Yabancıların Türkiye’de taşınmaz alımını kolaylaştıran ve parayla vatandaşlık veren hükümet, yabancılara konut satışını hızlandırmış; bu satışlar Covid-19 döneminden itibaren de zirve seviyelere ulaşmıştı.
Akkuyu’da çalışan Rus personeller ve savaş sonrası Türkiye’ye göç eden Ukraynalıların da etkisiyle bu satışlar uçuşa geçmiş; bu durum yurt içinde kiralık ve satılık konut fiyatlarını da artırıcı bir etki yapmıştı.
Ancak yabancılara konut satışlarının, 2022 Aralık ayının 6 bin 300 adetlik yüksek bir satış adediyle tamamlanmasının ardından, özellikle bu yılın ikinci ayından yani Kahramanmaraş merkezli depremlerin yarattığı büyük yıkımdan sonra düşmeye başlaması dikkat çekti.
Yabancıya konut satışlarının en çok azaldığı il ise İstanbul oldu.
KAHRAMANMARAŞ DEPREMİNDEN SONRA SERT DÜŞTÜ
Türkiye İstatistik Kurumu (TÜİK) verilerine göre, yabancıya satışlar ocak ayında yıllık bazda yüzde 0,6 azalırken, bu oran depremin yaşandığı şubat ayında yüzde 27’ye ve martta yüzde 38,7’e fırladı. Bu düşüş yılın ikinci ve üçüncü çeyreğinde de artarak devam etti.
Buna göre, yabancıya konut satışları nisanda yıllık bazda yüzde 60,3, mayısta yüzde 46,9 ve haziranda yüzde 69,6 ile sert düşüş yaşadı. Temmuzda yüzde 28,9 azalan yabancıya konut satışları, ağustos ve eylülde ise yıllık bazda yüzde 42 geriledi.
Sene başında toplam konut satışları içinde yabancılara yapılan konut satışının payı yüzde 4,3 iken, yılın 9. ayına gelindiğinde bu oran yüzde 2,9’a indi.
Antalya’da yabancıya konut satışları 2023 Eylül’de bir önceki yılın aynı ayına kıyasla yüzde 36,4 azalarak 1007 adede geriledi.
Aynı dönemde İstanbul’da yabancıya konut satışı ise 1795 adetten 978’e düştü ve yüzde 45,5 azalmış oldu.
2022 Ocak-Eylül aralığındaki yabancıya konut satışları ise, Antalya’da yüzde 29,2 azalarak 14 bin 656’dan 10 bin 372’ye gerilerken; İstanbul’da bu düşüş yüzde 54’ü aştı.
Buna göre, İstanbul’da 2022 Ocak-Eylül döneminde toplam 19 bin 594 konut yabancılara satılırken, bu yılın ilk 9 ayında bu rakam 8 bin 965’e geriledi.
Sozcu.com.tr’ye konuşan Gayrimenkul Değerleme Uzmanı Celal Erdoğdu, “İstanbul’daki satışlarda yabancıların payı yüzde 10’lara kadar ulaşmıştı ancak deprem sonrasında İstanbul’da yabancılara konut satışı yüzde 5’lere kadar geriledi” dedi ve bu gerilemedeki unsurlardan ilkinin kentte beklenen büyük deprem olduğuna işaret etti.
FİYATLARIN DOLAR BAZINDA ARTMASI DA ETKİLEDİ
Gerilemedeki unsurlardan birincisinin deprem iken ikincisinin ise ‘yüklenmiş olan talebin sönümlenmesi’ olarak açıklayan Erdoğdu, “Üçüncü neden de Türkiye’de konut fiyatlarının döviz bazında yükselmiş olması” diye konuştu.
“Rusya-Ukrayna savaşı ile Türkiye’yi tercih eden yabancılar ihtiyaçları olan yatırımları bu süreçte gerçekleştirdiler ve yükselen satışlar gerilemeye başladı” diyen Erdoğdu, şöyle devam etti:
“Fiyatların yükselmesi ile yabancılar açısından da cazibe azalmaya başladı.
Yabancıların en fazla konut aldığı dönem olan 2018-2022 döneminde Türkiye’de ortalama konut metrekare fiyatı yaklaşık 500 dolar dolayında seyrederken, 2021 Aralık döneminde yükselen metrekare fiyatları Mayıs 2023’te 1.194 dolara yükseldi. Fiyatların döviz bazında yükselmesi de yabancıların ilgilerinin azalmasına neden olan unsurlardan.”
