Avrupa Konseyi Genel Sekreteri Thorbjorn Jagland’ın geçen Kasım ayında yaptığı Ankara ziyaretinde ortaya çıkan OHAL komisyonu nihayet fiiliyata geçiyor. OHAL İşlemlerini İnceleme Komisyonu, 23 Ocak 2017 tarihli Resmi Gazete’de yayınlanan 685 Sayılı KHK ile kurulmuş ancak işlemler başlamamıştı.

OHAL komisyonu fikri ilk defa ortaya atıldığında, uzmanlar kurulacak komisyonun şikayetlerin çözümünü daha da öteleyeceği endişesini dile getirmişlerdi. İnsan hakları hukukçusu Kerem Altıparmak’a göre, Türkiye’deki hukukun asli görevinin mağdurları oyalamak. OHAL komisyonu da adeta bu amaçla kurulmuş. 2 yıl Komisyonda bekleyeceksiniz. İyimser bir tahminle en az 3 yıl da tüm idari yargı sürecek. Ona karşı AYMye gideceksiniz. Eh o da iyimser bir tahminle 2-3 yıl sürecek. İhraçtan itibaren sayarsanız 8-9 yıl iç hukuk yolu sürmüş olacak. Sonra AİHM’e giderseniz, bir 3-4 yıl da orada devam edecek. Buna göre, 10 ila 15 yıl sonra haklılığını kanıtlarsa kişi kamu görevine geri dönebilir, tabii hala yaşı buna uygunsa.

Diğer yandan böyle bir komisyonun kurulmasıyla AİHM, kendisine gelecek on binlerce başvurudan kurtularak topu tekrar Türkiye’nin önüne atacaktı. Bu durum Hükümet’in işine geldi. Çünkü bu sayede iç hukuku işletiyor gibi görünüp, AİHM önünde kısa vadede ihlal kararı çıkmasını engellemiş olacaktı.

Komisyonun kamu görevinden, meslekten veya görev yapılan teşkilattan çıkarma ya da ilişiğin kesilmesi; öğrencilikle ilişiğin kesilmesi; dernekler, vakıflar, sendika, federasyon ve konfederasyonlar, özel sağlık kuruluşları, özel öğretim kurumları, vakıf yükseköğretim kurumları, özel radyo ve televizyon kuruluşları, gazete ve dergiler, haber ajansları, yayınevleri ve dağıtım kanallarının kapatılması; emekli personelin rütbelerinin alınması alanlarında bireysel başvuru üzerine çalışacağı belirtilmişti.

Başkanlığına Adalet Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Selahaddin Menteş’in atandığı komisyonun üyeleri şu isimlerden oluşuyor: Yargıtay Genel Sekreter Yardımcısı Mehmet Karagöz, Danıştay Tetkik Hakimi Murat Aytaç, Mülkiye Başmüfettişi Hasan Şıldak, Adalet Bakanlığı Ceza ve Tevkifevleri Daire Başkanı Esat Işık, Milli Eğitim Bakanlığı Atama Daire Başkanı Mustafa İkbal Devlet Denetleme Kurulu (DDK) üyesi Salih Tanrıkulu.

Konuyla ilgili bilgi veren Yargı İçin Adalet sitesi editörleri şunları söyledi:

Komisyon kurulmuştur ama henüz başvuru almaya başlamamış, çalışma usulünü belirlememistir. Oluşturunca yeni bir kısım kurallar ortaya çıkabilir. Ona göre hareket edilmesi gerekir. Komisyon çalışmaya başlayıp ilan yapınca süresinde başvuru yapılmalıdır.

685 Sayılı KHK’ya göre mahkemeler, kendilerine yapılmış başvuruları herhangi dilekçe vs istemeden doğrudan komisyona göndermek zorunda. Dolayısıyla dava açmış olanların dosyası otomatik olarak aktarılacak diye anlıyoruz. Aynı şekilde kurumlara idari başvuru yapmış olanların başvuruları da dilekçe vs. aranmadan doğrudan komisyona aktarılacak.

KHK’ya göre sadece kamu görevinden çıkarılanlar değil, hastaneler, okullar, dershaneler, dernekler gibi tüzel kişiler için de başvuru mümkün görünüyor.

Bu başvurulardan çıkacak sonuçlara dava açmak mümkün olacaktır. Dolayısıyla bugüne kadar başvuru yapmamış süreyi kaçırmış vs. Her kurumun ve herkesin de yeni bir başvuru yaparak süreyi başlatması mümkün görülüyor.

Başvurular valilikler aracılığıyla yapılacak. Kamu görevinden ilişiği kesilenler en son görev yaptıkları kuruma da başvurabilecek. Komisyonun başvuru almaya başladığı tarihten önce yürürlüğe konulan KHK’larla ilgili başvuru alma tarihinden itibaren 60 gün, bu tarihten sonra yürürlüğe konulan KHK’larla ilgili olarak ise Resmi Gazete’de yayımlanma tarihinden itibaren 60 gün içinde yapılmayan başvurular işleme alınmayacak.

Komisyon başvuruları, aranan şartlara uygunluk bakımından ön incelemeye tabi tutulacak, İncelemeler dosya üzerinden yapılacak. Komisyonda yargılama olmayacak ve dosya üzerinden karar verilecek. Bu durumda kişiler mağduriyetlerine ilişkin tanık dinletemeyecek ve delil de sunamayacak. Bu kesinlikle Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ölçütlerine uygun değil.

Komisyon kararlarına karşı idari yargı yoluna gidilebilecek, ancak KHK’ye göre kurulan komisyonun dosya üzerinden yaptığı incelemeyi yargının neye göre denetleyeceği belli değil.

OHAL Komisyon Kararları ise şöyle uygulanacak: Kamu görevinden, meslekten veya görev yapılan teşkilattan çıkarılan ya da ilişiği kesilenlere ilişkin başvurunun kabulü halinde bu karar Devlet Personel Başkanlığı’na bildirilecek. Bildirilen personelin atama teklifleri statüleri, ünvanları ve yürüttükleri görevler itibarıyla başka kurumlarda görevlendirilmeleri mümkün olmayanlar hariç olmak üzere daha önce istihdam edildikleri kurumlar dışındaki kamu kurum ve kuruluşlarında eski statülerine ve unvanlarına uygun kadro ve pozisyonlara 15 gün içinde yapılacak.

Yani bu durumda unvanları görev itibariyle başka kurumlarda görevlendirilmeleri mümkün olanlar, tekrar mesleğe kabul edilseler bile başka kurumlarda görevlendirilmeleri mümkün gözüküyor.

Bürokratlardan oluşan komisyonun bağımsız ve tarafsız olduğunu söylemek zor. En üst yargı merciinden tutun ilk derece yargı mensuplarına kadar ne derece bağımsızlıktan söz edebilirsek OHAL komisyonu üyeleri için de aynısını söyleyebiliriz.

Komisyondakilerin milli güvenliğe aykırı bir oluşumla irtibatlı olduğu iddia edilerek idari soruşturmayla üyeliklerinin düşebileceği ve bu şekilde işleyen bir yapının da hiçbir şekilde tarafsız ve bağımsız hareket edemeyeceği ortadadır. Yani istedikleri gibi karar verme konusunda sorun çıkarması muhtemel olanlar bu düzenleme ile tehdit edilmekte ve rahatça görevden alınmaları sağlanmaktadır.

Mehmet Yıldız tr724