Karşılıksız çek ile icralık olan kredi ve kredi kartı borçlarının ardından devlete ödenmeyen borçlarda da büyük artış yaşanıyor.

Süresi içinde ödenmeyen borçların toplamı 2014 sonu itibarıyla 50 milyar liraya ulaştı, 45 milyarlık kısmı hacizlik hale geldi. Ödenmeyen borçların 20 milyarını 2014 yılına ait borçlar oluşturdu. Önceki yıl ödenmeyen borç dosyası sayısı yüzde 1.730 arttı. 2010'dan kalma ve halen yasal takip sürecinde olan 2,5 milyar liralık borç bulunuyor.

Sayıştay'ın Gelir İdaresi Başkanlığı denetim raporunda süresi içinde tahsil edilmeyen borçların ciddi miktarda arttığına dikkat çekildi. Vergi borçlarının mükelleflere tebliği ve haciz işlemlerinde yaşanan gecikmelerin önlenmesi istendi. Gelir İdaresi ise takibe alınması gereken toplam borç tutarındaki artışın ana sebebinin 2014'ün başından itibaren vergi mükelleflerinin borçlarının yapılandırılmasına yönelik kanun beklentisi olduğunu açıkladı. Ayrıca personel yetersizliği, iş yoğunluğu, mahkeme süreçlerinin beklenmesi gibi sebeplerle takip ve haciz sürecinin uzadığına dikkat çekti.

Sayıştay'ın Gelir İdaresi Başkanlığı 2014 denetim raporunda süresi içinde ödenmeyen vergi alacaklarının takibe alınıp haciz işlemlerine başlanmasıyla ilgili süreçlerin Gelir İdaresi tarafından zamanında işletilmediğine yönelik tespitler ayrıntılarıyla yer aldı. vergi borcu gibi kamu alacaklarının vadesi içinde ödenmemesi halinde 3 aşamalı süreç işletiliyor. Gelir İdaresi, ilk olarak bu borçları takibe alıyor. Ardından ödeme emri tebliğ ediliyor. Buna rağmen ödenmezse haciz işlemi başlatılıyor. Her bir aşamada yaşanan gecikme, kamu alacağının tahsil sürecinin uzamasına sebep oluyor. Sayıştay raporunda takip süreçlerinde yaşanan gecikmeler istatistiklerle detaylandırıldı. Buna göre 2010-2014 arasındaki 5 yıllık dönemde süresi içinde ödenmediği için takibe alınması gereken ancak alınmayan 7 milyon 390 bin dosyaya ait 5 milyar 226 milyon liralık borç bulunuyor. Bu rakamın 4,5 milyar lirası 2014 yılına ait. 5 yılda vergi daireleri tarafından takibe alınan ancak muhataplarına ödeme emirleri tebliğ edilmeyen 29 milyon 648 bin dosyaya ait toplam borç miktarı ise 40 milyar 872 milyon lira. Bu rakamın 10 milyar lirası 2013, 20,7 milyar lirası ise 2014'e ait.

5 yıllık süreçte ödeme emri tebliğ edilen ancak haciz işlemi yapılmayan borç miktarı ise 4 milyar 151 milyon lira. Bu rakamın 2 milyar 153 milyon lirası 2014 yılına ait. Vadesinde ödenmediği için yasal takibi yapılması gereken dosya sayısı ve miktarında her yıl yüksek oranlı artışlar dikkat çekti. 2013'te takibe alınması gereken işlem sayısı 368 bin iken 2014'te bu rakam yüzde 1.730 artarak 6 milyon 752 bine ulaştı. Sayıştay denetçileri vergi dairelerinde yaptıkları incelemelerde vadesinde ödenmeyen bazı borçların takibe alınması işlemindeki gecikmelerin 1.000 gün, ödeme emri tebliğ işlemlerindeki gecikmelerin 300 gün, haciz işlemlerindeki gecikmelerin ise 100 günün üzerine çıkabildiğini tespit etti. Sayıştay raporunda Gelir İdaresi'nin takip-tahsil süreçlerine dair işlemlerin zamanında yapılmasını sağlayacak önlemler alması istendi.