Her evde sabit telefonun olmadığı, ama cep telefonunun mutlaka bulunduğu bir devirde yaşıyoruz. Bundan 15 yıl öncesine kadar telefon edebilmek için telefon kulübeleri önünde sıraya girilir, uzun kuyruklar oluşurdu. Herkes yanında jeton ya da kart taşırdı. Cep telefonunun yaygınlaşması ile birlikte, otururken, yürürken, araç kullanırken, yemek yerken, otobüste, metrobüste, tramvayda telefon elimizden düşmez oldu. Türk halkı olarak cep telefonundaki teknolojik gelişmeleri çok yakından takip ediyor, ortalama 10 ile 14 ayda bir cep telefonlarımızı yeniliyoruz. GSM operatörlerinin de yapmış oldukları etkin kampanyalarla kimimiz iPhone, kimimiz BlackBerry peşinde koşuyoruz. Bazıları işi iyice abartıp yanında iki-üç telefonla birlikte dolaşıyor. Hayatımıza getirdiği kolaylıklar küçümsenmeyecek kadar çok olan cep telefonları, bilinçsizce veya uzun süreli kullanıldığında hem sağlığımıza hem de bütçemize ciddî zararlar verebiliyor. Sağlığınızı bozmadan güvenli bir şekilde cep telefonu kullanmak istiyorsanız aşağıdaki tavsiyelere uymanız yeterli. Cep telefonunuzun donanım ve yazılım güvenliği için * Yeni bir cep telefonu satın aldığınızda hemen SIM kartı PIN kodu sorgusunu devreye alın. PIN kodu şifresini güvenlik seviyesini artırmak için 4 haneden fazla yapın. * Kafe, lokanta, işyeri, otomobil gibi alanlarda cep telefonunuzu yabancıların erişebileceği şekilde bırakmayın. * Telefonunuzda *#06# tuşlayarak IMEI (IMEl-International Mobile Equipment Identification-Uluslararası Mobil Cihaz Kimliği) numarasını öğrenip IMEI bilgilerini telefonunuz dışında bir yere kaydedin. Bu numara ileride telefonunuzun çalınması veya kaybolması durumunda işinize yarayabilir. * Kişisel bilgilerinizi, özellikle kullanıcı adı, şifre, PIN kodu, banka ya da kredi kartı bilgilerinizi, hakkında bilgi sahibi olmadığınız bir web sitesine girmeyin ya da bu tür bilgileri cep telefonunuzdan SMS, MMS veya e-postayla göndermeyin. * Kişisel bilgisayarlardan telefonunuza bir program veya bir doküman göndermeden önce, göndereceğiniz öğeyi mutlaka kişisel bilgisayarınızda veya cep telefonunuzda virüs taramasından geçirin. * Telefonunuz arıza yaptığında ya da bir sorun yaşadığınızda mutlaka yetkili servisle görüşün veya yetkili servislerde tamir ettirin. * Telefonunuzda yer alan elektronik parçalar ısıya ve neme karşı çok duyarlıdır. Cihazınızı çok yüksek/düşük sıcaklık ortamlarından, nemden ve sudan koruyun. Cep telefonunuzun sağlığınızı bozmaması için * Cep telefonunun zararları konuşma süresi arttıkça daha etkili olduğu için telefon görüşmelerinizi çok fazla uzatmayın. Eğer konuşma süresi uzayacaksa kulaklıkla konuşmayı tercih edin. Kulaklığınız yoksa telefonu arada bir el değiştirerek diğer kulağınızla dinleyerek konuşun. * Cep telefonunuzu kullanmadığınız sürede çok önemli bir telefon beklemiyorsanız mümkünse kapalı tutun. * Çocuklarda sinir sistemi ve beyin gelişiminin devam ediyor olması dolayısıyla çocukların ve gençlerin yetişkinlerden daha çok risk altında olduğu gerçektir. Bu yüzden 16 yaşın altındaki çocuklara cep telefonu kullandırmayın. * Yeni bir telefon alırken teknolojisi ve görünüşünün yanında SAR (Specific Absorption Rate-Spesifik Soğurma Oranı) değeri düşük ve sinyal yayma eğilimi (bu değer ne kadar iyiyse cep telefonu o kadar iyi çeker) yüksek telefonları tercih edin. * Araç kullanırken kesinlikle cep telefonu kullanmayın. Çünkü dikkat eksikliğinden kaza yapma ihtimalinizin artmasının yanında hareket halinde iken baz istasyonlarına uzaklığın artması ile birlikte sinyal gönderme gücü artacağı için manyetik ışımanın artması anlamına gelir ve bu da biyolojik etkileşim riskini artırır. * Cep telefonu taşırken mümkün olduğunca vücudunuza temas etmeyecek şekilde taşıyın. Özellikle kalbe yakın bölgelerde veya gömlek cebinde cep telefonu taşımayın. Çanta varsa çantada taşımak en iyisi. İlla pantolonunuzun cebinde taşımakta ısrarlıysanız en azından ön cep yerine arka cepte taşımaya çalışın. * Cep telefonunu çalıştığınız ve uyuduğunuz yerde kendinizden en az 1 metre uzakta tutun. * Telefonunuz elektrik şarjında iken kesinlikle konuşmayın. Casus yazılımlarla telefon görüşmelerinizin dinlenmesini önlemek için * Telefon görüşmelerini şifreleyen programlar kullanarak görüşmeleriniz ele geçirilse bile anlaşılmasını engelleyin. * Kesinlikle kimseden hediye cep telefonu almayın. * SMS yolu ile gönderilen mesajlara dikkat edin. * Cep telefonu virüslerini engellemek için, cep telefonu için üretilmiş antivirüs ve anti casus yazılımları yükleyin. * Telefonunuzu iş ortamınızda bile hep yanınızda taşıyın. Kısa süre de olsa fiziksel olarak başkalarının ulaşmasına imkân vermeyin. * İnternet ortamından güvenilir olmayan sitelerden dosya (mp3, program, video) indirmeyin. * Cep telefonunuzdaki bluetooth fonksiyonunu ihtiyacınız olduğu zaman şifreli bir şekilde etkinleştirin. * Yabancı kişilerden bluetooth'la dosya transferi yapmayın. Cep telefonunuzun bataryasının uzun süre bitmemesi için * Orijinal şarj cihazları ve bataryaları kullanın. * Cep telefonunuzun ayarlarından aydınlatma sürelerini kısaltın ve ekran parlaklığının şiddetini azaltın. * Telefonunuzdaki açılış ve kapanıştaki sesleri kapatın. * Çoğu telefonda bulunan uyku modu özelliğini aktif edin. * Kullanmadığınız sürelerde bluetooth, WLAN ve kızılötesi özelliklerini kaptın. * Sürekli şebeke arayan bir telefonun bataryası erken biter. Bu nedenle şebeke sinyal gücünün az olduğu ortamlarda uzun süre kalmanız gerektiğinde cep telefonunuzu kapatın. * Cep telefonunuzu yüksek sıcaklıklardan koruyun. * Telefonunuzun enerji tüketim canavarı olan titreşim özelliğini devre dışı bırakın. * Telefonunuzdaki özellikle görsel oyunlar da büyük miktarda enerji kaybına sebep olur. Cep telefonum çalınınca ne yapmalıyım? * Telefonunuzun çalınması durumunda hemen cep telefonu operatörünüzün müşteri hizmetlerini arayarak konu hakkında bilgi verin ve hattınızın geçici kapama işlemlerini başlatın. * Daha sonra cihazınızın IMEI numarası ve telefonun size ait olduğunu belirtir bir belgeyle bulunduğunuz bölgedeki en yakın savcılığa başvurun. IMEI numarası vasıtasıyla, başvuruda bulunduğunuz cumhuriyet savcılığı, GSM operatörleri ile bağlantı kuracak ve telefonunuzun hangi SIM kart ile kimin tarafından kullanıldığını belirleyecektir. * Telefonunuzun bulunması durumunda sizin olduğunu kanıtlamanız için telefonunuzun faturası istenecektir. Bu yüzden her ihtimale karşı mutlaka faturanızı saklayın. Hatta ikinci el telefon satın almanız durumunda bile satın aldığınız kişiden önceki satış faturasını ve yaptığınız satın almaya dair bir makbuz talep edin. ZAMAN