CHP Genel Başkanı Kemal Kılıçdaroğlu ve İyi Parti Genel Başkanı Meral Akşener’in çağrısıyla, güçlendirilmiş/iyileştirilmiş parlamenter sistem için ana ilkeleri belirlemek amacıyla yürütülen ortak metin yazılması çalışması tamamladı. CHP Genel Başkan Yardımcısı Muharrem Erkek, İyi Parti Genel Başkan Yardımcısı Bahadır Erdem, Demokrat Parti Genel Başkan Yardımcısı Bülent Şahinalp, Saadet Partisi Genel Başkan Yardımcısı Bülent Kaya, Gelecek Partisi Genel Başkan Yardımcısı Ayhan Sefer Üstün ve DEVA Partisi Genel Başkan Yardımcısı Mustafa Yeneroğlu, “mutlu son” ifadesiyle uzlaşma sağlandığını duyurdu.
İyi Partili Bahadır Erdem “Hukuktan sorumlu genel başkan yardımcıları olarak hazırladığımız Güçlendirilmiş Parlamenter Sistem milletimize hayırlı olsun. Komisyonda çalıştığım mevkidaşlarıma dostlukları, nezaketleri ve emekleri için teşekkür ederim” mesajıyla toplantı sonunda çektikleri ‘selfie’ karesini paylaştı. Bu kare için Saadet Partili Bülent Kaya da “Yoğun bir emek ve mutlu bir sonun sıcak karesi” ifadesini kullandı.
Yüzde 3 baraj ile oluşacak TBMM etkin rol oynayacak
“Millet İttifakı” bileşenleri CHP, İyi Parti, Saadet Partisi ve Demokrat Parti’nin yanı sıra AKP’den ayrılıklarla yola çıkmış Türkiye siyasetindeki yeni oluşumlar DEVA Partisi ile Gelecek Partisi’nin parlamenter sistem odaklı çalışması ortak metin taslağına dönüştü. Parlamenter sistem ilkelere taslak metni, yasama, yürütme, yargı, hak ve özgürlükler ana başlıklarında hazırlandı.
Bu hafta içerisinde genel başkanlara sunulmasıyla birlikte liderler düzeyinde taslak metne son şekli verilecek. Ardından altı siyasi parti lideri Kılıçdaroğlu, Akşener, Gültekin Uysal (DP), Temel Karamollaoğlu (SP), Ahmet Davutoğlu (Gelecek Partisi) ve Ali Babacan (DEVA Partisi), kamuoyuna hep birlikte parlamenter sistem konusunda uzlaştıkları ilkeleri/başlıkları açıklayacak.
VOA Türkçe’nin edindiği bilgilere göre taslakta, yasama organının TBMM’ye hesap verilebilirliği sağlanacak yürütme organı ve sembolik Cumhurbaşkanlığı makamı temel hedefi üzerinde ilerlendi. Türkiye genelinde mevcut yüzde 10 seçim barajı yerine yüzde 3 oy oranı şartını sağlayacak ve tüm siyasi partilere temsil edilme hakkı tanınacak. TBMM’nin “millet adına denetimci” olduğu bir yaklaşım benimsendi. Bu yaklaşımla TBMM’nin yürütme organı yani Başbakanlık / Hükümet üzerinde denetim araçları etkin hale getirilecek.
TBMM’de iktidar çoğunluğuyla komisyon başkanlığı belirlenirken, bunun istisnasıysa yeni sistemde kurulacak Kesin Hesap Komisyonu olacak. Ana muhalefet partisi temsilcisi tarafından başkanlığı üstlenilecek Komisyon, Sayıştay’ın kamu kurum ve kuruluşlarına ilişkin bağımsız ve şeffaf şekilde yapacağı raporlar üzerinden bütçe harcamalarını denetleyecek.
Siyasi etikte GRECO esas alınacak, CB 7 yıl için seçilecek
Türkiye Cumhuriyeti’nin bütçesi için TBMM’nin yeniden onay makamı olması söz konusu olurken ancak denetlenebilir hükümet açısından uzun soluklu olması da amaçlandı. Bunun için “hükümet kuruluş süreci kolay, hükümeti düşürme süreci zor” ilkesinde uzlaşıldı.
Cumhurbaşkanlığı makamı, ilk toplantıda uzlaşıldığı üzere tümüyle sembolik bir makam niteliğinde yetkilere sahip olacak. Tarafsız olması ilkesi yeniden anayasal koşul olacak Cumhurbaşkanı, yedi yıllık görev süreci için seçilecek.
Siyasi etik yasası hayata geçirilecek ve siyasetçiler açısından mal varlığı bilgilerinde şeffaflık sağlanması konusunda, Türkiye’nin üyesi bulunduğu Avrupa Konseyi’nin GRECO (The Group of States against Corruption) yolsuzluğu önleme amaçlı ilkelerine dayalı hareket edilmesinde de anlaşıldı.
Yargı bağımsızlığı açısından, yüksek yargı organlarına yapılacak seçimlerde, yürütme etkisini en aza indirmek gerektiği konusunda da uzlaşıldı. TBMM ile yargı organları ve yargıyla ilgili meslek örgütleri katılımıyla seçim yapılması kararlaştırılacak.
Merkez Bankası gibi kurum ve kuruluşlar için özerklik ve bağımsızlık konusunda da muhalefet cephesi hemfikir oldu.
“Demokrasi, huzur, özgür Türkiye için uzlaşıldı” mesajı verildi
Bu arada dün geç saatlere kadar devam eden son buluşma öncesinde, altı siyasi partinin hukukçu kurmayları, basın mensuplarına kısa değerlendirmelerde de bulundu.
CHP Genel Başkan Yardımcısı Muharrem Erkek “Türkiye için ittifak yapıyoruz. Demokrasi için ittifak yapıyoruz. Ülkemizin ihtiyacı olan güven veren bir sistem, demokratik hukuk devleti. Onun için birlikte çalışıyoruz. Birlikte çalışmaya devam edeceğiz” dedi.
Demokrat Parti Genel Başkan Yardımcısı Bülent Şahinalp, bu hafta içinde metne son şekli verip genel başkanlara sunacaklarını işaret etti.
DEVA Partisi Genel Başkan Yardımcısı Mustafa Yeneroğlu, çok yapıcı bir süreç işlettiklerini belirterek “Hedefimiz herkesin huzur bulduğu, herkesin mutlu olduğu özgürlükçü demokratik bir Türkiye” dedi.
Gelecek Partisi Genel Başkan Yardımcısı Ayhan Sefer Üstün “Farklı kaynaklardan beslenen altı parti, bir masanın etrafında toplanabildiğimizi, Türkiye’nin yakıcı sorunlarını konuşabildiğimizi ve çözümler üretebildiğimizi tüm Türkiye’ye gösterdik. Yeni bir gelenek başlattık Türk siyasetinde. Yakın zamanda programımızı yayınlayacağız” diye konuştu.
İyi Parti Genel Başkan Yardımcısı Bahadır Erdem “Hukuk ve demokrasi ve denetlenebilir bir yönetim için bir araya geldik. İçinden geçmekte olduğumuz olağanüstü günde aslında bizim parlamenter sistem çalışmalarımızı tamamladığımız gün. Bir devletin ekonomisini ve yönetiminin tek kişinin dudağına bağlanamayacağının kanıtı olan günü yaşıyoruz. Tek başına faizleri on günün içinde anormal seviyeye çıkar sonra bir gecede indir, bütün bu yükü milletin üzerine ver. Fakirden al zengine ver. Devlet bir kişinin dudağına kalamaz, onun için biraradayız” diye konuştu.
Saadet Partisi Genel Başkan Yardımcısı Bülent Kaya “Umudu yükselttik, bundan sonraki süreçte de şahıslardan ziyade devlet kültürünün, kurum kültürünün ön planda olduğu parlamenter sistem için hep birlikte çalışmaya devam edeceğiz. Bu sistem, farklılıkları zenginlik gören, herkesin kendisini ait hissettiği bir Türkiye inşasına hizmet edecek bir sistemdir. Bu umudu büyütmeye devam edeceğiz” açıklamasını yaptı.
