Geçen yıl 33, bu sene biz bu haberi hazırlayana kadar 36 kişi kene ısırması sonucu ortaya çıkan Kırım Kongo Kanamalı Ateşi (KKKA) hastalığı nedeniyle yaşamını yitirdi. Uçamayan ve sıçramayan keneler eskiden de vardı. Ne değişti de keneler insanların katili haline geldi? Kırım Kongo Kanamalı Ateş (KKKA) nedir? İnsanlarda yüksek oranda ölümcül bir hastalık. Bunyaviridae ailesinden Nairovirus’un neden olduğu kanamalara yol açan ateşle seyreden bir enfeksiyon hastalığı. Birincil olarak hayvan hastalığı olmasına rağmen, insanlarda da tek tek ve salgınlar şeklinde hastalık oluşturabiliyor. Bu hastalık nerede ortaya çıktı? Kırım neresi, Kongo neresi demeyin. Kene bu, virüsü her yere taşıyabiliyor. Hastalık ilk kez 1944 yılında Kırım’da tanımlandı ve ‘Kırım Kanamalı Ateş’ adı verildi. Kongo’da ise 1956’da ortaya çıktı. Bundan 39 yıl önce ise iki hastalığın aynı olduğu tespit edilince Kırım Kongo Kanamalı Ateş adı verildi. Türkiye’de ise 2002 yılında görülmeye başlandı, 2003’te ise tanı konuldu. Eskiden de kene vardı ama neden şimdi kenenin ısırdığı kişiler hayatını kaybediyor? Dünyada 850 adet kene çeşidi var. Bunların 32’si Türkiye’de. Ancak her kenede KKKA virüsü bulunmuyor. Sağlık Bakanlığı yetkilileri çıkardıkları risk haritasında Kelkit, Çoruh sahaları ile Erzurum’dan başlayıp, Gümüşhane, Bayburt, Çorum, Tokat ve Samsun’un iç kısımlarına kadar uzanan bölgede vatandaşları uyarıyor. Türkiye’de şimdiye kadar kaç kişi KKKA nedeniyle yaşamını yitirdi? 2002-2003 yılında 6, 2004 ve 2005’te 13, 2006’da 27, 2007’de 33. Bu yıl ise biz bu haberi hazırlarken KKKA nedeniyle ölümlerin sayısı 36’ya ulaşmıştı. Kene hayvanları neden öldürmüyor? Veteriner hekimler kenelerin hayvanlarda aşı vazifesi gördüğünü söylüyor. Şöyle ki; keneler hayvana düşük dozda hastalık vererek hayvanın dayanıklılığını artırıyor. Ama zararı da yok değil, hayvanı zayıflatıyor ve et-süt verimini düşürebiliyor. İnsanları öldüren kene nasıl bir hayvan? Otlaklar, çalılıklar ve kırsal alanlarda yaşayan küçük ve oval şeklinde. 6-8 bacaklı, uçamayan, sıçrayamayan hayvanlar. Hayvan ve insanların kanlarını emerek beslenirler. Kenenin bir defada 5-7 bin adet yumurta bırakıyor. Asıl risk taşıyan ise dişi keneler. Kene ısırınca ne yapmalı? Kene bir pens veya cımbızla, kenenin deriye yapıştığı yerden tutulup sağa sola oynatılarak çivi çıkarır gibi çıkarılmalı. Kene vücuttan ne kadar kısa sürede çıkarılırsa hastalık riski de o kadar azalıyor. Sonrasında hemen bir sağlık kuruluşuna başvurun. Sakın vücut üzerindeki keneyi öldürmeyin, üzerine kolonya veya gazyağı dökmeyin! Hastalığın belirtileri nedir? Acıbadem Kadıköy Hastanesi Enfeksiyon Uzmanı Dr. Nevin Sarıgüzel kene ısırması yoluyla oluşan infeksiyonun kuluçka süresinin genellikle 1-3 gün, azami dokuz gün olduğunu söylüyor: ‘KKKA’in başlangıcı anidir; baş ağrısı, yüksek ateş, kas ağrıları, baş dönmesi, boyun ağrısı, sırt ağrısı, eklem ağrısı, mide ağrısı ve kusma, göz ağrısı ve fotofobi (ışığa duyarlılık) başlangıç belirtileridir. Göz aklarının ve yüzün kızarması, boğaz ağrısı ve damakta peteşi (kırmızı lekeler) de sıklıkla gözlenir.’ Kene tarafından ısırılan herkes hayatını kaybeder mi? Dr. Nevin Sarıgüzel bu soruyu şöyle yanıtlıyor: ‘KKKA’te ölüm oranı yaklaşık yüzde 30’dur, bu oran yüzde 9-50 arasında değişmekte; ölüm, hastalığın ikinci haftasında görülmektedir. İyileşen hastalarda, iyileşme hastalığın başlangıcından sonraki 9 ve 10’uncu günde başlar. İyileşme yavaştır.’ Keneden nasıl korunuruz? Kene riski olan yerlerde bulunulduğunda, vücudu tamamen örtecek giysiler giyilmeli ve açık renkli elbiseler tercih edilmeli. Bu arada Almanya’da icat edilen ve kene kartları keneyi sağlıklı bir şekilde çıkarmayı vaat ediyor. Bir de kene spreyi var; pikniğe giderken kolunuza bacağınıza sıkarsanız keneleri vücudunuzdan uzak tuttuğu belirtiliyor. STAR