Yeni nesil teknolojide, cep telefonuyla konuşan kişiler birbirlerini aynı ortamdaymış gibi üç boyutlu görebilecekler. Aynı zamanda bu görüşmeler, üç boyutlu fotoğraf ve video olarak da kaydedilebilecek. Üç Boyutlu Telefon Projesi Koordinatörü Bilkent Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Tolga Çapın, AA muhabirine bilgi verirken, günümüz mobil telefon teknolojisinin her yerde kullanılabilen ve erişilebilen bir seviyeye geldiğini, multimedya mesajlaşmaların, cep televizyonlarının ve taşınabilir bir aygıttan yapılan video konferans teknolojisinin her geçen gün geliştiğini anlattı. AB 7. Çerçeve Programı (ÇP) kapsamına alınan ve çalışmaları üç yıl sürecek Üç Boyutlu Telefon projesinde, gelecek nesil telefonlar için günümüzde kullanılanlardan çok farklı bir telefon prototipi geliştirmeyi hedeflediklerini dile getiren Çapın, yeni teknolojiyi şöyle anlattı: ''Bu telefonda üçüncü boyut için gözlük takmadan ekrana baktığımızda üç boyutlu resimler, videolar ve görüntüler sanki ekran dışına çıkıyormuş gibi görünecek. Telefon üzerindeki her şey üç boyutlu olacak. Telefonun arkasında birden fazla kamera bulunacak, üç boyutlu fotoğraf ve video çekimleri yapılabilecek. Geliştirilecek teknolojiler sayesinde, kullanıcılar aynı ortamdaymış gibi cep telefonlarıyla üç boyutlu videolu telefon konuşması yapabilecek, üç boyutlu fotoğraf ve video çekebilecek, cep telefonu uygulamalarıyla üç boyutlu etkileşimde bulunabilecek.'' -4. NESİL PROTOTİPİ- Üçüncü boyutun, son yıllarda gittikçe küçülen cep telefonlarının çok daha gelişmiş ve çok farklı bir şekilde kullanılmasını sağlayacağına işaret eden Çapın, ''Bu telefonu, şu anda yeni piyasaya sürülmeye başlanan 3. Nesil telefonların ötesinde, ileri 4. Nesil telefon prototipi olarak düşünebiliriz'' dedi. Çapın, projenin kendi alanında dünyada bir ilki başlattığına dikkati çekerek, projenin Bilkent Üniversitesi Koordinatörlüğünde Almanya, Fransa, İspanya, Finlandiya, Macaristan'dan araştırma kuruluşları ve şirketlerin katılımıyla yürütüleceğini kaydetti. Projenin bütçesinin 5 milyon avro olduğunu anlatan Çapın, proje ortakları arasında ''İspanya'nın ve dünyanın en büyük cep telefon operatörlerinden birisi olan Telefonica, MP3 ve DVD'lerde kullanılan teknolojilerin mimarı Fraunhofer, yeni nesil medya servisleri alanında en başarılı KOBİ şirketlerinden birisi olan Streamezzo, üç boyutlu holografik ekran üreticisi Holografika ve Finlandiya'nın en iyi üniversitelerinden biri olan Helsinki Üniversitesi'nin'' yer aldığını söyledi. Çapın, cep telefonu üreticisi Nokia'nın da projeyi detaylı şekilde izleyeceğini ve geliştirilecek çözümlerin ileri nesil telefonlarda muhtemel kullanımı için ergonomik testler yapacağını anlattı. -3 BOYUTLU TV PROJESİNDEN ÇIKTI- Bilkent Üniversitesi'nin de 3 yıl önce AB 6. ÇP kapsamında başlattığı üç boyutlu televizyon projesinde edindiği altyapının bu projeye destek sağlayacağını ifade eden Çapın, projenin Türkiye ve Avrupa için önemini şu sözleriyle ifade etti: ''Geliştirilecek sistemin ve patentlerin mobil teknoloji alanında etkin şirketlere lisanslanması, Türk bilim ve teknolojisinin gelişimi için önemli bir fırsat olacak. Ayrıca bu proje ile Avrupa, rakipleri ABD ve Japonya'ya karşı önemli bir üstünlük sağlamış olacak. Çünkü bu tür bir üç boyutlu telefon projesi dünyada bir ilk olup diğer devletlere de yeni ufuklar açacak. Proje kapsamında geliştirilecek patentlerin Sony, Samsung gibi şirketlerin geliştireceği teknolojilere karşı rekabet etmesi bekleniyor. Ayrıca, projenin koordinatörlüğünü ve teknik yönetimini Bilkent Üniversitesi Bilgisayar Mühendisliği Bölümü'nün üstlenmiş olması önemli bir unsur. Bu sayede, Türkiye'nin 4. Nesil mobil telefonları alanında dünya çapında bir yer edinmesi hedefleniyor.'' Projede, üç boyutlu telefon prototipi üretimi için bütünsel bir çözüm planlandığını belirten Çapın, bunun için de günümüzdeki mobil teknolojisinin sınırlarının zorlanacağını, yeni teknolojilerin geliştirileceğini ve kullanıcıya yepyeni bir deneyim yaşatılacağını dile getirdi. Çapın, proje kapsamında üç boyutlu oyunlar ve sanal gerçeklik ortamları gibi eğlence uygulamalarından üç boyutlu harita uygulamalarına kadar pek çok teknolojinin gelişmesine de fırsat yaratılacağını belirtti. HOLOGRAFİK TV'NİN ÖNDERİ PROF. DR. ONURAL DA PROJEDE- AB 6. Çerçeve Programları kapsamında 180 araştırmacının katıldığı üç boyutlu TV projesinin Koordinatörü Bilkent Üniversitesi Elektrik ve Elektronik Mühendisliği Öğretim Üyesi Prof. Dr. Levent Onural da, 3DPHONE projesinde görev alıyor. Onural, projenin 3 boyutlu telefonun baştan sona çekim, iletim ve gösterimini kapsadığını ifade ederek, ''3 boyutlu TV projesinin amaçlarından biri de bir taraftan 3 boyutlu görüntüler elde ederken, bir taraftan da proje sonuçlarını uygulayabileceğimiz yeni teknolojiler yaratmaktı. 3 boyutlu telefon projesi de bu anlamda 3 boyutlu televizyon projesinden çıkan 10'a yakın projeden biri'' dedi. TÜBİTAK NE DİYOR? TÜBİTAK 7. ÇP Ulusal Koordinatörü Hüseyin Güler ise AB 7. Çerçeve Programı'nın, Türk şirketlerine Avrupa'nın Ar-Ge Kulübüne giriş hakkı sunduğunu belirterek, 7. ÇP'nin katkılarının farklı alanlarda görülmeye başlandığını ifade etti. Türk kuruluşlarının, 7. ÇP kapsamındaki ''Üç Boyutlu Telefon'' projesi gibi pek çok projede kendilerini Avrupa'da kabul ettirmeye başladığını vurgulayan Güler, yurt dışındaki beyin göçünü tersine çevirmeye yönelik fondan İsrail'den sonra en çok yararlanan ülkenin Türkiye olduğunu söyledi. Türkiye'nin 7. ÇP'de bir önceki programa göre daha başarılı olduğunu, 2013 yılına kadar sürecek programın ilk yılında sağlanan fonun da 20 milyon avroyu bulabileceğini ifade eden Güler, Türkiye'nin katıldığı ve hazırladığı projelerin kalitelerinin artmasındaki en önemli faktörün, TÜBİTAK'ın 7. ÇP konusunda gerçekleştirdiği proje hazırlama eğitimleri ve kuruluşlarla yapılan bire bir çalışmalar olduğunu dile getirdi. AA