2019 bütçesi, giderlerin ilk kez 1 trilyon lirayı geçtiği bütçe oldu. Hükümet bu giderlere karşılık vatandaş ve firmalardan 756,5 milyar TL vergi toplayacak. Vergilerin büyük kısmı ise yoksulların sırtında.
EN YÜKSEK GELİR KDV’DE
2019 bütçesinde de hazinenin kasasına girecek olan en yüksek hasılatlı vergi KDV oldu. Bütçede KDV hasılatı 318 milyar TL olarak öngörüldü. Bu tutarın 153 milyar lirası yurtiçinde işlem gören mallardan alınırken 165 milyar lirası ithal mallar üzerinden alınacak.
Birgün Gazetesi'nden Ozan Gündoğdu'nun haberine göre bütçe gelirleri içinde KDV’yi sırasıyla gelir vergisi, özel tüketim vergisi (ÖTV), kurumlar vergisi takip ediyor.
*Katma değer vergisi: 318 milyar TL
*Gelir Vergisi: 176,7 milyar TL
*Özel Tüketim Vergisi : 164 milyar TL
*Kurumlar Vergisi : 81 Milyar TL
ÖTV’NİN ÖNLENEMEYEN YÜKSELİŞİ SÜRÜYOR
2002 yılında hayatımıza lüks tüketimi vergilendirmek üzere giren "Özel Tüketim Vergisi" (ÖTV), AKP’li yıllarda yurttaşların kamburu haline geldi. Zaman içinde kapsamı genişleyen ÖTV, motorlu taşıtlardan, alkollü veya gazlı içeceklerden, petrol ve doğalgaz ürünlerinden tütün mamüllerinden beyaz eşya ve elektronik ev eşyalarından alınır oldu. 2010 yılı bütçesinde 52,4 milyar TL olan ÖTV, yüzde 212’lik artışla 2019 bütçesinde 164 milyar TL’yi buldu.
İşte önümüzdeki yıl yurttaşların ödeyeceği ÖTV kalemleri:
*Petrol ve doğalgaz ürünleri: 68,7 milyar TL
*Motorlu taşıtlar : 24 milyar TL
*Alkollü içkiler : 15 milyar TL
*Tütün mamülleri: 46,6 milyar TL
*Gazlı içecekler : 0,9 milyar TL
*Elektrikli ev eşyaları: 9,3 milyar TL
ÖTV yıldan yıla artış gösterirken, yıllar içinde alkollü içeceklerden alınan ÖTV fahiş oranda büyüdü. 2010 yılında alkollü içkilerden toplanan ÖTV 2,1 milyar TL iken 2019 yılına gelindiğinde bu tutar yüzde 614 artışla 15 milyar TL’ye yükseldi. Bu yıllarda ise rakı ve bira fiyatları ÖTV’deki artışa paralel olarak fahiş oranda arttı.
GİZLİCE ALINAN VERGİ: GELİR VERGİSİ
Dünyanın her yerinde beyana dayalı bir vergi olan "Gelir Vergisi" Türkiye’de kaynaktan kesinti yoluyla mükellefe hissettirmeden tahsil ediliyor. 2019’da 176,5 milyar TL gelir vergisi toplayacak olan hükümet bunun yalnızca 7,6 milyar TL’sini beyanname ile toplayacakken, 165 milyar TL’si gelir elde edenlerin gelirlerinden kesilerek tahsil edilecek. Kaynaktan kesinti ya da stopaj adı verilen bu yöntem nedeniyle mükellefler vergi verdiğinin farkına varmıyor, bu sebeple kamu giderlerine mali güçleri oranında yüklendiklerini düşünmüyorlar.
2010’da 52, 4 milyar TL olan ÖTV hasılatı 9 yılda 3 katına çıktı. 2019 yılında halkın cebinden 164 milyar TL ÖTV olarak hazinenin kasasına girecek.
Sadece alkol ve sigaradan alınan ÖTV 60 milyarı aşarken, bu tutar çoğu bakanlığın gider toplamına eşit.
TAŞINMAZ SATIŞLARINDA OLAĞANÜSTÜ ARTIŞ
İktidarı boyunca cumhuriyet döneminde kurulan iktisadi işletmeleri özelleştiren AKP hükümetleri için özelleştirme gelirleri önemli bir devlet geliriydi. Ancak 2019 bütçesi özelleştirmede vizyon genişletti. Satacak iktisadi işletme kalmayınca taşınmazların elden çıkarılmaya başlandı. 2018 yılında kamunun elinde bulunan taşınmaz varlıkların satışından 2,1 milyar lira kamu geliri elde edilirken bu tutarın 2019 yılı bütçesinde bu tutar yüzde 70 artışla 3,5 milyar TL’yi buldu.
PARA CEZALARI VE HARÇLAR DA ARTTI
2019 bütçesinde para cezaları geliri 12,1 milyar TL olarak öngörüldü. Böylece 2018’de tahsil edilen tutar yüzde 3,9 artmış oldu. Öte yandan dar gelirlilerin kamu hizmetinden yararlanırken belini büken harçlar ise 2019 yılında yüzde 27 artışla 28,3 milyar lira oldu.
