TÜBİTAK, en doğru zaman ve frekans ölçümleri için kullanılacak yeni lazer teknolojisi ile dünyadaki sayılı merkezler arasına girdi. Bilkent Üniversitesi Fizik Bölümü Öğretim Üyesi Yrd. Doç. Dr. Ömer İlday, AA muhabirine yaptığı açıklamada, TÜBİTAK Ulusal Metroloji Enstitüsü (UME) araştırmacılarından Dr. Ramiz Hamid'le ortak yönettikleri araştırma ekiplerinin ölçüm standardı teknolojilerinde Türkiye'de bir ilke imza attığını bildirdi. TÜBİTAK UME'nin ulusal ölçüm standartlarını oluşturmak ve uluslararası izlenebilirliğini sağlamak, Türkiye'de yapılan her türlü ölçümü güvence altına almak ile sorumlu olduğunu anlatan İlday, kendisinin de bir süredir metroloji uygulamaları için ultrahızlı lazerler üzerine çalışmalar yürüttüğünü dile getirdi. İlday, bu çalışmada kullanılan lazerlerden birinin Nisan ayında bilimsel makalesi Nature Photonics'de yayınlanan, Bilkent Üniversitesi'nde keşfedilen soliton-similariton lazeri olduğunu belirtti. İlday, TÜBİTAK tarafından temel bilimler alanında desteklenen araştırmaları kapsamında Bilkent Üniversitesi Fizik Bölümünde geliştirilen ileri teknoloji fiber lazer ile TÜBİTAK UME'deki Cesium atom saatinin birleştirilerek çok yüksek hassasiyete sahip frekans ve zaman kaynakları geliştirdiklerini söyledi. İlday, çalışmalarına ilişkin şöyle konuştu: ''TÜBİTAK ile yürüttüğümüz çalışmalarda, yine kendimizin geliştirdiği fiber lazeri zaman ve frekans ölçüm standardı olarak kullanılan atom saatiyle birleştirdik. Lazerler, 1 saniyeden kısa sürelerde atom saatlerine göre daha kararlı davranmaktalar, 1 saniyeden uzun sürelerde ise atom saatlerinin kararlılıkları çok daha yüksek. Lazer ile atom saati bir araya getirilerek iki sistemin üstün özellikleri birleştiriyor ve hem kısa hem uzun sürelerde çok iyi kararlılık elde ediyoruz. Yüksek kararlılık daha doğru zaman ve frekans ölçümleri yapılması için temel şart olduğundan bu sonuç büyük önem taşıyor.'' -''SAYILI METROLOJİ MERKEZLERİ ARASINDA''- Lazer destekli atom saatlerinin ve optik saatlerin endüstriyel amaçlı hassas uzunluk ölçüm ve kalibrasyonlardan, ultrahassas elektronik frekans üretimlerine, askeri ve sivil uygulamalara kadar çok geniş uygulamalarının bulunduğunu dile getiren İlday, şöyle devam etti: ''Atom saatlerinin bugün için en popüler uygulaması şüphesiz küresel konumlama sistemi. Yeni yeni geliştirilen ve bin kat daha hassas olabilen optik saatlerin önümüzdeki 10 yılda hangi teknolojilere olanak vereceğini şimdiden hayal etmek güç. Geliştirilen sistemler hem daha yüksek hassasiyette kaynakların üretilmesini sağlıyor, hem de mevcut sistemlerin kalibrasyonunda avantajlar getireceği düşünülüyor.'' Optik saatler olarak da adlandırılan yeni araştırma alanının 2005 yılında Nobel Fizik ödülünün konusu ve atom saatlerinden bin kat daha hassas saatlerin geliştirilmesine yol açacağına inanıldığını ifade eden İlday, Bilkent Üniversitesi Fizik Bölümünde tasarlanıp, geliştirilerek, UME'ye aktarılan fiber lazerlerin UME'de de geliştirilmesi için gerekli altyapının oluşturulduğunu söyledi. Böylelikle üniversite desteği ile UME'nin kendi ultrahızlı lazer sistemlerini geliştirebilen dünyadaki sayılı ulusal metroloji merkezi arasına katılmış olduğunu sözlerine ekledi.