Süreçte yaşanan cebri hicretlerin neticesinde, çok sayıda insan yurt dışında yeni ülkelere gitmek zorunda kaldılar. Bu gidilen coğrafyalarda çocuklarının rehberliği konusunda önemli problemlerle karşı karşıya kalıyorlar. En başta bu çocuklara ve gençlere rehberlik yapabilecek eleman eksikliği olmak üzere maddi imkânların sınırlılığı, rehberlik yapılabilecek ev, yurt, etüt merkezi, kültür merkezi gibi mekanların yetersizliği gibi konularda büyük zorluklar yaşamaktadırlar.

Beklenmedik şekilde meydana gelen rehberlik götürülmesi gereken kitledeki büyük sayısal artışa oranla rehberlik yapabilecek donanımda elemanlardaki kıtlık sebebiyle rehberlik hizmetleri aksamaktadır. Süreçte yaşadıklarının da etkisiyle rehberlik yapılması daha zorlaşan bu genç nesillere yeterince rehberlik götürülememektedir. Yeni beldelere entegrasyon ile ilgili meşguliyetler, bu zorlu sürecin dayattığı acil diğer gündemlerin de etkisiyle rehberlik gibi en hayati olan bir meseleye yeterince mesai ve kaynak ayrılamamaktadır.

Maalesef, rehberlik götürülebilmek açısından en verimli denebilecek, şuuraltı müktesebatı oluşturmada (bilinçaltı oluşumu veya birikimi) en etkili ve verilmek istenen mesajlara ve eğitime en açık olunduğu zaman dilimleri değerlendirilememektedir. Bunlara ilave olarak, yeni baskın kültürlerin etkisiyle yaşanan asimilasyon problemleri bu problemlerin şiddetini ve büyüklüğünü daha da arttırmaktadırlar. Bütün bunların neticesinde, zaman çok hızla ilerlemekte ve telafisi mümkün olmayabilecek büyük kayıplar yaşanmaktadır.

Rehberlik ötelenebilecek, ertelenebilecek ve “Ne yapalım elimizdekilerle ancak bu kadar yapılabiliyor. İmkânlar olduğunda, şartlar elverişli hale geldiğinde daha iyisini yaparız” denebilecek bir iş asla değildir. Rehberlikte önemli bir esas, herkese ulaşılabilmesi, ihmal edilmemesi, mümkün olduğu kadar her bir ferdin aktif hale getirilmesi ve telafisi mümkün olmayacak zaman kayıplarına yol verilmemesi olmalıdır.

Öncelikle, yeni gidilen beldelerde hizmetleri eda ederken eskiden beri uygulanagelen rehberlik anlayışının revize edilerek bu yeni yerlere uygun hale getirilmesi gerekmektedir. Bu hususta yerelde çalışmalar yapılarak ihtiyaçlar belirlenmeli, elimizde var olan kaynaklar tespit edilerek ortaya konulmalıdır. Realitelerin farkında olarak, mevcut şartlar ve imkânlara göre hedefler belirlenmeli ve sahip olunan imkânları en rantabl değerlendirme yolları aranılmalıdır.

Süreç öncesindeki bir rehber elaman da aranılan özellikler yeni dönemde aranmamalı, rehberliğin keyfiyetinde aynı seviye beklenmemelidir. Hali hazırda bunların ne kadarına muvaffak olunabilecekse ona bakılmalıdır. İdeal manada bir rehberliğe ulaşılabilmesi ise zamana yayılmalıdır. Aksi takdirde, hiçbir zaman ideal rehberliği yapabilecek elemanlar bulunamayacaktır. Rehberlik yapılacak hususlar yeni baştan bir sınıflandırmaya tabi tutulmalıdır. Rehberlik kategorileri oluşturulmalıdır. Seviyeler belirlenmelidir. Maddi ve manevi sağlıklı bir toplumun oluşturulmasında önemli olabilecek her türlü değerler tespit edilmelidir. Milli manevi değerler, insani değerler, evrensel kabul görmüş değerler vs. gibi.

Dolayısıyla, elimizdeki insanları mümkün olduğu kadar, değişik kategorilerde rehberlikleri yapabilmelerine göre sınıflandırmalıdır. Rehberlik yapılacakları da benzer şekilde seviyelerine uygun şekilde gruplandırmalıdır. Herkese aynı seviyeden rehberlik verilmesine ihtiyaç yoktur. Amaç, herkesi bulunduğu seviyeden bir üst seviyeye yükseltmek olmalıdır. Hizmet insanlarının kendi çocuklarından ve gençlerinden oluşan bir insan sermayesi vardır. Bu gençlere rehberlik götürülmelidir ama bu rehberliği götürecek elemanlar yetersizdir. Şu anda mevcut şartlarda elimizde arzu edilen keyfiyette rehber eleman bulunmamaktadır. 

O zaman, bu elemanları yetiştirmemiz gerekir. Rehberlik elemanları da aynı kitle içerisinden bulunmak zorundadır. Bu gençler ve çocuklar aileleri sebebiyle, hizmetlerden haberdardırlar ve birtakım değerlere belli ölçüde zaten sahip bulunmaktadırlar. Dolayısıyla, bunlardan istifade yoluna gidilmelidir. Yukarıda bahsedildiği şekliyle yeni rehberlik hedefleri, grupları ve rehber elamanlar belirlenmek suretiyle aktif olarak hizmetlerde istihdam edilen rehber eleman sayısını artırmak mümkündür. Gençler yapılan hizmetlerin içerisine ne kadar dahil edilebilirlerse, birtakım vazifeler ve sorumluluklar verilebilirse o ölçüde şuur ve fikir olarak da harekete geçirilmiş olacaklardır. Kendilerine verilen vazife ve sorumlulukları eda edebilmek için bir ceht ve gayret içerisine gireceklerdir. "Muzaaf ihtiyaç, iştiyaktır. Muzaaf iştiyak, muhabbettir…” düsturunca, verilen vazifeyi yapabilmek için kendi donanımlarını arttırma ihtiyacı meydana gelecek, bu da onlarda hakikatleri öğrenme ve yaşama arzusu oluşturacaktır. 

Yüzlerce insana 3-5 kişi ile hizmet götürülemeyeceği ortadadır.  O zaman sistemimizi yeniden kurgulamamız gerekir. Varsayalım ki arzu edilen seviyede rehberlik yapabilecek 10 kişiye mukabil hizmet götürülmesi gereken 500 kişi bulunmaktadır. 10 kişinin ulaşabileceği 30-40 insan ile iktifa edilip diğerleri ihmal mi edilecektir? Asla! Bu 500 kişi yazıda ele alındığı şekilde, rehberlik ihtiyaçları ve seviyelerine göre gruplandırılmalıdır. Bu gruplara uygun olarak rehberlik edebilecek insanlar belirlenerek bu görev onlara verilmelidir. Varsayalım ki bu şekilde 100 insan tespit edilerek her birisine 4-5 kişi düşecek şekilde görevlendirildiler. Bir sonraki aşamada, arzu edilen keyfiyetteki her bir rehber talebeye bu vazifelendirilen 100 kişi paylaştırılmalıdır. Bu çekirdek rehber talebeler bu vazifelendirilenler ile düzenli istişare ve toplantılar başlatmalıdırlar. 

Bu toplantılarda temel hedef bu vazifelendirilenlerin yetiştirilerek arzu edilen donanımlara sahip olmalarını sağlamak olmalıdır. Bu iş için en uygun ortamlar istişare ortamlarıdır. Bu ortamlarda manevi ihtiyaçlara da cevap verecek şekilde paylaşımlar yapılmalıdır. İstişarelerin, Hocaefendi’nin yazı ve sohbetlerinde ele alıp izah ettikleri şekilde, Nebev-i usule uygun gerçekleştirilmesine çalışılmalıdır. Bu istişareler bu yazı ve sohbetlerde ifade edildiği gibi, bireyin çiçek açmasını sağlayacak ve onlardaki potansiyel maddi ve manevi donanımların inkişafını sağlamaya yönelik olmalıdır. Dolayısıyla, bu istişare ve toplantıların buna uygun olarak gerçekleşip gerçekleşmediği büyük bir titizlikle takip edilmelidir. Bu istişarelerin nasıl olması gerektiği ile ilgili "Neden dolayı istişareler hakkıyla yapılmamaktadır?" yazı serisine bakılabilir.

Ayrıca, "Hatalardan ders almak ve istişareler!.." başlıklı yazıda, gençlere vazife vermenin, onlara güvenmenin, onlarla ilgili olan karar alma süreçlerine ve istişarelere dahil etmenin gençlerin aktif olarak işe sahip çıkmalarındaki rolü detaylı olarak ele alınmaktadır. Böyle yapıldığında, bir taraftan her küçük dairede rehberliğe ait bazı mikro hedefler realize edilirken diğer taraftan istişare ve toplantılar ve tabi ki yapılacak diğer takiplerle beraber arzu edilen rehber talebelerin yetiştirilmesi mümkün olabilecektir. Bu faaliyetler, ihtisas dersleri, yetiştirme kampları, tatillerde yapılacak geziler ve piknikler gibi faaliyetlerle desteklendiğinde rehberlik amaçlarına ulaşmak Allah’ın (CC) inayet ve keremiyle mümkün olabilecektir. 

Bu vesilelerle birlikte olunan zaman dilimleri ve diyaloglar ne kadar fazla olursa o ölçüde birbirlerinden istifade artacak ve değerler alışverişi gerçekleşebilecektir. Bu şekilde, rehberlikte en önemli bir esas olan birlikteliklerin ve ortak paydaların arttırılması mümkün olabilecektir. Böylece bir taraftan rehber elemanlar yetiştirilirken, diğer taraftan bütün gençlere rehberlik götürülebilecektir. Yani, başta yetersiz olan rehber elemanlar o hizmetlerde koştururken yetişmiş olacaklardır. Geçmişteki hizmet tecrübesi de bundan çok farklı değildir.   

Ayrıca, mekân yetersizliği çözülünceye kadar, oluşturulan bu küçük gruplarla aile evlerinde de rehberlik yapılması mümkün olacaktır. Hizmet insanlarının hepsi de en önemli bir husus olan evlatlarının rehberliği söz konusu olduğunda evlerini sonuna kadar bu işe açacaklardır. Değil sadece evlerini açmak, aynı zamanda imkânları ölçüsünde bu faaliyetlerin finansmanına da destek vereceklerdir.