Rusya’nın Ukrayna’ya askerlerini yönlendirmesiyle başlayan çok cepheli savaşla birlikte Moskova, tarihte görülmemiş ekonomik ve siyasi izolasyona tabi tutuldu. Kremlin yönetimi bu boğucu krizden ve kaybettiği Batılı pazarların yerine yönünü Asya ve Orta Doğulu partnerlerine çevirdi. Hindistan, Çin, İran ve Türkiye, başta enerji olmak üzere Rusya’nın en önemli ticari ortağı haline geldiler. Ayrıca bu süre içinde Kremlin, Asya ve Afrika ülkelerine bütün imkanlarını açarak partnerlik ilişkilerini güçlendirmeye çalıştı. Aynı yaklaşımla Rus lider geçen hafta Güney Asya turu yaparak kalabalık bir heyetle iki ülkeyi ziyaret etti. 

Putin öncesinde resmî bir ziyaret kapsamında Kuzey Kore’ye gitti. Sonrasında ise iki günlüğüne Vietnam’a geçti. Her iki Güney Asya ülkesinde Rusya’nın Sovyetler zamanından beri köklü askeri ve ekonomik ilişkileri var. Rus Devlet Başkanına yapılan coşkulu karşılama törenleri, verilen samimi pozlar, hediyeler vb görüntülerden bu ilgi farketiliyor. Kuzey Kore’de ve Vietnam’da çok insan Rusça konuşuyor ve ülke yönetiminde, önemli görevlerde, Rus üniversitelerinden mezun çok sayıda yetkili halen çalışıyor. Ayrıca bu ülkelerin ABD’ye karşı refleksi Moskova ile neredeyse aynı.

Putin bütün bu tarihsel birikimin farkında olarak daha yola çıkmadan, Kuzey Kore gazetesi Nodong Sinmun için hazırlanan makalede temel çerçeveyi çizmiş oldu. “Rusya ve Kuzey Kore: yıllar boyunca süren dostluk ve işbirliği gelenekleri” başlıklı makalede Rusya'nın, Ukrayna'da askeri operasyonlar yürütürken Kuzey Kore'nin "güçlü desteğine büyük değer verdiği" ve Kore halkını "sinsi, tehlikeli ve saldırgan düşmanla yüzleşmede, bağımsızlık mücadelesinde" destekleyeceği belirtildi. Makalede, Rusya'nın demokratik ve istikrarlı ilişkilerin daha da geliştirilmesi için Kuzey Kore ile yakın işbirliğine hazır olduğu vurgulandı. Bunun için "Batı'nın kontrolünde olmayan ticaret mekanizmaları ve karşılıklı yerleşim mekanizmalarının" geliştirilmesinin ve gelecekte "Avrasya'da eşit ve bölünmez bir güvenlik mimarisinin" inşa edilmesinin planlandığı da anlatılıyor.

İkili görüşmelerde makalede bahsedilenler gerçekleşti zaten. Rusya ile Kuzey Kore arasında stratejik anlaşmalar imzalandı. İki ülke liderleri tarafından imzalanan stratejik ortaklık belgesinde ekonomik ilişkilerin geliştirilmesinden askeri tecrübe ve teçhizat dayanışmasına kadar çok detay var. En önemli kısmı ise saldırganlık durumunda karşılıklı askeri yardımlaşmanın sağlanması maddesi dikkat çekiyor. Pyongyang, belki bu aşamadan sonra Rusya’nın ihtiyacı olan mühimmat talebini de karşılayabilir. Rusya’nın silah sanayi daha ileri olmasından dolayı, gelişmiş silahlar kısmında soru işaretleri olsa bile Moskova belli miktar mühimmat siparişini çok rahat verebilir. Bu gelişmeler haliyle Washington’un endişelerini artırdı. 

Beyaz Saray Ulusal Güvenlik Konseyi stratejik iletişim koordinatörü John Kirby, Washington'un Rus liderin Pyongyang'a yaptığı ziyaretten değil, sonuçlarından endişe duyduğunu söyledi. "Bizi endişelendiren, bu iki ülke arasındaki ilişkilerin derinleşmesidir; bunun yalnızca Ukrayna halkı açısından yaratacağı sonuçlar nedeniyle değil, Kuzey Kore balistik füzelerinin Ukrayna'daki hedeflere karşı hâlâ kullanıldığını bildiğimiz için de değil, aynı zamanda olası [Rusya'dan] Kore Yarımadası'nın güvenliğini etkileyebilecek bazı karşılıklı adımlar olabilir” diye ekledi. Ayrıca Beyaz Saray, Moskova'yı, Kuzey Kore'den silah satın alınmasını yasaklayan uluslararası yaptırımların ihlalini örtbas etmeye çalışmakla suçladı.

 

ABD ve müttefikleri ayrıca Rusya'nın silah tedariki karşılığında Kuzey Kore'ye ekonomik yardım sağlamanın yanı sıra nükleer, füze ve uzay programlarının geliştirilmesine yönelik teknolojileri de paylaşmasından korkuyor. Bu tür varsayımların nedeni, Putin ile Kim'in Eylül 2023'teki buluşması için yer seçimiydi. İki lider Rusya’da Vostochny Kozmodromu’nda buluştular. Aynı yılın Kasım ayında Kuzey Kore, Beyaz Saray ve Amerikan askeri tesislerinin fotoğraflarını çeken ilk keşif uydusunu başarıyla yörüngeye fırlattı. Daha önce Kuzey Kore bu tip konularda Pekin’i “büyük kardeş” gibi yanında hissediyordu. Şimdi ise “büyük kardeş” ikiye çıkmış oldu. Doğal olarak bu gelişmeler Batılı devletlerin endişelerini artırıyor.

Vietnam’da daha çok ticari konular önde gelmiş olsa da benzeri bir tablo oluştu. Ziyaret kapsamında Putin, Vietnam’ın bütün önde gelen devlet adamlarıyla görüşme gerçekleştirdi. Taraflar çok sayıda ikili belge imzaladı. Putin ayrıca Sovyet ve Rus üniversitelerinin mezunlarıyla da bir araya geldi. Vietnam, Rusya’yı “stratejik savunma” ile enerji ve silah tedariki dahil birçok alanda kendine destekçi olarak görüyor. Bundan dolayı ikili görüşmelerin ardından başkanlar stratejik ortaklığın güçlendirilmesi konusunda da mutabakata vardı. Rus basını bu gelişmeyi iki ülke arasındaki  "stratejik ortaklık" olarak niteledi.

Vietnam Devlet Başkanı To Lam, Putin'le yaptığı görüşmelerin ardından üçüncü ülkelerle birbirlerine zarar verecek ittifaklara girilmemesi konusunda anlaşmaya varıldığını duyurdu. “Vietnam ile Rusya Federasyonu arasındaki kapsamlı stratejik ortaklığın daha da güçlendirilmesine yönelik ana yönergeler ve ilkeler üzerinde anlaşmaya vardık. Ayrıca eşitlik, karşılıklı saygı ve birbirimizin iç işlerine karışmama ilkeleri doğrultusunda işbirliğini güçlendirme konusunda da mutabakata vardık, düzenli temasları artırma konusunda anlaştık.” dedi.

Putin ise Moskova ve Hanoi'nin Asya-Pasifik bölgesinde kapalı askeri-politik blokların oluşturulmasına karşı olduğunu söyledi. “Asya-Pasifik bölgesindeki durum tartışılırken, Asya-Pasifik bölgesinde güç kullanmama ve anlaşmazlıkların barışçıl çözümü ilkelerine dayalı güvenilir ve yeterli bir güvenlik mimarisinin inşa edilmesi konusunda karşılıklı faydalar ifade edildi, kapalı askeri-siyasi bloklara yer yok” dedi.

Rus lider ayrıca iki ülkenin ulusal para birimindeki ödemelere geçişini duyurdu. Putin, "Ülkelerimiz karşılıklı mali anlaşmalarda sürekli olarak ulusal para birimlerine geçiyor ve istikrarlı kredi ve bankacılık işbirliği kanalları oluşturmaya çalışıyor" dedi. Rusya ve Vietnam ayrıca yüksek öğrenim alanında işbirliğine ilişkin bir anlaşma ve Nükleer Bilim ve Teknoloji Merkezi inşaatı projesinin uygulama takvimine ilişkin bir mutabakat anlaşması imzaladı.

Sonuç olarak Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin ile Kuzey Kore lideri Kim Jong-un ve Vietnam Devlet Başkanı To Lam arasında kapsamlı stratejik ortaklıklar konusunda anlaşmaya varıldı. Batı’nın endişeleri gerçek oldu ve hatta Putin, "Rusya Federasyonu, bugün imzalanan belge uyarınca Kore Demokratik Halk Cumhuriyeti ile askeri-teknik işbirliğini dışlamıyor" dedi. Daha önce, Kuzey Kore Devlet Başkanı Kim Jong-un, Vladimir Putin ile müzakerelerin başlamasından önce, Pyongyang'ın dünyadaki kötüleşen duruma rağmen Moskova ile stratejik iş birliğini güçlendirmeyi planladığını belirtmişti. Ona göre Kuzey Kore, Rusya Federasyonu'nun tüm politikalarını koşulsuz destekleyecektir.

Bu arada Rus liderin Vietnam ziyaretinin ABD’nin Hanoi Büyükelçiliği’nin itirazlarına rağmen gerçekleştiğini hatırlatalım. Vietnam, ABD’nin eleştirilerini göz ardı etti ve Putin’i ilişkileri güçlendirmek amacıyla ağırladı. Ayrıca Moskova ve Hanoi, Asya-Pasifik bölgesinde kapalı askeri-politik blokların oluşturulmasına karşı olduklarını ilan ettiler. Yani ABD, İngiltere ve Avustralya'yı içeren AUKUS birliği açık şekilde hedefe konulmuş oldu. Fakat yinede Vietnam bir denge politikası üzerinden gidecektir. Ekonomik gelişmede yakanmış bir ivmeyi tamamen Rusya için feda etmeyecektir. Bundan dolayı Vietnam Dışişleri Bakanı Bui Thanh Son, ABD Dışişleri Bakanlığı'nın Doğu Asya ve Pasifik İşlerinden Sorumlu Yardımcısı Daniel Krietenbrink ile hemen Putin sonrasında bir araya geldi. Görüşme sırasında Vietnamlı bakan, Vietnam'ın ABD'yi "stratejik öneme sahip bir ortak" olarak gördüğünü vurguladı.