Çoğu Suriyeli her gün gittikleri işlerine gitmemeye karar verdi. İstanbul Valiliği’nin 20 Ağustos’a kadar geri dönmeleri için Suriyeliler süre vermesi İstanbul esnafını da etkiledi. Emlakçılar artık Suriyelilere ev kiralamak için birçok kriter getirdi. Kafeler, pastaneler kamusal alanda Suriyeli ve sığınmacı çalıştırmak istemiyor.

Fakat esnaf için Türkiye’deki sığınmacılar hâlâ ucuz iş gücü, potansiyel ‘suçlu’ olarak görülmeye devam ediyor.

Hacı Bişkin ve Ferhat Yaşar'ın Gazete Duvar'da yer alan haberi şöyle: 

İstanbul esnafına kendimizi Suriyeli gibi tanıtarak iş, kiralık daire istedik…

İlk durağımız Suriyelilerin yoğun yaşadığı Fındıkzade. Kapısında ‘Elaman aranıyor’ yazan bir dönerci dükkanına giriyoruz. Kapıdaki garsonlara iş aradığınızı sorduktan sonra bizi patronla tanıştırıyor. Biraz Arapça bildiğimiz için patron, bizim Suriyeli olduğumuzu düşünerek direkt şunları söyledi: “Suriyeli çalıştırmıyorum. Ama sen çalışmak istiyorsan gel çalış. Suriyeli çalıştırsak anlaşamayız kendisiyle.”

İş için ‘ret’ yanıtını aldıktan sonra Haseki’ye iniyoruz… Biraz soluklanmak için bir pastanede oturup çay içiyoruz. Bu pastanenin kapısında da ‘Eleman aranıyor’ yazısı yazıyor. Çayımızı içip hesabı ödedikten sonra yanımdaki arkadaşın Suriyeli olduğunu, iş aradığını ve yıllardır İstanbul’da yaşadığını söyledik. Pastane sahibi Suriyeli işçi çalıştırabileceğini söyleyerek şunları söyledi: “Artık eskisi gibi Suriyeli çalıştırmak kolay olmuyor. Denetimler sıkılaştı. Çalışma izni olmadığı için pastanede çalıştırsam hemen yakalanır. Başıma iş açarım. Ama kabul ederse bin 500 TL maaş veririm. Bodrum katında hamur işleriyle uğraşır. Bu ikametgah işleri kötü oldu.”

Pastane sahibi aramızdaki bu sohbetten sonra Arapça konuştu, (sen Türkçe biliyor musun?) dedi, biz de bu soruya, (çok az biliyoruz)” yanıtını verdik.

Pastane sahibine geri dönüş yapacağımızı söyledikten sonra ev aramak için emlakçıların kapısını çalıyoruz.

Yusufpaşa’da  kiralık dairelere bakıyoruz. Aynı daire bir sığınmacıyla bir Türkiyeli’ye aynı fiyata kiralanacak mıydı? En çok merak ettiğimiz soru bu oldu.

Kendimizi Suriyeli olarak tanıtıp emlakçıyla görüştük. Oturma iznimizi sorduktan sonra 1+1 daireyi bin 600 liraya verebileceğini söyledi. ‘Neden oturma izni soruyorsunuz’ sorumuza ise şu yanıtı aldık: “Polisler, emlakçıları geziyor. Bugün bile polisler gelip Suriyeli olup olmadığımı sordu. Vergi levhasını görünce bir şey demediler. Ama çıkarken de ikametgahı ve çalışma izni olmayan yabancılara ev vermememiz için tembihlediler. 20 Ağustos’a kadar ikametgahı İstanbul’da olmayan mültecileri göndereceklerini söylediler. Biz de artık ikametgahı İstanbul’da olanlara ev kiralıyoruz. Birçok Suriyeli ev kiralamak için geldi ama hiçbirine ev vermedik. Çünkü ikametgahları yok. Eğer ikametgah varsa bin 600 liraya 1+1 ev var.”

Gidip evi gördükten bir süre sonra aynı eve bir Türkiye vatandaşı olarak talip olduk. Emlakçı bu daireyi bize bin 250 liraya verebileceğini söyledi. Emlakçıdan telefon numarasını aldıktan sonra buradan ayrıldık.

Bu sefer Suriyelilerin sayı olarak çok az yaşadığı Beşiktaş’tayız… İlk durağımız bir emlakçı. ‘Suriyeli bir tanıdığımıza ev arıyoruz’ dedikten sonra emlakçı kriterlerini anlatmaya başladı: “Referans getirmeden Suriyeli’ye ev vermiyoruz. Suriyeliler Beşiktaş’ta yaşamak istiyorlar. Burası onlar için çok değerli. Eğer referans gösterecek birileri varsa ve birkaç ay kirayı peşin verecekse ev buluruz.”

Son olarak Beşiktaş’ta bir kafede oturuyoruz. Kafenin sahibi tanıdık olduğu için iş için Suriyelilerin kendilerine başvurup başvurmadıklarını soruyoruz: “Eskiden çok fazla başvuru geliyordu. Son dönemde kimse gelmedi. Biz Suriyeli çalıştırmıyoruz. Daha çok öğrenci çalıştırıyoruz. İş aramaya gelse bile yok derim. Bundan bir yıl önce gittiğim birçok kahvaltıcıda Suriyeli çalışan görüyordum. Onları da bulaşık işlerinde kullanıyorlardı. Ama şu an gittiğim kahvaltıcılarda artık Suriyeli göremiyorum.”