Anayasa Mahkemesi’nin (AYM) “Dershaneler kapatılamaz” kararına rağmen Milli Eğitim Bakanlığı’nın (MEB) kapatma ısrarı bu kez yönetmelik kılıfıyla sürüyor. MEB’in dershanelerin dönüşmesini istediği özel öğretim kursları yönetmeliği resmi gazetede yayımlanarak yürürlüğe girdi. Ancak yönetmeliğin getirdiği ağır koşullar, “Dershanelerin kapatılması için yeni yöntem yönetmelik” yorumlarına yol açtı.

 

MEB’in AYM kararının etrafından dolaşarak yayımladığı yeni yönetmelikle dershaneler yok sayılıyor. Zira “MEB Özel Öğretim Kurumları Yönetmeliği’nde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”le kurslar; özel öğretim kursu, kişisel gelişim kursu, meslek edindirme ve mesleki gelişim kursu, yetenek kursu adlarıyla dört ana grupta toplandı.

Yönetmelik, dershanelere alternatif olacağı duyurulan özel öğretim kursularının şartları belirlenirken AYM kararının dikkate alınmadığını gösterdi. Çünkü yönetmeliğin getirdiği ağır şartlar sebebiyle dershanelerin özel kurs olmayı kabul etmesi, kapanması anlamına gelecek.

Yönetmelikteki “hakkında adlî ve/veya idarî soruşturma bulunan kurumların ise soruşturması sonuçlandıktan sonra dönüşüm talebi değerlendirmeye alınır” ifadesi özel kurs olmak isteyen dershaneler arasında keyfi ayrımcılıklara yol açabilir.

Özel kurslara getirilen zorluklar bunlarla sınırlı değil. Yönetmelikle özel kursların bağımsız girişi bulunan ve bütün birimleri aynı binada olan kuruma ait binalarda olması şartı getirildi. Bu şarta uymak için kurumlara 2018-2019 öğretim yılı sonuna kadar süre tanındı. Sınıf mevcutları 16 kişiyle sınırlandırıldı.

Yönetmeliğe göre özel kursların, sadece 3 bilim grubundan ders verebileceği belirtiliyor. Ancak bu bilim gruplarının ayrıntıları verilmemiş. Bilim grubundan kastın örneğin fizik, kimya, biyoloji ya da matematik ve geometri bir bilim grubu olarak mı kabul edilecek yoksa her ders bir bilim grubu mu olacak bu muğlak bırakılmış. Bu durum özel kurs olmak isteyen dershaneleri mağdur edecek konuların başında geliyor. Çünkü dershanelerin ekonomik olarak ayakta kalması çok sayıda dersten kurs vermesine bağlı.

İlkokul ve ortaokul öğrencileri sadece öğrenci etüt merkezlerine kayıt olabilecek. Bu durum da dershanelerin öğrenci profilini önemli ölçüde azaltacak.

AYM’nin kararına rağmen MEB’in hazırladığı yönetmelik, dershanelere ‘özel kursa dönüşün’ dayatması anlamına geliyor. Zira çalışmak isteyen dershanelerden veya yeni üniversite hazırlık kursu açmak isteyenlerden yeni ruhsat almaları isteniyor. Kurumların başvurusu maarif müfettişinin onayının ardından valilik tarafından bir sakınca bulunmadığı takdirde bakanlığa gidiyor. Bakanlık ‘uygun görürse’ ruhsat düzenliyor.

 

Yönetmeliğe eklenen bir başka maddeyle dershaneden özel kursa dönüşmek isteyen kurumlar arasında keyfi olarak ayrımcılığa yol açacak bir madde eklendiği görülüyor. Yönetmelikte, “Maarif müfettişlerince eksikliklerini süresi içerisinde tamamlamadığı tespit edilen kurumlar hakkında sürekli kapatma işlemi uygulanarak bu kurumların kurum açma izinleri ile iş yeri açma ve çalışma ruhsatları iptal edilir” denildi. Bu durum, dershanelerin keyfi olarak kapatılmasının önünün açılacağı endişelerini haklı çıkardı.

Özel kurslar hafta içi ve hafta sonu olmak üzere iki grupta kurs verecek. Ancak pazar günleri hafta sonu ders verilemeyecek. Yönetmelikle dershanelerin kurs vereceği öğrenci profili de yarı yarıya düşmüş olacak. Çünkü daha önce dershaneler lise öğrencileri ile mezun öğrencilere eğitim verebiliyordu. Özel kurslar ise sadece lisede eğitim gören öğrencilere kurs verebilecek. Yönetmeliğe eklenen bir maddeyle 1 milyonun üzerindeki mezun öğrencilere temel liselerin ders verme şartı getirildi. Bu durum da özel kursların gelirlerinde önemli bir düşüşe sebep olacak. Yönetmeliğe eklenen maddeye göre mezun öğrencilere sadece temel liseler cumartesi günü 07.00 ile 19.00 saatleri arasında eğitim verebilecek.

Özel öğretim kurslarında seviye belirlemek için deneme sınavı yapılması sene başında, ortasında ve sonunda olmak üzere 3 sınavla sınırlandırıldı. Bu durum deneme sınavlarına da yasak olarak yorumlandı. Ayrıca deneme sınavlarına kursa kayıtlı öğrenci dışında kimse alınamayacak.

MEB’in hazırladığı yeni yönetmelik AYM kararı sonrası eğitim sisteminin ihtiyaçlarını karşılamaktan uzak bir görüntü sergiledi. Ayrıca kafa karıştıran sorulara yönetmelikte cevap alınmış değil. 

1- Kurslar kaç dersten eğitim verebilecek? 3 bilim grubu tanımı ne anlama geliyor?

2- Eğer kurslara 3 ders sınırı konulacaksa, takviye almak isteyen öğrenciler kaç kursla anlaşacak?

3- Dar gelirli öğrenci 3 dersten kurs alarak başarılı olabilir mi?

4- Mezun öğrenciye sadece cumartesi günü temel liselerde kurs alma sınırlaması getirildi. Haftada 1 günlük eğitim mezun öğrenciye yetecek mi?

5- Yaşanan kaos sebebiyle bu yıl eğitimler geç başlayacak. Öğrenciler sınırlı kurslarla ne kadar hazırlanbilecek?

6- Kurslara getirilen ders sınırlaması en çok dershane öğretmenlerini mağdur edecek. İşsiz kalan öğretmenler ne olacak?

7- Devlet kendi okullarında pazar günleri takviye ders verirken özel kurslara yasak getirildi. Eşitlik ve rekabet ilkesine aykırı bu sorun nasıl çözülecek?

Aktif Eğitim Sen Başkanı Osman Bahçe: MEB, bu yıl sınava girenleri feda etti

Bu yönetmelik AYM’nin isteği doğrultusunda dershanelerin çalışmasına imkan sağlamıyor. Daha önce ‘dershaneler okul olsun’ deniliyordu. Şimdi de ‘kursa dönüşsün’ deniliyor. AYM kararı askıda. Fiilen dershanelerin kapatılma süreci devam ediyor. Yönetmelikteki sınırlamalar dershanelere alternatif olacağı söylenen özel kurslara da çalışma imkanı tanımıyor. Daha önce 1000-1.500 kişiye eğitim veren bir kurum bu yönetmelikle en fazla 300-400 kişiye eğitim verebilir.

Yönetmelik bu yıl sınava girecek adayların bir dershane inatlaşması uğruna feda edildiğini gösteriyor. 3 bilim grubu ve 3 ders sınırı, eğitimi yönetenlerin üniversiteye hazırlık sisteminden habersiz olduğu anlamına geliyor. YGS’de başarılı olmak isteyen bir aday 11 dersten de sorumlu. Öğrenci bu durumda 4 ayrı kursa mı gidecek? Ayrıca yönetmelikte eksiklerini tamamlamayan kurumların kapatılacağı belirtiliyor. Daha önce özel kurumlarda eksiklik olduğu zaman yöneticisine ceza veriliyordu. Bu yönetmelik eğitim hakkı, eşitlik ve serbest teşebbüs hürriyetlerine aykırı.

FEM Yayınları Rehberlik  Koordinatörü Faruk Ardıç: Bu sistemde öğrencinin başarılı olma şansı kalmadı

MEB’in yayınlanan kurs yönetmeliği,  AYM’nin aldığı iptal kararına zıt olarak bireylerin temel hak ve özgürlük alanını daraltmakta, eğitim alma özgürlüğünü sınırlanmakta ve özel teşebbüs hakkını ortadan kaldırmaktadır.

Öğrencilerin YGS ve LYS‘ye bütün bilim gruplarından hazırlanması gerek. Ancak bu yönetmelik ve özellikle 3 ders sınırı, temel hak ve özgürlükleri, sınırlamanın yanında sınavlara hazırlanmak isteyen öğrencelere ek yük ve ek maliyet getiriyor. Örneğin tıp fakültesi isteyen bir öğrencinin 160 sorunun sorulduğu YGS ve 180 sorunun sorulduğu LYS’ler için 10 farklı dersi alması gerek. 

Aday eğer bir dersten eksik kalırsa başarılı olamaz. Bu durumda adaylar ya dersleri tamamlayabilmek için özel derse yönelecek ya da hedeflerini düşürecek. Fakir öğrenciler için durum daha kötü. Tek dershanenin olduğu bir ilçede öğrenci en fazla 3 ders alabileceği için kalan 7 derse destek eğitimi bulamayacak. Bu da eğitimde fırsat eşitsizliğine yol açacak.

Pak Eğitim İş Hukuk Müşaviri Avukat Mehmet Kasap: Yönetmeliğin iptali için mahkemeye gidiyoruz

AYM, 5580 sayılı Özel Öğretim Kurumları Kanunu’nda dershanelerle ilgili yapılan değişiklikleri iptal etti. Temel Lise dönüşüm programıyla ilgili maddeyi iptal etmedi. Kanunda yapılan değişiklik dershane olarak faaliyetlerini sürdüren kurumların Temel Liseye dönüşmesini kapsıyor. MEB yapmış olduğu bu yönetmelik değişikliğiyle kanunda yer almayan bir düzenleme yönüne gitmiş oluyor. Kanunda yer almayan bir düzenlemenin yönetmelik hükümleriyle yapılması hukuken mümkün değildir.

Bu düzenlemenin veliler açısından fazladan mali bir yük getireceği ortada. Öğrencinin üç farklı özel kursa devam etmesi ise zaman açısından imkânsız bir durum. Amacın muhalif görülen  bazı kurumların dönüşümünü engellemek olduğu açık. Bu konuyla ilgili daha önce açılan davalarda yürütmeyi durdurma kararı alınmıştı. Yönetmeliğin iptali yönünde dava açıldığında yine iptal edileceği kanaatindeyim.