28 Mayıs’taki seçim öncesindeki haftada 1,9 milyar dolar artan TCMB’nin yurtdışı bankalara döviz borcu, seçim sonrasındaki hafta 3,1 milyar dolar daha arttı.
1 Ocak-2 Haziran arasındaki dönemde TCMB'nn yurtdışı bankalara borcu toplamda 13,7 milyar dolarlık artışla 22,6 milyar dolara yükseldi.
TCMB'nin 2 Haziran itibarıyla yabancı ülke merkez bankalarına 23,7 milyar dolar da swap (para takası) borcu bulunuyor. Yılbaşında 23,9 milyar dolar olan bu rakam, beş ay boyunca yatay seyretti.
Böylece TCMB'nin rezervlerinde tutulan yabancı bankalara borç, 46,3 milyar dolara ulaştı.
Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan seçime günler kala 25 Mayıs akşamında katıldığı bir televizyon programında, TCMB'ye yabancı ülkelerden para girişine işaret ederek “Körfezden bizim sistemimizin içerisine para depo eden ülkeler oldu. Bu da ister istemez kısa bir süre için de olsa Merkez Bankamızı, piyasamızı rahatlattı” demiş ancak ülke ismi vermemişti.
Suudi Arabistan'ın TCMB'ye depo olarak gönderdiğini açıkladığı 5 milyar dolarlık mevduat, mart ayının ikinci haftasında hesaplara geçmişti ancak yılbaşından bu yana 10,6 milyar dolarlık depo artışında kalan 5,6 milyar dolarlık dövizi hangi ülkenin ne karşılığında gönderdiği ile ilgili bir açıklama yapılmadı.
Azerbaycan'ın Sofaz olarak bilinen devlet petrol fonu, Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası'na 6 ay vadeli 1 milyar euro tutarındaki mevduatı birkaç taksit halinde yatırdığını Ocak 2022'de duyurmuş, sonrasında vadenin yıl sonuna kadar uzatıldığı açıklanmıştı.
Azerbaycan'ın 2022 sonunda bu parayı ne yaptığı, vadenin uzatılıp uzatılmadığı ya da miktarın değişip değişmediği konusunda açıklama yapılmamıştı.
TCMB'nin Çin Merkez Bankası ile 6 milyar dolar karşılığı yuan, Katar Merkez Bankası ile 15 milyar dolar karşılığı riyal, Birleşik Arap Emirlikleri ile yaklaşık 5 milyar dolar karşılığı dirhem ve Güney Kore ile de 2 milyar dolar karşılığı won olmak üzere toplam 28 milyar dolar karşılığı swap anlaşması yaptığı bilgisi kamuoyuna yansımıştı.
TCMB'nin swap olarak rezervinde şu an 23,7 milyar dolarlık döviz bulunuyor.
Rusya'nın da 2022 yılının Temmuz-Ağustos döneminde 20 milyar dolarlık Akkuyu Nükleer Santrali yatırımıyla ilgili olarak Türk bankalarına yüklü miktarda döviz transfer ettiği bilgisi basına yansımış, temmuz sonu ile ağustos başında TCMB rezervlerindeki 10 milyar dolarlık artış Rusya'nın para transferiyle ilişkilendirilmiş ancak resmi olarak rakam paylaşılmamıştı.
TCMB'nin bilançosunda, yurtdışı bankalara depo borcunun, Cumhurbaşkanlığı hükümet sistemine geçiş ve Berat Albayrak'ın Hazine ve Maliye Bakanı olarak atandığı dönemle birlikte artış dikkat çekiyor.
Albayrak'ın görevi devraldığında 377 milyon dolar olan bu kalem, 2018 sonunda 2 milyar dolara, 2022 sonunda 10,6 milyar dolara, 26 Mayıs 2023'te 19,5 milyar dolara yükseldi.
Bu dönemde TCMB'nin yabancı merkez bankalarından swap ile aldığı borç da sıfırdan 23,7 milyar dolara yükseldi.
26 Mayıs itibarıyla TCMB'nin 98,5 milyar dolar brüt, -4,4 milyar dolar net, -60,5 milyar dolar swap hariç net rezervi bulunuyor.
