Bazı balıkçılar sattıkları deniz ürünleri yanında yemeye alışık olmadığımız midye, istiridye, ıstakoz, salyangoz, yengeç gibi çeşitli deniz canlılarını da satıyorlar. Kimileri bunların yenmeyeceğini söylerken kimileri de alınıp yenilmesinde mahzur olmadığını söylüyorlar. Bizim yemeye alışık olmadığımız bu deniz hayvanları yenir mi? Bazılarının yemeye alışmış olmaları mezheplerinin gereği mi? *** Hanefilere göre, denizde yaşayan balık çeşitlerinin tümü de yenir. Yeter ki balık cinsi olsun, başka bir cinsten olmasın. Mesela, yılanbalığı, yunus balığı gibi balık çeşitlerinin hepsi de yenen cinsten sayılırlar. Ancak balık gibi denizde yaşadığı halde balık cinsine dahil olmayan habis, yani pis sayılan hayvanlar da vardır. Onlar yenmezler. Nitekim midye, yengeç, istiridye, ıstakoz, karides, kaplumbağa yenmeyenler cinsine dahildirler. Şafii’de ise denizde yaşayanların hepsi de yenir, sadece timsah yenmez. *** Değerli bir fıkıh kitabı olan Nimet-ül İslam’da şöyle denilmektedir: - Balık cinsinden olmayan deniz mahlukları yenmezler. Bunlar yengeçler, midyeler, istiridyeler, ıstakozlar... Özellikle yaz mevsimlerinde çok sorulan bu konu Büyük İslam İlmihali’nde de şöyle ifade edilmektedir: - Devamlı olarak suda yaşayan balıklar yenir. Fakat diğer su hayvanları habis (pis) sayılır, yenmezler. Mesela, yengeçler, midyeler, istiridyeler, ıstakozlar helal değildirler... *** Yenmeyen kara hayvanları da vardır. Onları da şöyle sıralamak mümkündür: - Kirpi, köstebek, kaplumbağa, salyangoz, fare, akrep, kurbağa. Ayrıca bu yenmeyenlere şu hayvanlar da ilave edilirler: - Kurt, tilki, sansar, sırtlan, arslan, kaplan, fil, maymun, sincap, gelincik.. azı dişleriyle avlanan tüm yırtıcı hayvanlar da yenmeyenlerdendirler. *** - At eti yenir, sütü olan kımız içilir mi?.. Bu konuda da farklı yorumlar dinlemekteyiz. At eti yenmez, kımız da içilmez diyenler olduğu gibi, aksini söyleyenler de vardır. Bu konunun özeti nedir sizce? *** İmam-ı Azam’a göre at eti mekruh sayılmıştır. Ancak diğer iki imama göre at eti yenir, sütü olan kımız da içilir. Şartı, kımızın sarhoşluk verecek dereceye gelinceye kadar bekletilmemesidir. Nitekim aynı şeyi kefir için de söylemek mümkündür. Bunların sarhoşluk verecek dereceye getirilmeyenlerinin içilmesinde mahzur olmaz. Ancak belli bir kıvama getirilip de içeni sarhoş edecek duruma gelince haramlık başlar. Zaten bu ölçü tüm içecekler için geçerlidir. Özel bir ameliyeden geçirilerek sarhoş edici vasfa sokulan tüm içecekler için haramlık söz konusudur. ZAMAN