Küçük seçmen sayılarıyla milletvekili çıkarma planları yapan partiler ve özellikle tek başına iktidar olamayan ve olmak için her şeyi yapmaya hazır iktidar çok sıkı bir çalışma içine girdi.

Bert Azizoğlu ve Onur Altındağın, Cumhuriyet'te yer alan köşe yazısında konuyla ilgili çarpıcı detaylar verildi.

Milletvekili dağılımı D’Hondt metoduyla belirlendiği için bir partinin bir eksik ya da bir fazla milletvekiline sahip olma şansı her seçim bölgesi için değişiyor. Bu nedenle bazı seçim bölgelerindeki ufak oy değişimleri partilerin çıkaracakları milletvekili sayıları üzerinde ciddi etkiye sahip.

7 Haziran seçim sonuçlarından yola çıkarak simülasyonlarla hangi seçim bölgelerinin hangi partiler için kritik olduğunu gösteriyoruz. Özellikle Karadeniz bölgesinde en küçük oy değişimlerinin bile AKP ve MHP’nin milletvekili sayılarını önemli bir biçimde etkileyebiliyor. Bu rekabet son dönemde iki parti arasındaki milliyetçilik yarışının da arka planını teşkil edebilir.

Haritalarda kırmızı renk partilerin milletvekili kaybetmeye, yeşil ise ek bir milletvekili kazanmaya sayıca yakın olduğu illeri gösteriyor. Renkler koyulaştıkça o ilde partiler milletvekili kazanmaya ya da kaybetmeye yaklaşıyor. Bulguları incelerken bazı illerde çok sayıda oyun kolaylıkla başka partilere gidebileceğini, bazı illerde ise az sayıda oyun parti değiştirmesinin zor olabileceğini unutmamalı.

Risk haritalarında ilk göze çarpan CHP ve MHP’nin Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da diğer iki partiyle rekabet içerisinde olmayışı. Karadeniz’de AKP ve MHP kıyasıya çekişiyor. Ege bölgesinde Aydın ve MHP-AKP yarışının olduğu Balıkesir dışında milletvekili dağılımlarında bir farklılık oluşmasını beklemiyoruz. İstanbul 3. bölgede AKP’nin milletvekili sayısını artırması muhtemel. Ankara ikinci bölgede ise hem CHP hem de AKP’nin MHP karşısında bir milletvekili kaybetme şansı yüksek. İç Anadolu’da ve Akdeniz’de Burdur ve Sivas dışında ciddi bir rekabet görülmüyor. Marmara bölgesinde milletvekili dağılımının değişmesi en muhtemel şehirler İstanbul ile birlikte İzmit ve Kırklareli. Buralarda en büyük çekişme yine AKP ve MHP arasında.

Grafiklerde partiler için en kritik 10 seçim bölgesini sıraladık. AKP ve MHP’nin milletvekilliği kazanmaya ve kaybetmeye yakın olduğu seçim bölgelerinin tamamen örtüştüğünü görmek mümkün.

7 Haziran seçimleri AKP’nin Meclis’te mutlak çoğunluğu kaybetmesine sebep oldu. Bu birinci derecede HDP’nin 12 Eylül döneminin mirası yüzde 10 barajını aşmasıyla gerçekleşti.

AKP buna cevaben milliyetçi söylem ve güvenlikçi politikalara yöneldi. Simülasyonlarımız bu politik tercihin MHP ile yaşanan yerel rekabetle yakından ilintili olduğunu gösteriyor. Doğu ve Güneydoğu Anadolu’da HDP karşısında yaşanan hezimetin kısa süre içerisinde tekrar yapılacak bir seçimde geriye çevrilmesi olası değildi. MHP’ye kaptırılan milletvekillerinin ise stratejik bir seçim kampanyası ile geri kazanılması mümkün görülmüşe benziyor.

Öncelikle 7 Haziran seçimlerindeki katılım oranlarının ve toplam oy sayılarının değişmediğini varsayıyoruz. Her seçim bölgesi için, partilerin oy sayılarındaki marjinal artış ya da azalışın hangi seviyeye ulaştığında milletvekili sayısını değiştirdiğini tespit ediyoruz. Katılım oranı sabit olduğu için, simülasyonda her parti ye eklenen marjinal oy diğer partilerden gelmek durumunda. Oy geçişleriyle ilgili iki varsayımda bulunuyoruz: (1) AKP-CHP ve MHP-HDP arasında oy geçişi yok. (2) Diğer partiler arasındaki oy geçişleri ise partilerin o seçim bölgesinde ne kadar güçlü olduğu ile doğru orantılı. Örneğin, Van’da AKP’nin bir milletvekili var. Bir tane daha çıkarabilmesi için en az 3800 oya ihtiyacı var. Van’da HDP çok güçlü olduğu için, 3800 oyun büyük çoğunluğunun HDP’den AKP’ye geçmesi halinde AKP’nin ikinci milletvekilini çıkaracağını öngörüyoruz.