Yeni bir yıl, tertemiz bir sayfa gibi önümüzde duruyor, heyecan ve umutla dolu. Her yeni yılın başında getireceği güzellikleri umut ediyoruz ve kararlar alıyoruz. Ancak bir yıl önce, aynı umut, heyecan ve kararlarla karşılanan bir yılı daha geride bırakmamış mıydık? Hatta neredeyse bu durum hemen her yıl gerçekleşmiyor mu? Yeni yılda değişme motivasyonunu sağlayan nedir? 

Araştırmalar, “Yeni Başlangıç Etkisi” nedeniyle yeni bir hafta, ay veya yılın başlangıcı gibi önemli bir dönüm noktalarından sonra yeni hedeflere ulaşma ihtimalimizin daha yüksek olduğunu gösteriyor. Tıpkı fiziksel yer işaretlerinin bir yol boyunca mesafeleri göstermesi gibi, önemli tarihler de zamanın geçişine işaret eder. Bu anlar zihinsel muhasebe dönemleri olarak hizmet eder ve bizi hayatımızın büyük resmine bakmaya teşvik eder. Böylece hedefler ihtiyaçların yansıması olarak ortaya çıkar.

Kendimize hedefler belirlemek, daha iyiye doğru bir değişiklik yapmak istediğimiz anlamına gelir. Yeni bir yılın yaklaşması ise yeni bir başlangıç fırsatı verir. Geçmişte bazılarını belirlemiş ve buna asla ulaşamamış olsak bile yeni yıl kararlarını oluşturmaya devam etmemizi sağlayan şey, “Yeni Yıl; Yeni Ben”in ardındaki heyecandır ve beynimiz, hedef belirlemekle ihtiyaçlara ulaşmayı aynı şekilde algılar. Nature dergisinde yayınlanan 2019 tarihli bir araştırma, genellikle "iyi hissetme" hormonu olarak bilinen dopaminin, yalnızca hedefe yaklaştığımızda değil, aynı zamanda “hedef belirlediğimizde” de yükselerek harekete geçme konusunda motive ettiğini gösterdi. Bir hedef belirlediğimizde, ona ulaştığımızı hayal etme eğilimindeyiz ve bu senaryoyu görselleştirmek, beyninizde onu fiziksel olarak deneyimlediğimiz bölgelerin aynısını harekete geçirebilir. Görselleştirme, nöroplastisiteyi (beyninizdeki yolların oluşumu ve güçlendirilmesi) destekleyebilir; bu da stresin azalmasına ve  daha iyi motivasyona yol açabilir.

Yeni bir kararı belirlemek işin kolay ve zevkli kısmıdır. Ancak mesele kararları takip etmeye geldiğinde, işte o zaman zorlaşmaya başlar! Hedef belirlemek motivasyonumuzu artırsa da tek başına işe yaramaz; er ya da geç motivasyonumuz düşer ve eski halimize döneriz. Peki sadece disiplinli olmak hedeflere ulaşmak için yeterli midir? 

SMART hedefler; - (belirlenen hedeflerin spesifik (Specific), ölçülebilir (Measurable), erişilebilir (Achievable), gerçekçi (Relevant), ve zamana bağlı (Time-bound)) -  gereklidir ve stratejik planlara ihtiyacımız var. Az da olsa sürekli ve her gün ilerleme gerekir.

Bu yüzden;

Asıl NEDENinizi bulmak, hedefe bağlı kalmanıza yardımcı olabilir. Bu neden, hedefin sizin için ne kadar önemli olduğunu ve ona yönelik sahip olduğunuz değer ve duyguları anlamanız için önemlidir. Hedefe değer vermek ve ona duygusal olarak bağlanmak, hedef hakkında iyi hissetmenize ve ona bağlı kalmanıza yardımcı olabilir.

Hedefleri belirleme ve gerekirse küçük hedeflere bölme kararlılığı arttırabilir. Altı ayda neyi başarmak istiyorsunuz? Üç aylık periyot mu daha iyi olur? Daha kısa süreli küçük hedefler daha mı gerçekçi olur? İlk hafta neyi başarabilirsiniz? Büyük hedefleri hazırlamak ve daha küçük hedeflere ayırmak, motivasyonumuzu korumamıza ve doğru yolda kalmamıza yardımcı olabilir. Bunun nedeni, büyük hedefe doğru çalışırken, daha kısa süredeki ilerlemeler başarıyı  görmemize yardım eder devam edebilmemizi sağlar. 

Hedef belirlemek kolaydır ancak ilerlemek zor olabilir. Bu nedenle kendinize karşı sabırlı olmanız önemlidir. Bazen geriye gittiğinizi veya bir hata yaptığınızı görebilirsiniz. Kendinize NEDENinizi hatırlatın ve motivasyonunuzun düşmesine neden olan engeller üzerinde düşünün. Her ne olursa olsun “sabır” deneme, yanılma, hedefinize ulaşma yolculuğunuzda size yardımcı olacaktır. Kendinizi Ocak ayının ortasında yeni yıl kararlarınızı unutmuş halde bulursanız korkmayın. Araştırmalar, yeni kararlarda yüzde yirmi beşimizin sadece bir hafta içinde enerjimizi kaybettiğimizi gösteriyor. Davranışımızı değiştirmeye çalıştığımızda genellikle en az bir kez başarısız olmanın sürecin normal bir parçası olduğunu hatırlayın ve denemeye devam edin.

Yanlış giden durumlardan ziyade neyin iyi gittiğini düşünmek daha doğrudur ve başarabileceğimize dair güven oluşturur. Araştırmalar, başarılı olduğunuz zamanları not etmenizin davranış değişikliğini güçlendirdiğini ve hataların tekrarlama olasılığını azalttığını gösteriyor. Ayrıca, 'hedefe ulaşanlar' büyük çoğunlukla olumlu düşünenlerdir. Eğer “kilo veremeyeceğim”  gibi olumsuz düşünceleriniz varsa muhtemelen başaramayacaksınız. Kanıtlar, kendi kendine olumlu konuşmanın, hedeflere ulaşmada özgüvenin artmasına katkıda bulunduğunu gösteriyor.

Son olarak hedeflerimize doğru ilerleme kaydettiğimiz için kendimizi ödüllendirmek, devam etme motivasyonumuzu artırır. Ödülün, elde ettiğiniz başarıyla orantılı ve hedefin amacıyla tutarlı olduğundan emin olun. Son olarak, seçtiğiniz ödülün sizin için anlamlı olması gerekir, aksi takdirde sizi devam etmeye motive etme olasılığı düşüktür.

Doğru kararlar verip emin adımlarla ilerlediğimiz bir yıl olması temennisiyle…