Bilançosu 70 milyar TL’de zararda gözüken Merkez Bankası’nın, 2021’in son gününde ‘nereden geldiği anlaşılamayan’ 130 milyar TL’lik bir kar yazdığı, böylece bilançosunu 60 milyar TL artıya geçirdiği ortaya çıktı.
İktisatçılar böylesine bir hareketin hiçbir dönemde görülmediğini vurguladı. Bu ‘operasyonu’ inceleyen iktisatçı Haluk Bürümcekçi, “MB kanunu gereği döviz satışı yapılıp karın realize edilmesi gerekir” dedi.
Merkez Bankası’nın bu sene zarar edebileceğine ilişkin yorumlar swap pozisyonları, faiz indirimiyle kurdaki yükseliş ve rezervlerdeki durum nedeniyle haftalardır yapılıyordu. Bankanın 30 Aralık tarihindeki bilançosuna göre yapılan hesaplamalar, bankanın 70 milyar TL’ye yakın zarar edeceğini gösteriyordu.
Ancak dün yayınlanan yıl sonu analitik bilançosuna göre bankanın yaklaşık 60 milyar TL kara geçtiği ‘görüldü’. Bu durum yaklaşık 130 milyar TL’lik bir oynama anlamına geliyor.
İktisatçı Bürümcekçi, değerleme hesabının eksi 177 milyar TL’den eksi 53 milyar TL’ye indiğini belirterek yaklaşık 130 milyar TL’lik bir aktarım yapıldığına dikkat çekti. Bürümcekçi’ye göre bunun olabilmesi için MB kanunu ilgili maddesi gereği döviz satışı yapılıp karın realize edilmesi gerekiyor.
Ancak Bürümcekçi, yılın son gününde bu boyutta kamuoyuna duyurulmuş bir döviz satışının bulunmadığını söyledi: ”Önceki yıllarda da yılın son günü böyle büyük değişimler gözlenmiyor. Bu operasyonla beraber MB 2021 yılını da kar ederek kapamışa ve nisan ayında Hazine’ye kar aktarımı yapacak hale gelmişe benziyor. Umarım bu değişiğimin nasıl gerçekleştiği konusunda kamuoyuna önümüzdeki günlerde açıklama yapılır.”.
Eski MB başekonomisti: Enflasyonist baskıları azdırır
Yapılan operasyonu “Para basıp Hazine’ye aktarmak anlamına geliyor” şeklinde yorumlayan eski MB başekonomisti Hakan Kara, enflasyonist baskıların daha da azacağı görüşünde: Tez zamanda enflasyon nasıl yaratılır konulu dersin aşamalarını izliyoruz. Ne yazık ki bu ders, içinde yaşadığımız hayatta gerçekleşiyor” dedi.
Gürses: Görülmüş hareket değil
Merkez Bankası’nın en son zarar ettiği tarihin 2005 olduğunu belirten iktisatçı Uğur Gürses, 16 yıl sonra bankanın tekrar zarar edeceğini haftalardır hesaplıyordu.
Yaşananları ‘ters takla’ diye tanımlayan Gürses, T24’teki yazısında şunları söyledi: ”Tam olarak ne yapıldığını bilmiyoruz. Ama sonuç olarak bir gecede, yaklaşık 130 milyar TL’lik ne olduğu bilinmeyen bir kâr yazılıp, zararda olan netice hesabının 60 milyar TL kârda kapatması sağlanmış. Böyle bir bilanço hareketi hiçbir dönemde görülmüş bir hareket değil. Şimdi bu bir gecede yaratılan kâr, Hazine’ye temettü olarak aktarılacak. Bankanın bilanço dışında taşınan kur zararı ise gelecek bilanço yıllarına ötelenecek. Yıllara yedirilerek eritilecek. Zararda olan Merkez Bankası, bir gecede hokus pokus ile gerçek bir kâr olmayan bilanço içi kârı bir işlemle kâr zarar hesabına aktararak para basmış oldu. Normal koşullarda Hazine’nin, bankanın bilançosu dışında taşınan kur zararını karşılaması beklenirken, tersine matbaada para bastırıp temettü alması da tarihe geçecek bir iş olmuş. Zira Merkez Bankası’nın tarihinde böyle bir gecede kâr yazma operasyonu olmadı.”
