Mayo Clinic tarafından 45 yıllık verilerin değerlendirilmesiyle hazırlanan rapora göre, bağışıklık sisteminin, besinlerdeki gluten maddesine tepki göstermesi olarak tanımlanabilecek çölyak hastalığı, nedeni bilinmemekle birlikte 50 yılda giderek yaygınlaştı ve eskiye oranla 4 kat fazla görülmeye başlandı. Araştırmayı yürüten ekipten Dr. Joseph Murray, 50 yıl önce 400 kişide bir sıklıkta görülen hastalığın, bugün her 100 kişide bir görüldüğünü belirterek, teşhis edilmemiş ancak yaşam kalitesi ciddi ölçüde azalmış hastaların da varlığı düşünüldüğünde, çölyak hastalığının artık bir kamu sağlığı sorunu olarak görülmesi gerektiğini kaydetti. Tansiyon gibi Dr. Murray, araştırmanın sonuçlarını değerlendiren makalesinde şu ifadelere yer verdi: "Çölyak sıra dışı bir hastalıktır ama artık nadir görülen bir hastalık olmaktan çıkmıştır. Net bilemiyoruz, ancak çevremizde değişen bir unsurun, bu hastalığın sık görülmesine neden olduğu ortada. Bugüne kadar ‘çölyak'ı tanımlarken kullandığımız standart yaklaşım, hastanın belli şikayetlerle doktora gelmesi ve ardından muayenenin yapılması şeklindeydi. Bu araştırma ortaya koyuyor ki tıpkı kolestrol ya da tansiyonda yaptığımız gibi, ‘çölyak'ı başlangıçta, semptomlar olmadan arama seçeneğini düşünmeliyiz." Çölyak nedir? Çölyak hastalığı bağırsaklardaki sindirimi sağlayan villus denilen yapıların bozulmasına sebep olan ve dolayısıyla da yiyeceklerdeki besinin emilmesini engelleyen ve ince bağırsakta hasarlar oluşturan bir sindirim hastalığı olarak tanımlanıyor. Küçük çocuklarda kusma, ishal, karın şişliği, iştahsızlık, kilo alamama ve boy uzamasında yavaşlama gibi tipik belirtilerle ortaya çıkabileceği gibi, daha ileri yaşlarda sadece kansızlık, boy kısalığı, kemik zayıflığı ve nedeni bilinemeyen karaciğer hastalığı gibi çok değişik belirtilerle de kendini gösterebiliyor. Gluten sorun Çölyak hastası olan kişiler buğdayda, arpada, çavdarda ve kesin olmamakla birlikte yulafta bulunan ve gluten olarak adlandırılan bir proteine tahammül edemiyor ve gluten içeren yiyecekler yediklerinde çok küçük ve parmak şekline benzeyen villus olarak adlandırılan ince bağırsaktaki emilimi sağlayan yapıları kaybediyorlar. Küçükler için çok zor Ege Çölyakla Yaşam Derneği Başkan Yardımcısı Figen Cancar, çölyak hastalarının tahılları tüketemediklerini, glutensiz özel ürünler kullanmak zorunda olduklarını, özellikle küçükler için durumun çok zor olduğunu belirtti. Cancar, şöyle konuştu: "Çölyakla yaşamak çok maliyetli, herkesin 1 TL'ye yediği makarnayı çölyaklılar 14 TL'ye yiyor. Glutensiz 1 kilo un 25 TL. Çölyak, maddi olarak insanı çok zorlayan bir hastalık, yerli firmaların da glutensiz üretim yapmalarını bekliyoruz." Her yaşta çıkabilir Bu arada villuslar olmadan kişinin ne kadar yemek yerse yesin beslenemeyeceği için ciddi sorunla karşılaşacağının altını çizen Dr. Joseph Murray “Çölyak gastroenterologlarca kan tahlilleri ve ince bağırsak biyopsisi ile tanımlanabiliyor. Hastalık yaşamın her hangi bölümünde ortaya çıkabilir ve tek tedavi yöntemi ömür boyu gluten içeren gıdalardan uzak durmaktır” dedi.