Ciddi sosyal çalkantıdan geçen ve her sektörden eylemlerin yaşandığı Fransa'da hükümet, halkın öfkesini dindirmeyi başaramadı. Harekete mensup gruplar tarafından bugün Fransa genelinde 140 eylem çağrısı yapıldı.
Bundan tam bir yıl önce, 17 Kasım 2018'de akaryakıt vergilerine zam yapılmasını protesto etmek için sokaklara dökülen Sarı Yelekliler, ülkede siyaseti değiştiren hareketin 1'inci yıl dönümünde kapsamlı eylemler düzenledi.
POLİS BİBER GAZI İLE SALDIRDI
Ülkenin başkenti Paris'in Place d'Italie meydanında yolları kapatan eylemcilere polis biber gazı ile saldırdı.
Kentte öğlen saatlerine kadar 41 kişinin gözaltına alındığını açıklandı.
Fransız medyasının yer vermediği görüntülerde polislerin eylemcilere uyguladığı şiddet de görüntülendi.
Hareketin Parisli liderlerinden Thierry Paul Valette'in Facebook'da açtığı "53'üncü eylem: Champ Elysees'de yıldönümü" başlıklı sayfaya, 5 bin kişi "katılacağını", 6 bin 500 kişi de "katılmayı düşündüğünü" söylemişti. Ancak Paris Valiliği, 16 Mart'ta yaşanan şiddetli gösteriler ve cadde üzerindeki dükkanların kırılıp dökülmesi nedeniyle, bu tarihten itibaren dünyaca ünlü caddeye girişleri yasakladı.
"BEN ÇAĞRIMI GERİ ÇEKMİYORUM, GÖSTERİ YAPMAK HAKKIMIZ"
Gösteri yapmanın anayasal bir hak olduğunu savunan Valette, "Ben çağrımı geri çekmiyorum. Gösteri yapma hakkımız var. Hükümet ile aramızdaki güç gösterisini ve İçişleri Bakanlığı'nın ne yapacağını göreceğiz." diyerek caddede eylem yapmakta kararlı olduklarını açıkladı.
Valette, Facebook sayfasında, Champs Elysees'nin tepesindeki Zafer Takı (Arc de Triomphe) etrafındaki trafiği yavaşlatan "salyangoz eylemi" de gerçekleştireceklerini dile getirdi.
Sarı Yelekliler hareketinin önemli isimlerinden Eric Drouet de, bir video yayınlayarak, yasaklı bölge dışında, adını son anda açıklayacağı bir noktada toplandıktan sonra Champs Elysees'ye yürüme çağrısı yaptı. Drouet, saat 10:00'dan itibaren de Paris'e giriş yapan otoyolların tıkanması eylemi önerdi.
Bu çağrıya mukabil 750 kişi "katılacağım" cevabını verdi.
Hareketin bir diğer tanınan ismi Sophie Tissier ise, kentin doğusunda 13'üncü Paris'ten Bastille Meydanı'na yürünmesini öngören eylemin onaylandığını duyurdu.
Eylem çağrılarında, "alışveriş tapınakları" diye adlandırılan alışveriş merkezleri, Ikea, Apple, Nike, Carrefour gibi mağazaları işgal çağrıları da yer aldı.
Ancak çağrılarda, işgal eylemlerinin barışçı bir şekilde yapılması, kırıp dökme ya da yağma olmadan gerçekleştirilmesi gerektiği belirtildi.
5 ARALIK'A KADAR EYLEMLER DEVAM EDECEK
Çağrılarda ayrıca 5 Aralık'ta sendikalarla ve öğrencilerle birlikte yapılması planlanan büyük gösterilere kadar, hareketin eylemlerine devam edeceği belirtildi.
Bazı gruplarsa uyku tulumu ve battaniyelerle gelerek gece de kalma çağrısı yaptı. Paris'in Montreuil, St. Ouen banliyölerinden başkente yürünecek, Vitry sur Seine'de ise, Paris'e gidemeyenler dev barbekü toplantısı yapacak.
Paris Valiliği, hareketin başlamasına yol açan imza kampanyasının hazırlayıcısı Priscilla Ludosky'nin teklif ettiği ve Saint Lazare Garı'ndan, Invalides meydanına yürümeyi öngören güzergâhı da reddetti.
Valilik, eylemcilerden kentin doğu bölgesinde güzergah belirlemesini istedi. Polis, Champs Elysees'nin yanı sıra, Elysee Sarayı ve Ulusal Meclis etrafında da geniş güvenlik önlemleri aldı.
İçişleri Bakanlığı, Paris'te büyük bir katılım beklemese de, şiddet olaylarının yaşanması ihtimaline karşı tüm polis teşkilatını yüzde 100 göreve çağırdı. Başşehirde, binlerce polis memurunun yanı sıra, 180 motorlu polis, jandarma ve özel güvenlik birimleri görev yaptı.
282 BİN FRANSIZ SARI YELEKLERLE SOKAĞA ÇIKTI
Fransa'da 17 Kasım 2018 tarihinde hükümetin birbiri ardına açıkladığı vergi artışlarına akaryakıt vergilerini de eklemesi üzerine sosyal medya üzerinden bir imza kampanyası yayımlayan Priscilla Ludosky'nin çağrısı insanları sokağa döktü.
282 bin Fransız, otomobillerde bulunması zorunlu olan ve herkesin kolaylıkla ulaşabileceği sarı güvenlik yeleğini giyerek sokağa çıktı. Genç, yaşlı, kadın erkek, alt/orta sınıf her kesimden Fransız, Macron hükümetini protesto etti.
POLİS EYLEMCİLERLE ÇATIŞTI
Protestoların sembolik alanına dönüşen Champs Elysees caddesinde, 1 Aralık'ta yapılan ve "Kara Cumartesi" diye anılan eylem hem polis şiddetine hem de göstericilerin şiddetli öfkesine sahne oldu.
Polis sabah 08:30'dan gece 23:00'e kadar eylemcilerle çatıştı.
Arc de Triomphe'a girildi, dükkanların camları indirildi, öfkeli gençler kentin altını üstüne getirdi. Polis, halkla doğrudan çatışmamak için gaz bombası kullandı. Ancak LBD adı verilen plastik mermilerin kullanılması halk arasında yaralanmaları artırdı. Güvenlik güçleri sadece 1 Aralık'ta 10 bin gaz bombası kullandı.
Cumhurbaşkanı Macron, 1 Aralık dev eyleminin ardından 10 gün boyunca hiç görünmedi. Sonunda 10 Aralık tarihinde, traşsız ve gergin bir yüzle ekranlara çıkarak Sarı Yelekliler'in taleplerini karşılamak için 10 milyar euro ilave ödenek çıkaracaklarını açıkladı.
Ancak geç gelen bu açıklama, hareketin sona ermesi için yeterli olmadı.
EYLEMCİLERE CEZA YAĞDI
Champs Elysees'de 16 Mart'ta yaşanan şiddetli eylemler sonunda hükümet 10 Nisan'da "Gösteri ve Yürüyüş Kanunu'nu" sertleştirerek, eylemlerde yüz saklamaya 1 yıl hapis, 15 bin euro da ceza getirdi.
Polise, aramaları derinleştiren yeni yetkiler verdi. Yasak bölgelerde eylem yapanlara 135 euro ceza getirdi. Bu çerçevede nisan ayından bu yana 1.193 kişiye ceza kesildi.
Champs Elysees gösterilere yasaklandı. Paris Emniyet Müdürü Michel Delpuech görevden alındı.
Ülke tarihinde daha önce görülmeyen bir şiddet ortamında gerçekleşen eylemlerde 4 bin 500 gösterici ve polis yaralandı, 20'den fazla göstericinin eli ya da kolu koptu.
SARI YELEKLİLERİN ÖNCÜSÜ GÖZÜNÜ KAYBETTİ
Hareketin önemli isimlerinden Jerome Rodriguez de dahil çok sayıda gösterici gözünü kaybetti. Şiddet eylemlerinden çok sayıda gazeteci de payını aldı.
Eylemlere katılan 3 bin 163 eylemci ceza aldı, 400 Sarı Yelekli tutuklandı, 1.236'sının hapis cezası tecil edildi, 919 eylemciye ise ceza kesildi.
Yalnızca Paris'teki eylemlerde 3 bin 166 kişi gözaltına alındı, bunların 1.459'u serbest bırakıldı, 1.446'sı hâkim karşısına çıkarıldı.
Buna karşılık, şiddet uygulayan 212 polis hakkındaki dosya, polis polisi adı verilen IGPN müfettişlerine gönderildi. Bu dosyalardan 146'sı sonuçlandırıldı ve yalnızca 2 polis ceza aldı.
Şiddet olayları ve tutuklamalar nedeniyle eylemlere katılım azaldı. Ancak tümüyle sona ermeden 52 hafta boyunca, her cumartesi günü tekrar etti.
DESTEK AZALSA DA HÂLÂ YÜZDE 45 SEVİYESİNDE
Son anketler, harekete Fransızlar'ın yüzde 45'inin hâlâ destek verdiğini gösteriyor. Bu ilk günlerde verilen yüzde 70 desteğin gerisinde olsa da hâlâ önemli bir kesim tarafından eylemlerin desteklendiğini ortaya koyuyor.
Ciddi sosyal çalkantıdan geçen ve her sektörden eylemlerin yaşandığı Fransa'da hükümet, halkın öfkesini dindirmeyi başaramadı.
Sarı Yelekliler, yıl dönümü eyleminin ardından 5 Aralık'ta ülke genelinde emeklilik reformuna karşı, sendikalar ve meslek örgütleriyle birlikte yeniden sokağa çıkmaya hazırlanıyor.