Avrupa Birliği’ne üyelik sürecinde yerine getirilmesi gereken taahhütler arasında bulunan ‘ombudsmanlık’ kurumunda değişiklik yapıldı. Eski Başbakan Bülent Ecevit döneminde 9. Cumhurbaşkanı Süleyman Demirel için de düşünülen ‘başombudsmanlık’ta aranan şartlarda değişikliğe gidildi. Hükümetin isteği üzerine Meclis komisyonlarında yapılan çalışmada, yasa metnine başombudsman’lıkta aranan şartlar arasına “hukuk veya hukuk yoğunluklu eğitim” şartı konuldu. Böylece, yasa çıktığında mühendis kökenli Süleyman Demirel’in ismi üzerinde yaşanabilecek tartışmalar da gündemden çıkarıldı. Başombudsmanlık için hükümet çevrelerinde eski Yargıtay Başkanı Sami Selçuk’un ismi geçiyor. Yakında hayatımıza girecek olan ombudsmanlar, toplumda saygınlığı olan isimlerden seçilecek, cumhurbaşkanı, Meclis, yargı ve TSK’nın bazı faaliyetleri dışında kalan her alandaki devlet-vatandaş arasındaki sorunların çözümüne çare arayacak. Hükümet, AB’nin çıkmasını istediği ombudsmanlık sistemini “Kamu Denetçiliği Yasa Tasarısı” ismiyle yasalaştırmaya hazırlanıyor. Meclis Plan ve Bütçe Komisyonu’nda bekleyen yasa tasarısı alt komisyonca yeniden düzenlendi. Meclis tatile girmeden çıkarılması planlanan ombudsmanlık yasasına göre, bir tane “başombudsman”, 10 tane de “ombudsman” olacak. Görevini kötüye kullanma dışında yapacağı işlerden sorumsuz sayılacak başombudsman olabilmek için eğitimin yanı sıra 50 yaşını aşma, toplum içinde saygın bir konumu bulunma gibi şartlar da aranacak. Ombudsmanlık şartını taşıyanlar kendiliğinden ya da 50 milletvekilinin imzası ile de aday olabilecek. Başvurular Meclis’e yapılacak ve aday adayları İnsan Hakları ile Dilekçe Komisyonu tarafından incelenerek gerekli elemelerden geçecek. Başombudsman ve ombudsman seçimlerini Meclis Genel Kurulu yapacak. İki seçim ayrı ayrı gerçekleştirilecek. Devletle vatandaş arasındaki sorunun çözümü fonksiyonunu üstlenen “kamu denetçiliği” sistemine göre, başombudsman ve ombudsmanların görev alanlarında bazı sınırlamalar bulunuyor. Cumhurbaşkanının re’sen aldığı kararlar, TBMM’nin yasama kararları, bağımsız yargının verdiği kararlar ile Türk Silahlı Kuvvetleri’nin (TSK) “salt askeri” kararları kapsam dışında tutuldu. Alt komisyonda, askerî kararlara ilişkin bazı noktalarda uzlaşma sağlanamadı. TSK’nın “salt askeri” kararlarının ne olduğu konusu Plan Bütçe Komisyonu’ndaki görüşmelerde netlik kazanacak. Bir komisyon üyesi, “Gizlilik dereceli olan işler kapsam dışı. Fakat bunların ne olduğu açıklığa kavuşmadı.” dedi.