“İş Kanunu ile Türkiye İş Kurumu Kanunu'nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun Tasarısı”, Bakanlar Kurulu'nda görüşülerek Başbakan Ahmet Davutoğlu imzasıyla Meclis'e sevk edildi. Tasarı, özel istihdam bürolarına ‘geçici iş ilişkisi' kurma yetkisi veriyor. Buna göre özel istihdam bürosu, işverenle ‘geçici İşçi sağlama sözleşmesi' yaparak bir işçisini bu işverene kiralayabilecek. İşçi kiralamaya, ev hizmetleri ve mevsimsel tarım işlerinin yanı sıra işletmenin iş hacminin öngörülemeyen ölçüde artması ve dönemsellik arz eden iş artışları gibi durumlarda da izin veriliyor. Böylece işçi kiralamanın kapsamı çok geniş tutularak hemen hemen bütün işler bu kapsama sokuluyor. Kamu kurumları ile madenler kapsam dışı tutularak buralarda Kiralık İşçiye izin verilmiyor. Daha önce mevsimlik tarım işlerinde çalışanlar ile askere gidenlerin ve doğum yapan kadınların yerine özel istihdam bürolarından eleman kiralanmasına imkân veren düzenleme yapılmıştı. Şimdi ise düzenleme bütün alanları kapsayacak şekilde genişletildi.
Kiralanan işçinin işvereni, özel istihdam bürosu
10 işçinin altında işçi çalıştıran firmalar, işçilerin tamamını kiralama yöntemiyle çalıştırabilecekler. Büyük işletmeler içinse kiralanan işçi sayısı, kadrolu işçilerin dörtte biri kadar olabilecek. Örneğin yüz işçi istihdam eden bir firma, 25 kişiyi de kiralama yöntemiyle çalıştırabilecek. Kiralık işçi düzenlemesinde, kiralanan işçinin işvereni özel istihdam bürosu olacak. İstihdam büroları, verilen hizmet karşılığında aldıkları ücretin bir kısmı ile işçinin maaş ve sigortasını karşılarken bir bölümü kendilerine kalacak. Sendikaların ‘kölelik düzeni' olarak ifade ettiği düzenlemeyle istihdam büroları işçi üzerinden kâr sağlayacak. Özel istihdam bürosu, kendisinden işçi talep eden firmalara işçi servis edecek. İşçi ihtiyacı olan fabrikalar, kadrolu işçi çalıştırmak yerine özel istihdam bürolarından diledikleri sayıda işçiyi, belli gün ya da saat için kiralayacaklar. Kiralanan işçinin, süresi dolduğunda o fabrikayla ilişiği kesilecek. Bu durumda işçi, bağlı olduğu özel istihdam bürosunun kendisini yeni bir işverene kiralamasını bekleyecek. İşçinin belli bir adresi, semti, bölgesi olmayacak. Bir işyerinde üç ay, diğerinde beş ay, öbüründe 10 gün çalışmak zorunda kalabilecek. İşçi, beğenilmezse kiralandığı büroya geri gönderilecek.
İşe alınma süresi en fazla 8 ay
İşçi kiralama sisteminde çalışanın maaş, kıdem tazminatı, iş güvenliği, sigorta primi gibi yükümlülüklerini işveren yerine özel istihdam büroları üstleniyor. İstihdam büroları aracılığıyla işe alınma süresi 8 aydan fazla olamayacak.
Tasarı ile işverenin çalıştırdığı bir işçiyi başka bir işverene kiralaması konusundaki süre sınırlaması da kalkıyor. 2012'de yapılan düzenleme ile işverene, bir işçiyi yapmakta olduğu işe benzer işlerde çalıştırılması koşuluyla başka bir işverene kiralamasına imkân tanınmıştı. Ancak firmaların birbirlerine işçi kiralamasına 6 ay sınırı konmuştu. Şimdi bu sınırlama kalkıyor. Firmaların birbirlerine işçi kiralaması, kendi aralarında yapacakları sözleşme süresinde devam edebilecek.
Abdullah Gül veto etmişti
Kiralık işçi düzenlemesi 2009 yılında Meclis'te kabul edilmiş, ancak 11. Cumhurbaşkanı Abdullah Gül yasayı veto etmişti. Aynı düzenleme 2011 yılında da hükümet tarafından Meclis gündemine getirilmiş, Genel Kurul'da kabul edilen madde, sendikaların girişimiyle Gül'ün yine devreye girmesi sonucu kanun metninden çıkarılmıştı.
İşçi simsarlığı
Sendikalar, getirilmek istenen yeni düzeni ‘işçi simsarlığı' ve ‘modern kölelik' olarak niteliyor. Kiralık işçi çalıştıracak işveren, bu pozisyonlar için daimi istihdama yanaşmayacak. Bu durumda kadrolu istihdam azalacak. Çalışanlar açısından iş güvencesi ortadan kalkacak. Kısa süreli olarak değişik işyerlerinde çalıştıkları için kıdem tazminatı alamayacaklar.
ZAMAN
