Karagöz ustası olarak bilinen Hayali Torun Çelebi anısına düzenlenen Ankara 1'inci Uluslararası Kukla Festivali 5 ülkeden sanatçıların katılımıyla başladı. Etkinliği düzenleyen KUKSADER Başkanı Haluk Yüce, Karagöz'ün eleştirilerine dayanamayanların bu sanat dalını 'sadece çocuklara has' gibi göstermeye çalıştığını ifade etti. Karagöz'ün hem padişaha hem de başkalarına söyleyecek sözü olduğunu dile getiren Yüce, "Eleştiriyi kaldıracak kişilerin o yönetici olması gerekiyor." dedi.

Başkent, ilk defa uluslararası kukla festivaline ev sahipliği yapıyor. 30 yıllık geçmişe sahip Tiyatro Tempo ile Kukla, Karagöz, Gösteri ve Sahne Sanatları Derneği'nin (KUKSADER) birlikte organize ettiği 1'inci Uluslararası Kukla Festivali'nin Türkiye'nin yası sıra 5 ülkeden sanatçı katılımcısı var. 21 Mayıs'a kadar sürecek festivalde, 'kukla yalnızca çocuklar için değildir' teması vurgulanıyor. Hem çocuk hem yetişkin oyunların sergileneceği festivalde Rusya, Bulgaristan, İspanya, Moldova ve İtalya'dan gruplar yer alıyor. Ankara'dan Tiyatro Tempo ve İstanbul'dan Tiyatro TEM oyunlarını sergileyecek. Açık havanın yanı sıra Tiyatro Tempo'nun Maltepe'deki salonunda ve okullarda gösteriler gerçekleştirilecek.

KUKSADER Başkanı Haluk Yüce, kukla ve Karagöz'ün sadece çocuklar için olmadığını ifade etti. Karagöz'ün hem çocuğa hem yetişkinlere söyleyeceği bir şeyler bulunduğunu anlatan Yüce'nin bu sanatı 'sadece çocuklara yönelik' gibi göstermek isteyenlere itirazı var: "Karagöz'ün hem padişaha hem de başkalarına söyleyecek sözü var. Bu yok edilmeye çalışılıyor. Onun için 'çocuklara yönelik' deniliyor. Çocuklara da politikadan söz edemezsiniz denilerek kılıf uydurulmaya çalışılıyor. Sanat özgürce söyleyebilmeli. İnsan eleştiriyi kabullenebilmeli, özellikle yöneticiler kabul edebilmeli. Eleştiriyi kaldıracak kişilerin yönetici olması gerekiyor."

Yüce, tüm sanatçıların üzerinde ciddi bir baskı olmasına rağmen toplumun bununla ilgili hiçbir şey yapmamasının çok üzücü olduğunu belirtti. Sansürün olduğu yerde özgürce sanat yapılamayacağını hatırlatan Yüce, ülke yöneticilerinin sanata müdahalesini şu sözlerle eleştirdi: "Zaten bu topraklarda sanat zor var oluyor. Makaslayarak sanat olmaz. Sanatçılık kültürün önemli bir parçasıyken şuanda çok zavallı bir halde. Özgür düşünmeyi ve özgürce sanat yapmayı yöneticilerin desteklemesi gerekiyor. Ancak o zaman toplum gelişir. Yöneticiler bazı sanatçıları kukla gibi kullanıyorlar."

"SANATÇI POLİTİKACILARIN KUKLASI OLMAZ"

Ankara Üniversitesi Dil Tarih ve Coğrafya Fakültesi Tiyatro Bölümü öğretim üyesi ve Uluslararası Çocuk ve Gençlik Tiyatroları Birliği (ASSİTEJ) Türkiye Merkezi Başkanı Tülin Sağlam, kuklanın sadece çocuklar için değil yetişkinler için de son derece zengin bir tiyatro olduğunu vurguladı. Geleneğimizde yeri olmasına rağmen kuklanın yıllarca ötelendiğini, dar alana kıstırıldığını söyleyen Sağlam, şunları kaydetti: "Genelde tiyatro, özelde kukla tiyatrosu hakikati gösteren bir sanattır. Hakikat, kukla aracılığıyla tiyatro sahnesinde ışığın altına konur. Aslında sahne hakikati daha fazla gösterir. Kukla da bu anlamda çok işlevsel bir sanattır. Neredeyse sinemanın diline varan bir zenginliği vardır. Canlı oyuncularla gidemediğimiz her yere kukla ile gidebilirsiniz. Günümüzde değeri yavaş yavaş yeniden anlaşılmaya başlandı."

Küçük ama istekli bir tiyatro grubunun gerçekten sanat yapma isteğiyle bu festivali gerçekleştirdiğini belirten Sağlam, "Büyük bir çalışkanlık ve özveriyle hepimizi mutlu edecek bir organizasyona imza attılar." dedi. Sağlam, sanatın insanları zenginleştireceğini ve bir arada yaşama kültürü getireceğini ifade etti. Dünyayı politikacılardan çok sanatçıların güzelleştirdiğini söyleyen Sağlam, "Barış ancak sanat sayesinde gelebilir, politika sayesinde gelmediğini öğrendik." ifadesini kullandı. Politikacılarla sanatçılar arasındaki gerginliğin hep var olduğunu hatırlatan Sağlam, sanatçının asli vazifesinden sapmaması gerektiğini şu sözlerle dile getirdi: "Sanatçı, bizi yönetme iddiasındaki insanların yapmayı vadettikleri ama yapmadıklarını görecek ve gösterecek. Sanatçıların göstermek istedikleri şeyin politikacılar tarafından sansürlenmesi kötüdür. Bir kişi gerçekten sanatçıysa politikacıların kuklası olma manipülasyonuna girmeyecektir."

FESTİVALDE NELER VAR?

Festival kapsamında çocuklar için 'kukla yapım atölyesi' gerçekleştirilecek. Atölyede çocuklara kukla, mask yapım tekniği, jonglörlük ve pandomim öğretilecek. Öğretmenlere yönelik 'sınıfta kukla kullanımı atölyesi' yapılacak. Kurs süresi içinde üretilen kukla ve maskları canlandırmaları, kullanmaları konusunda oyunculuk çalışması gerçekleştirilecek. Gençlere yönelik 'stop motion kukla animasyon atölyesi' gerçekleştirilecek. İranlı sinemacı Samaneh Lashgari yönetiminde 'stop motion' atölyesinde gençler kısa bir kukla animasyon yapma sürecini deneyimleyecek. CİHAN