İstanbul Üniversitesi Tıp Fakültesi İç Hastalıkları Anabilim Dalı Endokrinoloji ve Metabolizma Hastalıkları Bilim Dalı Öğretim Üyesi Prof. Dr. İlhan Satman, basit anlatımla bir kişinin yiyeceklerle aldığı enerjinin harcadığından yüksek olması durumunda, tıp dilindeki adı ''obezite'' olan ''şişmanlığın'' ortaya çıktığını söyledi. KENT-KIR FARKI KAPANIYOR''- İstanbul Üniversitesi'nce yapılan ''Türkiye Diyabet, Obezite, Hipertansiyon ve Epidemioloji Çalışması (TURDEP)''nın, Türkiye'de 20 yaş ve üzeri nüfusun yüzde 22'sinin obez olduğu gösterdiğini, tüm dünyada olduğu gibi Türkiye'de de kentsel yaşamın obezite sıklığını artırdığına işaret eden Satman, şöyle konuştu: ''Türkiye'de kentsel bölgelerde obezite sıklığı yüzde 23.8 iken kırsal bölgelerde yüzde 19.6 bulunmuştur. Hem kentsel hem de kırsalda kadınlarda obezite daha yaygındır. Burada dikkati çeken husus, kent-kır farkının kapanmakta olduğudur. Ülkemizde son 25-30 yıldır kırsal bölgelerde tarım toplumundan sanayi toplumuna geçiş fiziksel aktivitenin azalmasına, ayrıca refah düzeyinin yükselmesi de sağlıklı beslenme alışkanlıklarının kaybolmasına yol açmış ve sonuçta obezitenin kırsal bölgelerde de yaygınlaşmasına neden olmuştur.'' BÖLGESEL DAĞILIM Satman, TURDEP'in Türkiye'de obezite sıklığının bölgesel farklılıklar gösterdiğini ortaya koyduğunu dile getirerek, buna göre İç Anadolu'da yüzde 25, Güney Anadolu'da yüzde 24, Kuzey Anadolu'da yüzde 23.5, Batı Anadolu'da yüzde 21.6 sıklıkta görülen obezitenin, Doğu Anadolu'da yüzde 17.2'ye düştüğünü bildirdi. BÜYÜK KENTLERDE DAHA ÇOK STRES, DAHA AZ HAREKET''- İnsanların, büyük kentlerde daha stresli yaşayıp, daha az hareket ettiklerini ifade eden Satman, şunları kaydetti: ''Genel olarak ulaşım olanaklarının kısıtlı olması ve buna bağlı fiziksel aktivite zorunluluğu, doğal sağlıklı beslenme alışkanlıklarının sürdürülmesi, şişmanlık ve diyabet gibi eşlik eden hastalıkların daha az görülmesi Doğu Anadolu ile diğer bölgeler arasındaki obezite farkını açıklamaktadır. Obezite sıklığı sadece İç Anadolu'da değil, kuzey ve güney Anadolu'da da yüksektir. Her üç bölge e Türkiye ortalamasının üzerinde. Genel olarak düşünmek gerekirse, hareketsizlik, dengesiz ve aşırı beslenme en önemli faktörler olarak görülüyor. Batı Anadolu'da Akdeniz tipi beslenme (sebze ve meyve tüketiminin fazla olduğu, zeytinyağının diğer yağlara tercih edildiği beslenme tipi) obezitenin daha az olmasında şüphesiz etken. Güney Anadolu'da ise örneğin Adana, Gaziantep'te Ortadoğu mutfağı hakim. Yani buralarda yüksek kalorili ve yağlı beslenme ağırlıkta.'' OBEZİTE HESAPLAMASI Prof. Dr. Satman, tıbbi açıdan bakıldığında ''Obezite'' tanımlamasının ''Beden kitle endeksi (BKİ)''ne göre yapıldığına işaret ederek, BKİ'nin, vücut ağırlığının, boy uzunluğunun karesine bölünmesiyle bulunduğunu kaydetti.BKİ'nin 30 ve üzerinde olmasının Dünya Sağlık Örgütü'nce ''Obezite'' olarak tanımlandığını anlatan Satman, genel olarak BKİ ile ifade edilen vücut yapısının, kişinin sağlık riskini yansıttığını bildirdi. Satman'ın verdiği bilgiye göre, BKİ derecesi 20-24.9 arasında olanlar normal, 25-29.9 olanlar fazla kilolu, 30.34.9 hafif obez, 35-39.9 orta obez, 40 ve üstüne sahip olanlar da morbid obez (fazla şişman) olarak tanımlanıyor. AA