Geçen yıl haziran ayından bu yana soğanın kilosu 10 lirayı, patatesin ise 8 lirayı geçmesine rağmen, çiftçi bu iki üründe üretimi artırmadı. İktisatta bilinen adıyla ‘örümcek ağı teoremi’ devreye girmedi. Buna göre üretimin artması gerekiyordu. Teorem gerçekleşmediği için bu yıl her iki üründe fiyatın 5 TL’nin altına düşmesi zor görünüyor.
Dünya gazetesinden Ali Ekber Yıldırım’ın haberine göre, yüksek girdi fiyatları, üretimin önündeki engeller, ithalat politikası, soğan ve patateste örümcek ağı teoremini çökertti.
ÖRÜMCEK AĞI TEOREMİ NEDİR?
Bir üründe üretim miktarı, geçen yıl piyasada oluşan fiyata bağlı olarak oluşur. Soğan üzerinden açıklanırsa; bir yıl soğan üretimi çok olduğunda yani arz yüksek olduğunda piyasada fiyat düşer. Çiftçiler zarar ettiği için ertesi yıl soğan ekimi azalır. Üretim azaldığından piyasaya soğan arzı düşer ve fiyat yükselir. Yüksek fiyatı gören çiftçi ertesi yıl soğan ekimini artırır. Üretim arttığı için yine fiyat düşer ve çiftçi zarar eder. Buna iktisatçılar, ‘örümcek ağı teoremi’ diyor.
Ancak süreç bu yıl işlemedi. Fiyatlar çok yüksek olmasına rağmen üreticinin soğan ve patates ekmemesi tarımsal üretimden kaçışı, yüksek girdi fiyatları ve ithalat politikası ile açıklanıyor.
ÜRETİM ALANI BU YIL AZALDI
Adana’da çiftçilere girdi temin eden ve sektörü yakından izleyen Murat Öztanrıöver, soğan üretimi ile ilde başlayan hasadın fiyata etkilerini anlattı: “Üretim daha önceki yıllara göre alan olarak daha az. Adana’da üretilen soğan kısa gün soğanı dediğimiz yazlık çeşit. Yani taze soğan, saklamaya, depolamaya gelmez. Yakında Hatay, Antakya bölgesi de devreye girecek. Yeni ürünün devreye girmesi ile fiyatlarda bir düşüş olacaktır. Fakat birilerinin iddia ettiği gibi 10 liradan 1 liraya düşmesi hayal.”
FİYAT 5 LİRANIN ALTINA DÜŞMEZ
Adana’da başlayan yeni hasat ile birlikte piyasada soğan fiyatında bir düşüş yaşanıyor. Ancak beklendiği gibi soğan ve patatesin fiyatının bundan sonra 1-2 lira olması çok zor. Adana’da şu anda yeni hasat soğanın kilosu çiftçiden 3,5-4 liradan alınıyor. Tüketiciye ulaştığında 7-8 lira olur. Patateste ise kilosu 2,5-3 liradan alınıyor. Tüketici patatesi 5 liranın üzerinde alacak.
