DSÖ Genel Direktörü Tedros Adhanom Ghebreyesus vaka sayılarının tam 110 ülkede artmakta olduğunu belirtirken vakalarda Covid-19'un Omicron varyantının yeni alt varyantları BA.4 ve BA.5'in hakim olduğunun altını çizdi.
Haziran sonu itibariyla Amerika Birleşik Devletleri'nin Covid-19 vakalarının yüzde 52'sini Omicron'un yeni BA.4, BA.5 alt varyanları oluşturdu. Fransa'da da geçtiğimiz hafta BA.4/5 alt varyantları yeni vakaların çoğunu oluşturdu.
Uzmanlar, Omicron'un BA.4 ve BA.5 alt varyantlarının önceki BA.1, BA.2 ve BA.3 alt varyantlarına göre çok daha bulaşıcı olduğunu söylüyor. Bu yeni alt varyantların ayrıca, aşı ve hastalıkla kazanılmış bağışıklığı daha kolay aşabildiği belirtiliyor.
Omicron'da hangi alt varyantlar hakimdi, ne değişti?
Omicron'un ilk alt varyantlarına aynı anda rastlanmış ve bir önceki hakim varyant Delta'dan daha bulaşıcı olduğu ancak daha hafif bir hastalık seyrettiği belirtilmişti.
BA.4 alt varyantı ilk olarak bu yıl ocak ayında, BA.5 alt varyantıysa şubat ayında Güney Afrika'da tespit edildi.
BA.4 ve BA.5 varyantlarının Omicron'un önceki alt varyantıyla pek çok ortak özelliği olsa da çok sayıda farklılık da gösteriyor.
Öncelikle BA.4 ve BA.5 alt varyantları diğerlerine göre daha yüksek bulaşıcılık oranlarına sahip. Virüsün hücrelerimize girmesine izin veren Spike proteinini etkileyen iki mutasyon, onu örneğin BA.2 alt varyantına göre yaklaşık yüzde 20 daha bulaşıcı hale getirdi.
Uzmanlara göre yeni alt varyantlar daha önce kazanılmış bağışıklıktan diğerlerinden daha kolay kurtuluyor. Bu da yeniden enfeksiyon ihtimalini artırıyor.
Epidemiyolog Antoine Flahault'ya göre BA.4 ve BA.5 alt varyantlarının uğradığı mutasyon onları mevcut aşılara karşı daha dirençli hale getiriyor.
Avrupa Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezi'ne göre, "Bu varyantlar daha hızlı yayılıyor çünkü aşı ve hastalıktan oluşan bağışıklıktan daha kolay kurtuluyor."
Belirtiler daha uzun sürede kayboluyor
Güney Afrika ve İngiltere'de şimdiye kadar elde edilen veriler, BA.4/5 alt varyantlarının hastalığı ağır geçirme ve ölüm oranlarını belirgin bir şekilde etkilemediğini ortaya koyuyor.
Nature bilimsel dergisinde yayımlanan bir çalışmada Dr. Wasiila Jassat ve ekibi hastaneye yatışlarda hafif bir artış görüldüğünü ancak ölüm oranlarında küçük bir azalma olduğuna dikkat çekti.
Bununla birlikte ölüm ve ağır hastalık oranlarının, virüsün varyantı dışında toplumda aşılı ya da hastalıkla bağışıklık kazanmış kişi sayısındaki artıştan da etkilenebileceği unutulmamalı.
Yeni alt varyantlar BA.4 ve BA.5'nin belirtileri neler?
Vakaların büyük çoğunluğunu BA.4/5 alt varyantlarının oluşturduğu Fransa'da Halk Sağlığı Merkezi'ne göre, Omicron'un ilk varyantlarında sık görülmeyen tat ve koku kaybı yeni alt varyantlarda geri döndü.
Merkez, "Koku ve tat kaybı, mide bulantısı, kusma ve ishal gibi belirtiler önceki alt varyantlara göre çok daha fazla görülüyor." uyarısında bulunuyor.
Aşılar yeni varyantlara karşı ne kadar etkili?
Yine de mevcut aşılar BA.4/5 alt varyantlarında ölüm ve hastalığı ağır geçirmeye karşı etkisini sürdürüyor.
Pfizer ve BioNTec, aşılarını Omicron'a karşı daha etkili hale getirmek için çalışmaları sürdürüyor. Şirketler yeni geliştirilen aşı adayının, BA.1 alt varyantına karşı 15 kat daha etkili olduğunu belirtiyor.
Aynı aşının BA.4 ve BA.5 alt varyantlarına karşı da daha etkili olduğu ancak önceki alt varyantlar kadar korumadığını belirten şirketler, önümüzdeki haftalarda yeni alt varyantlara karşı veri toplamaya devam edileceğini söylüyor.
Tokyo Üniversitesi'nden Virolog Kei Sato, BA.4/5 alt varyantlarının son olmayacağını söylüyor. Kei Sato, "Kimse bunların son varyantlar olduğunu söyleyemez. Omicron'un başka alt varyantlarının ortaya çıkması kuvvetle muhtemel" şeklinde konuşuyor.
Öte yandan çoğu ülkede maske takma zorunluluğu aylar önce kaldırıldı. Uzmanlar özellikle yüksek riskli kişilere zorunlu olmasa da maske takma ve sosyal mesafe kurallarına dikkat etme çağrısı yapıyor.
