Sorunun cevabına geçmeden önce okurlarımızla gecikmiş bir özür notu paylaşmak istiyorum. Mail kutumuza sizlerden pek çok soru geliyor. Bazen hafta boyunca 50’yi aşıyor mailleriniz. Çok teşekkür ediyorum yoğun ilginiz için. Ancak takdir edersiniz ki bu kadar soruyu hemen cevaplamamız mümkün olmuyor. Bu konuda anlayışınızı istirham ediyorum. 

Şimdi sorunuzun cevabına geçebiliriz. 

Dinimize göre kadın, kocasından bağımsız olarak ekonomik hürriyete sahiptir. Dolayısıyla tasarruf hakkı kendisine ait olan menkul ve gayr-i menkul malları varsa -ki buna ziynet eşyaları da dahildir- ve bu malların toplamı nisap miktarını aşıyorsa, kadına müstakil olarak kurban vaciptir.

Ancak bizim evliliklerimizde genel itibariyle ortak bütçe esastır. Hanımların gelirleri olsa bile bu gelirler tek hesapta toplanır. Yani hanımlar, “Bu benim şahsi kazancım. Bunu sadece ben harcayacağım. Veya düğünde takılan ziynet eşyaları benim. Sana vermem. Tasarruf hakkı tamamen bana ait.” şeklinde bir yaklaşımda bulunmazlar. 

Yani Anadolu’daki yaygın âdete göre mesela zinet eşyaları, her ne kadar kadının kolunda, gerdanında, kulağında veya parmağında bulunsa dahi ihtiyaç halinde kocası istediği takdirde kadın bunları aile bütçesine verir. Kocası da bunu bilir zaten. Dolayısıyla koca veya hanımın gelirleri ailenin ortak geliri olarak kabul edilir. 

Yukarıda da ifade ettiğimiz gibi bizde genel teamül bu istikamettedir. Dolayısıyla Anadolu’nun pek çok yerinde kurban genellikle karı-koca müşterekliği içinde ele alınır. Mesela bir evde bir kurban kesiliyorsa, bir sene erkek, diğer sene kadın adına kesilir. Burada önemli olan, vacip kurbanın kesilmiş olmasıdır. 

Müşahhas bir örnekle meseleyi biraz daha açalım. Mesela benim soyadım Demirel. Ben her sene Demirel ailesi adına kurban kesiyorum. Kurbanımı verirken kendi adım olan “Ali” ismini yazdırsam veya eşimin adını da yazdırsam kurban Demirel ailesi adına kesiliyor. Dolayısıyla alınan sevap aile fertlerine dağılmış oluyor zaten. 

Siz de soruda ifade ettiğiniz gibi kurbanınızı eşiniz adına kestirebilirsiniz. (Zira malinizdeki detaylardan anlaşıldığına göre eşinizin müstakil bir mal varlığı yok.) Neticede o kurban aileniz adına kesilmiş oluyor. Oradaki ismi aileyi temsil adına yazmış oluyorsunuz.

Rabbimiz keseceğimiz kurbanları makbul buyursun.