Interpol tarafından 'kırmızı bültenle' aranan Saab, 12 Haziran'da Afrika'daki ada ülkesi Cabo Verde'de gözaltına alınmıştı.
Saab'ın adı, Venezuela ile Türkiye arasındaki ekonomik ilişkilerin geliştirilmesinde rol oynayan ve 'altın-gıda-İran yakıtı' ticaretinin temelini atan isimler arasında geçiyordu.
Saab'ın avukatlarından Jose Manuel Pinto Monteiro, İspanyol EFE haber ajansına Salı günkü açıklamasında Cabo Verde hükümetinin müvekkilinin ABD'ye iadesini onayladığını ama son kararı, Sao Vincente adasındaki Barlavento Temyiz Mahkemesi'nin vereceğini söyledi.
Saab, özel jetiyle yakıt ikmali için Cabo Verde'ye indiği sırada yakalanmıştı. ABD'li yetkililer Saab'ın yakalandığında 'altın karşılığında yakıt alma amacıyla' İran'a gitme hazırlığı içinde olduğunu söylemişti.
Temyiz hakkı var
Saab'ın Cabo Verde hükümetinin ABD'ye iade kararına itiraz etmek için 16 Temmuz'a kadar süresi var.
Temyiz başvurusu reddedilse bile, Saab'ın hala Yüksek Mahkeme'ye itiraz etme hakkı bulunuyor.
Saab'ın ABD'ye iade edilmesi durumunda Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro ve hükümetinin diğer ülkeler ile yaptığı altın, gıda, yakıt anlaşmaları hakkında da birçok finansal bilginin ABD'nin eline geçebileceği belirtiliyor.
Venezuela Dışişleri Bakanı Jorge Arreaza, Cabo Verdeli mevkidaşı Luis Felipe Tavares'e 3 Temmuz'da yazdığı mektupta "Saab'a adil davranılması" çağrısında bulunmuştu.
Venezuela hükümeti, Saab'ın Venezuela devletinin gıda dağıtım programı 'CLAP' için çalıştığını ve program kapsamında gıda, ilaç, tıbbi malzeme ve Covid-19'la mücadele için gerekli ihtiyaçların sağlanması amacıyla seyahat ettiğini söylüyor.
Para aklama suçlaması
Amerikalı yetkililer, Saab'ın Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro ve çevresi, ailesi hakkındaki 'milyonlarca dolarlık para aklama' iddialarına ilişkin gizli bilgilere sahip olduğundan şüpheleniyor.
Amerikan hükümetinin resmi belgelerine yansıyan iddialarda Saab'ın Türkiye ve İran'la yapılan 'altın ve nakit dolar anlaşmalarında' dahil olduğu öne sürülüyor.
Amerikalı yetkililer Saab'ın ABD'de yargılanmasıyla Venezuela'nın diğer ülkelerle yaptığı anlaşmalarla yaptırımları delip delmediğine ilişkin iddiaları araştırabilecek.
Alex Saab neyle suçlanıyor?
Amerikalı yetkililer Saab'ın Venezuela Devlet Başkanı Nicolas Maduro, baş danışmanları ve ailesi hakkındaki "milyonlarca dolarlık para aklama" iddialarına dair gizli bilgilere sahip olduğundan şüpheleniyor.
Amerikan hükümetinin resmi belgelerine yansıyan iddialarda Saab'ın Türkiye ve İran'la yapılan "altın ve nakit dolar anlaşmalarında" dahli olduğu öne sürülüyor.
Amerikalı yetkililer Saab'ın ABD'de yargılanmasıyla, Venezuela'nın yaptırımları delip delmediğine ilişkin iddiaları araştırabilecek.
Alex Saab, ABD hükümeti tarafından Maduro'nun "geniş para aklama ve yolsuzluk ağlarının" en önemli ismi olarak görülüyor.
Saab'ın yanı sıra aynı suçlama, ortağı Alvaro Enrique Pulido Vargas'a da yönlendiriliyor.
ABD Adalet Bakanlığı, Kolombiyalı iş insanını, Venezuela'da hükümetin belirlediği döviz kuru sistemi ve merkezileştirilen temel gıda ithalatı ve dağıtımı gibi büyük projelerde "şişirilmiş anlaşmalar" yapmakla ve bunların aracılığıyla para aklayıp yolsuzluk yapmakla suçluyor.
ABD Hazine Bakanı Steven Mnuchin geçen yıl Temmuz ayında Saab hakkındaki suçlamalara ilişkin açıklamasında şu ifadeleri kullanmıştı:
"Saab, Maduro'nun yakın çevresindekilerle birlikte, açlık yaşayan Venezuela halkını sömürmek için kullanılan geniş çaplı yolsuzluk ağları kurdu. Siyasi destekçilerini ödüllendirmek, muhaliflerini cezalandırmak için gıdayı toplumsal kontrol amaçlı kullandı, bu sırada bir dizi düzmece planla yüzlerce milyon doları ceplerine attı."
ABD Adalet Bakanlığı da aynı dönem Saab ve bir diğer Kolombiyalı iş insanı Alvaro Enrique Pulido Vargas'ın bu ağlarla ülke dışındaki paravan şirketler aracılığıyla "350 milyon dolar para akladıkları" suçlamasında bulunmuştu. ABD, bu ülke dışındaki paravan şirketler arasında Türkiye'den de bir şirketin bulunduğunu ifade ediyor.
Alex Saab, vatandaşı olduğu Kolombiya'da da yine para aklama suçundan aranıyordu.
Kolombiyalı yetkililer Saab'a ait 9 milyon 700 bin dolar değerinde gayrimenkule el koymuştu. Ama Kolombiya'da hakkında arama kararı olmadığı için, Saab'ın Kolombiya'ya değil, ABD'ye iade edilebileceği belirtiliyor.
Alex Saab, ABD'de yargılanır ve suçlu bulunursa 20 yıla kadar hapis cezası alabilir.
Saab, ABD'de kendini savunmak için eski federal savcı avukat Maria de Los Angeles Dominquez Truijillo'yla anlaştı.
Maria Dominguez, Dominik Cumhuriyeti'nin eski diktatörü Rafael Leonidas Trujillo'nun da kızı.
Türkiye'nin de adının geçtiği 'gıda-altın-yakıt' zinciri nedir?
Alex Saab'ın, Venezuela adına "Türkiye'den altın karşılığında gıda satın alma", İran'dan da "altın karşılığında yakıt satın alma" anlaşmalarında rol oynadığı iddia ediliyor.
Türkiye ile Venezuela arasındaki ilişkiler 2018 yılında karşılıklı ziyaretler ve bir dizi anlaşmayla geliştirilmişti.
Türkiye İstatistik Kurumu'nun (TÜİK) 2018 verilerine göre Venezuela o yıl Türkiye'ye yaklaşık 900 milyon dolar değerinde işlenmemiş altın ihraç etmişti. Altınların Türkiye'de rafine ediliyordu. Ama TÜİK verilerinde aynı dönem Venezuela'ya ihraç edilen altın oranları benzer seviyelerde görünmüyordu. Altınların karşılığında Türkiye'den gıda tedariki yapıldığı belirtiliyordu.
Venezuela'nın CLAP adlı gıda dağıtım programı.
ABD Hazine Bakanlığı da ülkedeki gıda ihtiyacının karşılanması için CLAP adlı gıda dağıtım programının finansmanını "altın anlaşmalarıyla" yaptığını söylüyor. Böylece finansal işlemlerin de Venezuela'ya yaptırım uygulayan ABD'nin denetimine takılmadığı kaydediliyor.
ABD Hazine Bakanlığı'nın 25 Temmuz 2019 tarihli açıklamasında Saab'ın Türkiye ile ilişkisine dair da şu ifadeler var:
"Saab, Venezuela hükümetinin Türkiye'ye altın sattığı yapıyı oluşturmak için, mevcut Sanayi ve Ulusal Üretim Bakanı, eski devlet başkanı yardımcısı El Aissami dahil Venezuela hükümeti mensuplarıyla çalıştı.
"Venezuela'nın altın sektöründeki usulsüz operasyonları sonucunda, ve Maduro ile şaibeli ortaklarının Venezuela halkını ve kaynakları daha fazla sömürmesine engel olma amacıyla, Hazine Bakanı Mnuchin, Kasım 2018'de Venezuela ekonomisinin altın sektörüne yaptırım uygulama kararı almıştır."
Adı geçen Tareck el Aissami, artık Venezuela Petrol Bakanı.
ABD Hazine Bakanlığı'na göre Saab, Venezuela'nın Ekonomi ve Sosyal Kalkınma Bankası (Bandes) ile anlaşma yapıp Venezuela yerel para birimiyle yerel madencilerden altın satın aldı. Venezuela hükümetinin de madencilere, "Saab'a karaborsadaki oran yerine şişirilmiş resmi faiz oranından satış yapmaları için baskı uyguladı". Bakanlık, Türkiye ile ilgili de şu açıklamayı yaptı:
"Türk kurumlar altını Venezuela hükümetinden satın alıyor parayı Türkiye'deki hesaplara yatırıyor, sonra da fonlar Venezuela Merkez Bankası'nın Türkiye'deki hesaplarına aktarılıyor. Saab'ın Türkiye'deki şirketi Mulberry de Venezuelalı müşterileri adına Türkiye'den ürünler satın alıp Venezuela'ya fiyatları yükselterek satıyordu."
Saab'ın Türkiye'de sahibi olduğu belirtilen Mulberry Proje Yatırım adlı şirketi "paravan şirket"olarak niteleyen ABD, "Venezuela hükümetinin yolsuzluklarına suç ortaklığı yaptığı, Saab'ın Türkiye'ye altın satmak için CLAP aracılığıyla kurduğu yolsuzluk ağında ödemelerin kolaylaştırılması için kullanıldığını" söylüyor.
CLAP gıda dağıtım programlarında Türkiye'den gelen ürünlerin bulunduğu Venezuela basınına yansımıştı.
