İktisatçılara göre, Türkiye’de ekonomiye olan güven pandemi ile birlikte daha da zayıflamış durumda. 

İktisatçı Murat Sağman, vatandaşların dövize olan taleplerinde kısa süreli azalmalar olsa da, genel eğilimin döviz hesaplarının artması şeklinde gerçekleştiğini söylüyor. 

Bunun en büyük sebeplerinden birinin ekonomiye olan güvensizlik olduğunu dile getiren Sağman, "Bununla birlikte şu anda Türk Lirası’nın getirisi çok düşük, neredeyse yüzde 6-7 civarında." diyor. 

Vatandaşların yüzde 12’yi aşan yıllık enflasyondan korunmak için dolar ve euroya yöneldiğini ifade eden Sağman, "Bir yandan döviz alımı sürerken, diğer yandan dövizini satanların da çok sınırlı olduğunu görüyoruz." diye konuşuyor. 

Doların iki haftayı aşkın bir süredir 6,85 TL seviyesinden işlem gördüğüne de dikkati çeken Sağman şunları söylüyor: "Bu dönemde kuru sabit tutmak için döviz alımları kamu bankaları tarafından karşılanıyor. Muhtemelen dolar kuru bir süre daha bu seviyelerde kalacak."

Hükûmet, toplumda dolara olan talebi zayıflatmak amacıyla 24 Mayıs’ta, döviz ve altın alımlarına uygulanan vergiyi beş kat artırmış ve binde 2’den yüzde 1’e çıkarmıştı. 

Serbest döviz fonlarına uygulanan stopaj oranı da yüzde 0’dan yüzde 5’e çıkarılmıştı. Ancak aradan geçen beş haftada, vatandaşlar dolar ve euro almaya devam etti. 

Uzmanlara göre, önümüzdeki dönemde de birikimlerini korumak isteyen vatandaşların dövize ilgisi sürecek. DW Türkçe’ye konuşan İstanbul Kültür Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Sinan Alçın, özellikle dolara olan talebin son birkaç yıldır dikkat çekici seviyelere ulaştığını söylüyor.

2018 yılı ağustos ayındaki kur şoku sonrasında dolar kurunun 7,24 TL seviyelerine gelmesi ile birlikte hane halklarının birikimlerini dövizde değerlendirmek için daha istekli olmaya başladığını dile getiren Prof. Alçın, "O dönemde şirketlerin 220 milyar dolara ulaşmış bir dış borçları vardı. Bu şirketler de vadesinde ödenmek üzere dolar birikimlerini artırma yoluna gittiler." diye konuşuyor.

Alçın, şöyle konuşuyor: "Bu hesaplar bir güvence olarak yerinde duruyor ve sürekli üstüne eklenerek çoğalıyor. Son 2,5 yıldır ekonomide yaşanan sıkıntılar ve üstüne gelen pandemi süreci, tüketimde de çok ciddi ertelemeler yol açtı. Bu da vatandaşları için birikimlerinin güvenli liman olarak gördükleri dolarda tutmaları sonucunu getiriyor."

Son bir yılda Türkiye’deki döviz hesapları 185 milyar dolardan 202 milyar dolara yükselirken, toplam mevduatlar içinde dövizin payı ise son beş yılda yüzde 33’ten yüzde 48’e çıktı. 

Türkiye’de bir yandan dolarizasyon artarken, diğer yandan sermaye piyasalarındaki yabancı çıkışları da dikkati çekiyor. 

Merkez Bankası verilerine göre, yabancıların haziran ayında hisse senedi portföyleri ve devlet iç borçlanma senetleri (DİBS) portföylerinden toplamda 598 milyon dolarlık çıkış yaşandı. 6 aylık toplam sermaye çıkışı 11 milyar dolar.

Geçen yıl ayını dönemde ise bu portföylerde 313 milyon dolarlık artış sağlanmıştı. Korona krizi sebebiyle tüm gelişmekte olan ülkelerden bir sermaye çıkışı yaşandığını belirten Prof. Dr. Sinan Alçın’a göre, Türkiye’nin kredi risk priminin diğer ülkelere göre yüksek olması Türkiye’deki sermaye çıkışlarını olumsuz etkiliyor. 

Alçın, "Geldiğimiz noktada Türkiye ekonomisi döviz konusunda bir fasit dair içerisinde kalmış gözüküyor." diyor.