AK Parti'nin yeni milletvekillerinden Prof. Dr. Zafer Üskül'ün, Kemalizm ideolojisinin Anayasa'dan çıkarılması yönündeki açıklamasına başta CHP olmak üzere Türkiye Barolar Birliği (TBB) ve bazı hukukçular tepki gösterdi. Ancak CHP ve TBB'nin daha önce bu teklifi destekledikleri ortaya çıktı. 2001 yılında anayasa hukukçusu Üskül ve CHP Parti Meclisi Üyesi Atilla Sav'ın bulunduğu bir komisyon tarafından TBB için anayasa taslağı hazırlanmıştı. Üskül'ün sözünü ettiği husus, bu taslakta yer aldı. CHP'den milletvekili ve belediye başkan adayı olan Üskül, aynı görüşleri TÜSİAD için hazırladığı raporda da dile getirmişti. Türkiye Barolar Birliği, altı yıl önce ağırlıklı olarak sol görüşlü profesörlerden oluşan 11 kişilik bir komisyona anayasa taslağı hazırlattı. Taslakta 1982 Anayasası'nın başlangıç bölümünde vurgulanan Atatürk milliyetçiliğiyle ilgili bölümler yer almadı. Anayasa'nın 2. maddesindeki "Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan" ibaresine de yer verilmedi. Cumhurbaşkanının ve milletvekillerinin yeminiyle ilgili maddelerde yer alan "Atatürk ilke ve inkılaplarına bağlı kalacağıma" ibaresinin de TBB'nin Anayasa taslağında bulunmaması dikkat çekiyor. Anayasa taslağının başlangıç kısmında yer alan "Atatürk ilkelerine dayanan demokratik cumhuriyet" ifadesi dışında hiçbir maddede Atatürk ismi geçmiyor. TBB'nin kitaplaştırarak dağıttığı "Türkiye Cumhuriyeti Anayasa Önerisi" adını taşıyan taslak, Prof. Dr. Üskül, eski Anayasa Mahkemesi Başkanı Yekta Güngör Özden, CHP Parti Meclisi Üyesi Atilla Sav ve Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer tarafından Anayasa Mahkemesi üyeliğine seçilen Prof. Dr. Fazıl Sağlam'ın aralarında bulunduğu 11 kişilik bir komisyon tarafından hazırlandı. Komisyonda şu isimler de yer aldı: "Prof. Dr. Necmi Yüzbaşıoğlu, Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu, Prof. Dr. Ülkü Azrak, Prof. Dr. Yılmaz Aliefendioğlu, Prof. Dr. Rona Aybay, Prof. Dr. İl Han Özay, Prof. Dr. Yavuz Sabuncu." Prof. Dr. Üskül, önceki gün yaptığı açıklamada herhangi bir ideolojiyi öngörmeyen renksiz bir anayasa yapılması gerektiğini savunmuş, bu kapsamda Anayasa'nın başlangıç kısmında ve maddelerinde Kemalizm ideolojisinin yansımaları olan "Atatürk milliyetçiliği" ve "Atatürk ilke ve inkılapları" gibi kavramların çıkarılması önerisini gündeme getirmişti. Üskül'ün bu teklifinin TBB tarafından hazırlanan anayasa taslağında birebir uygulandığı görülüyor. Üskül'ün bu açıklamasına tepki gösteren TBB Başkanı Özdemir Özok, hazırladıkları "Anayasa Önerisi" kitabının tanıtımı için 12 Eylül 2001 günü basın toplantısı düzenlemişti. Özok, burada yaptığı konuşmada, yürürlükteki 1982 Anayasası'nı eleştirerek hukuk devletinin tüm kurum ve kurallarıyla işlediği bir anayasal düzenin kurulması için bu taslağı hazırladıklarını belirtmişti. Bu arada TBB'nin anayasa taslağını hazırlayan komisyon üyelerinden Prof. Dr. Necmi Yüzbaşıoğlu ve Prof. Dr. İbrahim Kaboğlu'nun daha önce aynı görüşleri paylaşmalarına rağmen Üskül'ü eleştirmeleri dikkat çekti. Baronun taslağında tartışılan ifadeler yok 1982 Anayasası'nın 'Başlangıç' bölümünde 'Atatürk milliyetçiliği' ile 'Atatürk ilke ve inkılaplarına' vurgu yapan şu bölümlere TBB'nin taslağında yer verilmedi: "Türkiye Cumhuriyeti'nin kurucusu, ölümsüz önder ve eşsiz kahraman Atatürk'ün belirlediği milliyetçilik anlayışı ve onun inkılap ve ilkeleri doğrultusunda; ..." Anayasa'nın 'Cumhuriyetin nitelikleri' başlıklı 2. maddesindeki "Atatürk milliyetçiliğine bağlı, başlangıçta belirtilen temel ilkelere dayanan" ibaresi de taslakta yok. TBB; Anayasa'nın milletvekilinin ant içmesine ilişkin 81. maddesinde yer alan "Atatürk ilke ve inkılaplarına bağlı kalacağıma" ifadesini çıkarmış. Yine Anayasa'nın cumhurbaşkanının ant içmesine ilişkin 103. maddesindeki "Atatürk ilke ve inkılaplarına" ibaresine yer vermemiş. Zaman