Polonya'da iktidardaki Hukuk ve Adalet (PiS) partisi, Avrupa Birliği (AB) bünyesindeki en yüksek mahkeme olan Avrupa Adalet Divanı'nın geçen ay verdiği karar doğrultusunda yasa değişikliğine gidiyor. PiS, Avrupa Adalet Divanı'nın talep ettiği değişiklikleri içeren yasa tasarısını parlamentoya sundu. Yasa tasarısı, 161'e karşı 215 oyla parlamentodan geçti.
AB üyesi Polonya'da geçen temmuz ayında yürürlüğe giren kanun, Yüksek Mahkeme hâkimlerinin emeklilik yaşının 70'ten 65'e düşürülmesini öngörüyordu. Bu kanun mahkeme bünyesindeki 73 hâkimin başkan Malgorzata Gersdorf dâhil yaklaşık üçte birini zorunlu emekliliğe itmişti. Ancak Avrupa Komisyonu'nun talebi üzerine söz konusu kanunu inceleyen Avrupa Adalet Divanı, 19 Ekim'de aldığı ihtiyati tedbir kararında, bu yasanın "derhal askıya alınması" ve hâkimlerin görevlerine geri dönmelerinin sağlanması gerektiğine hükmetmişti.
Partinin milletvekillerinden Marek Ast, yasa değişikliğini parlamentoya sunduktan sonra yaptığı açıklamada, "Bu kanun yürürlüğe girerse, mevcut yasadan etkilenen hâkimler Avrupa Adalet Divanı'nın beklentileri doğrultusunda işlerine geri dönebilecekler" dedi.
Yasanın yürürlüğe girmesi için PiS ile ittifak hâlindeki Polonya Cumhurbaşkanı Andrzej Duda tarafından imzalanması gerekiyor.
Birçok hukuk uzmanı ise Avrupa Adalet Divanı'nın kararının, emeklilik yasasının iptali için yeterli olduğunu, bu nedenle iktidar partisinin parlamentoya tasarı sunmasının gereksiz bir adım olduğunu belirtiyordu.
Kriz çıkaran emeklilik yasası
Polonya'da sağcı PiS hükümeti, temmuzda yürürlüğe giren yasayı, yolsuzlukla mücadele ve hâlen komünist dönemin etkisinde olduğunu öne sürdüğü yargı sistemini revize etmek için gerçekleştirdiği reformların bir parçası olduğunu savunuyordu.
Ancak yargı bağımsızlığını hedef aldığı gerekçesiyle eleştirilen kanuna tepki gösteren Gersdorf, anayasaya göre altı yıllık görev süresinin 2020'ye kadar sürdüğünü belirterek Yüksek Mahkeme Başkanlığından ayrılmayı reddetmişti. Gersdorf, Avrupa Adalet Divanı'nın kararından birkaç gün sonra ise hükümetin yürürlüğe soktuğu yasa nedeniyle emekliye ayrılmak zorunda kalan 23 hâkimi görevlerine geri dönmeye çağırmıştı. Hâkimler bu çağrının ardından tekrar işbaşı yapmıştı.
AB kanunlarını ihlal etmesi durumunda Polonya'ya ceza verme yetkisi bulunan Avrupa Adalet Divanı, 19 Ekim'deki kararının geçici önlem niteliğinde olduğunu, nihai kararını ileri bir tarihte vereceğini duyurmuştu.
Polonya'da mahkemelerle ilgili yapılan düzenlemeler yargı bağımsızlığını sekteye uğrattığı endişesiyle uzun süredir Avrupa Birliği yetkilileri ve insan hakları örgütlerinin tepkisine neden oluyor. Polonya, yargı sisteminde daha önce yaptığı değişiklikler yüzünden geçen yıl Avrupa Komisyonu tarafından başlatılan bir başka hukuki süreç nedeniyle AB içindeki oy hakkını kaybetme riskiyle karşı karşıya.
