılmak isteneni net olarak göz önüne seriyor. Çalışanlar ve işverenlerin kesintileriyle kurulan İşsizlik Fonu’nda 2015 sonunda biriken para tutarı 93 milyar liraya ulaşırken, aynı yıl fondan işsizlere yapılan yardım tutarı 2.5 milyar lirada kaldı. Paranın kalanı Hazine bonosu ve bankalarda mevduat yapılarak Hükümet harcamalarına düşük maliyetli bir kaynak olarak kullanıldı. İşsizlik Fonu’nun bu yıl 106 milyar liraya ulaşması beklenirken işsizlere 3.2 milyar lira maaş ödemesi bekleniyor. Hükümet programına göre Fon büyüklüğü 2017’de 117, 2018’de 130 milyar liraya çıkacak. İşsizlere seneye 4, 2018’de de 4.5 milyar lira ödenecek.
SGK, gelir ve damga vergisi ile işsizlşik fonunun ardından maaşlardan BES kesintisi de zorunlu oluyor. Yeni işe giren, iş değiştirenlerin aylığından 50 TL kesinti olacak. Asgari ücret 1.250 TL’ye inecek.
Meydan
