BBC Sağlık ve Bilim Muhabiri James Gallagher, koronavirüs tedavisi ve aşısı hakkında merak edilen sorulara yanıt aradı.
Koronavirüs 110'dan fazla ülkeye yayıldı ve her gün binlerce yeni vaka tespit ediliyor.
Şu anda insanları bu virüsten koruyabilecek bir aşı bulunmuyor.
Peki böyle bir aşının bulunması ne kadar sürebilir?
Koronavirüs aşısı ne zaman çıkacak?
Araştırmacılar Covid-19 hastalığına yol açan Sars-CoV-2 virüsüne karşı çeşitli aşılar geliştirdi ve bunların hayvanlar üzerindeki deneyleri başlamak üzere.
Bilim insanları insanlı deneyleri 2020 sonuna kadar tamamlayabilse bile bu aşıyı kitlesel olarak üretmek de zor bir iş olacak.
Bu nedenlerden ötürü, gerçekçi tahminlere göre bir aşının piyasaya çıkması 2021 ortasından itibaren mümkün.
Bütün bunlar eşi görülmemiş hızda gerçekleşiyor ve yeni aşı teknikleri kullanıldığı için her şeyin sorunsuz bir şekilde ilerleyeceğinin garantisi yok.
Bugüne kadar insanlara bulaşan dört tür koronavirüs oldu. Nezleye yol açan bu virüslerin hiçbiri için bugüne kadar bir aşı bulunamadı.
Aşı her yaştan insanı korur mu?
Aşı kaçınılmaz olarak yaşlılarda daha az işe yarayacak. Bunun nedeni aşının yapısı değil, yaşlıların bağışıklık sistemlerinin aşılara az tepki vermesi.
Bunu her yılki grip aşılarında da görüyoruz.
Her ilacın, Parasetemol'ün bile yan etkileri vardır.
Aşının insanlar üzerindeki deneyleri başlamadan, nasıl yan etkileri olabileceğini kestirmek zor.
Aşı piyasaya çıkana kadar başka nasıl tedavi yöntemleri mevcut?
Enfeksiyonları önlemenin en iyi yolu hijyenden geçer.
Koronavirüs size bulaştıysa, muhtemelen etkilerini hafif bir şekilde yaşayacaksınız.
Şu an test aşamasında olan bazı anti-viral ilaçlar olsa da bu ilaçların ne kadar etkili olacağını bilemiyoruz.
Bir aşı nasıl yapılır?
Aşılar, bakteri ve virüsleri güvenli bir şekilde bağışıklık sistemine tanıtıyor.
Böylece vücudumuz bakteri ve virüslerle mücadele etmeyi öğreniyor.
Tekrar bu bakteri ve virüslerle karşılaşması durumunda enfeksiyonla nasıl mücadele etmesi gerektiğini çoktan öğrenmiş oluyor.
Aşı üretiminin ana yöntemi, bağışıklık geliştirilmesi hedeflenen virüsü kullanmak.
Kızamık, kızamıkçık ve kabakulak aşıları, söz konusu virüslerin enfeksiyon oluşturmaya gücü yetmeyen zayıf versiyonlarıyla hazırlanıyor.
Yeni koronavirüs aşısı ise daya yeni ve deneysel bir aşı yaklaşımı olan "tak çalıştır" yöntemiyle geliştiriliyor.
Sars-CoV-2 adı verilen yeni virüsün genetik kodunu bildiğimiz için bir aşı geliştirmek daha hızlı olacak.
Bazı aşı uzmanları koronavirüsün genetik kodunun küçük bölümlerini alıp, tamamen zararsız virüslere enjekte etmeyi düşünüyor.
Böylece insanları koronavirüsün zayıflatılmış versiyonlarıyla aşılamak mümkün olabilir.
Bazı araştırmacılar ise koronavirüsün genetik kodlarının bir kısmını doğrudan insan vücuduna enjekte ederek bu virüsü bağışıklık sistemine tanıtmayı hedefliyor.
