Suriye'de "Türkiye tarafından gönderilmiş", 10-20 bin arası Çinli Uygur olduğu, bunların büyük kısmının Zanbak ve Cisr'eş Şuğur'da bulunduğu belirtiliyor.
Suriye'nin İdlib bölgesine, büyük sayıda Çinli Uygur yerleştirilmiş olduğu aktarılıyor. Times of Israel'de yer alan "Suriye'deki Çinli Uygur kolonileri Çin için bir zorluk oluşturuyor" başlıklı yazıda, Uygurların sayısının 10-20 bin arasında olduğu öne sürülüyor.
Yazıda, Zanbak ve Cisr'eş Şuğur'da yoğunlaşan Uygur cihatçıların, İdlib'in demografik yapısını değiştirmekte olduğu ifade ediliyor.
Habere göre Çinli Uygurların Suriye'ye seyahati, Çin tarafından ilk kez 2012 yılında fark edildi. Çin ordusundan general Jin Yinan, Doğu Türkistan İslami Hareketi/Türkistan İslami Partisi üyesi cihatçıların Suriye'de "hükümet karşıtı" güçlere katılmakta olduğunu duyurdu.
Yazıya göre bundan bir kaç yıl sonra, Türkiye'nin "sahte pasaport vermesi" sebebiyle konu skandala dönüştü. 2015 yazında, Çin'in Tayland'daki Uygurların sınırdışı edilmesini istemesi üzerine Türkiye'de "Çin karşıtı olaylar çıktı".
Bu dönemde Çin ve Türkiye arasında yaşanan gerilim sonucu, Çin Kamu Güvenliği Bakanlığı'ndan Tong Bishan, Türkiye'yi Çinli Uygurlara kimlik vermekle suçladı. Bu Uygurların, kişi başına 2 bin dolara cihatçı gruplara verildikleri öne sürüldü.
Reuters ise, kendilerine Malezya'daki Türkiye Büyükelçiliği tarafından kimlik verildiğini doğrulayan Uygurlarla görüşme yaptı.
Bu dönemde Uygur ailelerin Türkiye'ye getirildiği ve Zanbak'a yerleştirildiğine dair haberler çıkmaya başladı. İddialara göre bu durum MİT gözetiminde gerçekleştiriyordu.
IHS Jane'den "güvenlik analisti" Anthony Davis'e göre, Türkistan İslami Partisi'nin Suriye birlikleri, aileleriyle birlikte Türkiye'den Suriye'ye geçerek, terk edilmiş Hıristiyan ve Şii köylerine yerleştirildi.
2015 yılında gelen Uygurların sayısına dair düşük tahminler 5-6 bin civarına işaret ediyordu. Getirilen cihatçıların, Uygur eğtiim kamplarında silahlı eğitim aldığı, İdlib, Halep ve Hama'da intihar bombacısı olarak kullanıldığı da öne sürülürken, El Nusra Cephesi'ne katılan Uygur cihatçıların, İdlib kentinin alınmasında da rol oynadığı aktarılıyor.
Çin Dışişleri Bakanlığı sözcüsü Hong Lei de, bu cihatçıların "Çin'in ulusal güvenliğine ciddi tehdit teşkil ettiğini" belirtti.
Ancak o sırada Suriye'de "seküler demokratik isyan" söylemlerini sürdüren Batı medyası, bu konuya dikkatlerin çekilmesinden kaçındı.
Times of Israel'de yer alan yazıda, konunun İsrail istihbarat raporları tarafından da doğrulandığı belirtiliyor.
Bu raporlar, 5 bin kadar Çinli Uygur'un, Türkistan İslam Partisi, Ahrar'uş Şam ve El Kaide bağlantılı örgütlerde yer aldığına işaret ediyor.
Al Aan TV çalışanı gazeteci Jenan Moussa, İdlib'in El Kaide kontrolünde olduğunu belirtiyor. Moussa'ya göre bölgedeki 38 kontrol noktasından 27'si El Kaide ve mütefiklerinin elinde, 9'u Ahrar'uş Şam, 2'si ise ÖSo tarafından kontrol ediliyor.
Ancak yazıda ABD'nin İdlib'in "muhaliflerin" elinde olduğunu iddia ederek bölgeye silah gönderdiği, Türkistan İslami Partisi'nin gelişkin ABD silahlarına sahip olduğu belirtiliyor.
Paris merkezli Stratejik Araştırma Vakfı, TİP'in esas amacının Şincan'da bir İslami halifelik kurmak olduğunu belirtirken, Şincan'ın Çin için önemli bir bölge olduğu, bu sebeple ABD'nin Uygurlara desteğine Çin'in cevap vereceğinin beklendiği söyleniyor.
