Cumhuriyet Gazetesi' nden Pelin Ünver'in haberine güre Türkiye'ye yabancı yatırımcı küstü. 

Türkiye’ye döviz girişi geçen yılın ilk altı ayında 8.6 milyar dolar iken, bu yılın ilk altı aylık döneminde 26 milyar dolara yaklaştı. Ancak ayrıntılara bakıldığında döviz girişinin büyük bir kısmı sıcak para kaynaklı oldu. Merkez Bankası verilerine göre, işsizliğin çift haneye çıktığı Türkiye’de istihdamın artırılması için kritik önem taşıyan doğrudan yabancı yatırımlar geçen yılın ilk altı ayına göre yüzde 57 azaldı.

Başbakan Binali Yıldırım’ın Türkiye’ye giren dövizin çıkan dövizden 1 milyar dolar fazla olduğunu açıklamasının ardından gözler sermaye girişini gösteren doğrudan yatırım, portföy yatırımı ve kredi-mevduata çevrildi. Konuyla ilgili sorularımızı yanıtlayan IşıkFX Başanalisti Gizmen Nalbantlı, şu bilgileri verdi:

Yılın ilk 6 ayında sermaye hareketi ile 26 milyar dolara yakın döviz girişi oldu. Geçen yıl ilk yarısında sermaye hareketi ile giren döviz 8 milyar dolardı.

* Doğrudan yatırım ile giren net döviz, geçen yıl ilk 6 ayda 5.1 milyar dolarken, bu yıl 2.2 milyar dolara düştü. Yani yüzde 57 azaldı.

* Portföy yatırımlarına (borsa ve bonoya giren para) olan döviz girişi, ilk altı ayda 8.2 milyar dolar oldu. Geçen yıl aynı dönemde 3.8 milyar dolar çıkış olmuştu.

* Kredi ve mevduat olarak ise geçen yılın 7.3 milyar dolarlık döviz girişine karşı bu yıl 15.3 milyar dolar döviz girişi var.

Nalbantlı, son dönemde ciddi miktarda Arap sermayesi girişi olduğuna dikkat çekerek “Dubai merkezli Abraaj Capital, Türkiye’deki orta ölçekli firmalara yönelik 526 milyon dolarlık fon ayırdığını duyurmuştu. Sonrasında Abraaj gibi Dubai merkezli olan Wamda, Türkiye ile birlikte Pakistan’a yönelik 300 ile 500 milyon dolarlık için çalışma başlattığını duyurdu. Districtestates Company of Kuveyt firması 2017 sonuna kadar başta gayrimenkul olmak üzere turizm, sanayi ve tarım sektörlerinde yapmayı hedeflediği 1 milyar dolarlık yatırım tutarını 2 milyar dolar olarak revize etti” dedi.

Uzun vadeli yatırımcı ve girişimciler için yatırım maliyetleri kadar yatırım yapılacak ülkenin yatırım güvenliği de önem taşıyor. Merkez Bankası verilerine göre geçen yıl Türkiye’ye 11 milyar 939 milyon dolarlık doğrudan yabancı yatırım gelmişti. OHAL’in kısa sürede sonlandırılamaması halinde doğrudan yabancı sermaye girişindeki azalmanın devam etmesinden endişeleniyor.

Yatırımlardaki düşüşün büyümeye de olumsuz yansıması bekleniyor. Moody’s, dün Türkiye’nin beklenenden daha az büyüdüğü gözlediklerini kaydetti.

15 Temmuz darbe girişiminden bu yana geçen dört haftada Türkiye hisse senetlerinden 430 milyon dolarlık çıkış yaşandı. Aynı dönemde devlet tahvilleri ve repo işlemleriyle 188 milyon dolar piyasaya giriş yaptı. Özel sektör tahvillerindeki çıkış ise 16 milyon dolar oldu. Buna göre Türkiye piyasalarından darbe girişimi etkisiyle 258 milyon dolar çıktı. 15-22 Temmuz haftasında ise hisse senetlerinden 221, devlet tahvilleri ve repo üzerinden 240, özel sektör tahvillerinden 62 milyon dolar çıktı. Özetle darbe girişiminin ilk haftası 523 milyon dolar çıkarken, bu kayıplar telfa edildi.

Diğer yandan Türkiye’ye Aralık 2015’te 1.4 milyar dolarlık doğrudan yabancı yatırım gelirken, Ocak 2016’da yatırım girişi 452 milyon dolara geriledi. En son haziranda 272 milyon dolar geldi.

Doğrudan yatırımlarda hayal kırıklığı yaşanırken hükümetin yabancıyı Türkiye’ye çekmek için teşvik çalışmaları sürüyor. Kalkınma Bakanı Lütfi Elvan, proje bazlı bir destek mekanizması oluşturacaklarını belirterek “Arz güvenliği açısından önem taşıyan, stratejik sektörlerde ve petrokimya, enerji gibi büyük ölçekli yatırımlarda da bu sistemin faydasını göreceğiz. Yatırım yapmak isteyen firmayla Ekonomi Bakanlığı müzakere edecek ve ilave bir teşvik verebilme imkânına kavuşacağız. Bunun da yabancı yatırımcılar açısından oldukça cazip olacağını düşünüyorum” dedi.

Diğer yandan yurtiçi yerleşiklerin döviz hesapları darbe girişiminden sonra ilk defa arttı. Merkez Bankası verilerine göre 12 Ağustos haftası itibarıyla mevduat bankaları ve katılım bankalarında tutulan döviz hesaplarının büyüklüğü 148.9 milyar dolara çıktı. 5 Ağustos haftasında bu rakam 146.9 milyar dolardı. Böylelikle yurt içi yerleşikler 12 Ağustos haftasında döviz hesaplarını 2 milyar dolar artırdı. Darbe girişimini takip eden iki haftada bozdurulan döviz miktarı 10 milyar doları aşmıştı.

CUMHURİYET