Başlıktaki suâle dair cevabımı peşinen ifade edeyim: “Mevcut şartlarda hayır!”
28 milyar liralık zam paketinin pimini çektiler, Türkiye Büyük Millet Meclisi’ne (TBMM) gönderdiler. İlk itirazlara mukabil geri adım atmış gibi yapmaları taktik manevra.
TEOG imtihanını bir haftada değiştiren ve ucu açık suâllerle torpilin önünü açanların zam paketi mevzu bahis olduğunda ne kadar çekingen davrandıkları dikkatten kaçmıyor.
ZAMLARDAN ERDOĞAN’IN HABERİ VARDI
Geçen hafta dikkat çekmiştim. Yeni Türkiye’den, dinamikleri, işleyişi tek adamın iki dudağı arasına sıkışmış bir memleketten bahs ediyoruz.
Seçmeni ürkütecek kadar vahim zamların yer aldığı böyle bir paketi Adalet ve Kalkınma Partisi (AKP) lideri, Reis-i Cumhur Recep Tayyip Erdoğan’ın tensibi olmadan değil TBMM’ye göndermek hayalini bile kurmanın bedeli ağır olur.
Erdoğan’dan Başbakan Binali Yıldırım’a varıncaya dek her kafadan ‘nasıl olur bu kadar zam’ kabilinden sesler çıksa da işin aslı hiç öyle değil. Nabız yokladılar. AKP tabanı bile gayr-i memnun. O halde infiali teskin etmek için iyi polisler mikrofonu eline aldı.
DIŞ BORÇ 430 MİLYAR DOLAR
Zam paketi Bakanlar Kurulu’nda tekrar görüşülse de fazla değişiklik beklemiyorum. Mümkün değildir. Zira kasa tam takır kuru bakır. Borçlar aldı başını gidiyor. Türkiye’nin dış borç toplamı 430 milyar doları aştı. Dış borç toplamı, hormonlu millî gelir (GSYH) rakamlarının bile yarısını geçti.
‘Yüzde 5 büyüdük’ diyen yalancıların mumu kasanın önüne gelmeden sönüverdi. Madem büyüyorduk bu borçlar niye arttı?
Vergi tahsilatında oranlar her geçen düşüyor. İki kere af çıkarıldı. Netice? Tam bir fiyasko. Aftan evvel 98 milyar lira olan iri mükelleflerin borcu 2017’nin Haziran sonu itibarıyla 174 milyar liraya tırmandı.
SGK, ELEKTRİK, SU VE DOĞALGAZ BORÇLARI CABASI
Vergi borçlarındaki artış o kadar faiz alacağından tek kalemde vazgeçen Maliye için tam bir hayal kırıklığı. Üstelik bu rakama 1 milyon lira ve daha az tutarda borçlar dahil değil. Toplam vergi alacağını 250 milyar lirayı bulduğu belirtiliyor.
Elektrik, su, doğalgaz ve Sosyal Güvenlik Kurumu prim borçları ilave edildiğinde batıkların fotoğrafı daha berrak hale gelecektir. İşler yolunda gidiyorsa bu paralar niye ödenmiyor?
AKP, son bir senedir ‘al takke ver külah’ taktikleri ile ekonominin müflis halini halının altına süpürüyordu. 16 Nisan 2017 referandumundan evvel harcamalar kontrolden çıkmıştı. Amma velakin deniz tükendi. Kasada para kalmadı.
PARALEL HAZİNE DE ÇARE OLMADI
Vergi afları ile bekledikleri tahsilat rakamlarına ulaşamadıkları gibi vatandaşın Maliye Bakanlığı’na borcu katlandı. Oradan eli boş dönünce, Varlık Fonu’nun, nam-ı diğer paralel Hazine’nin kendisine faydası olmadığı anlaşılınca vatandaşın sırtına binmeyi tercih ettiler.
Hasıl-ı kelam AKP iktidarının vergi paketini geri çekme ihtimali yok. Yine de herşeyi göze alıp bu paketi iptal ederlerse ne olur? O durumda faiz ve döviz yeniden tırmanışa geçer. Zira hükûmet bu paketi açıklarken malî çöküşü cümle âleme ilan etmiş oldu.
ABD VE AVRUPA BİRLİĞİ VANAYI KISIYOR
Hükûmet paketten vazgeçtiğinde 70 milyar liralık nakit ihtiyacını nereden ve nasıl karşılayacak? Borçlanmak mecburiyetinde kalacak?
Bu sene 114 milyar lira borçlanacaktı Hazine. Para az gelince borç tutarı 150 milyar liraya çıktı. Faizler tekrar tırmanışa geçti. Dolar 3,60 TL’yi geçti geçecek. Hintli Herif ve Saray’daki müşavirler Borsa’yı 100 bin eşiğinin üzerinde tutmak için seferber oldu. Nafile.
Amerikan Merkez Bankası’nın (FED) Ekim’den itibaren tahvilleri iade etmeye başlıyor. Her ay 10-15 milyar doları piyasadan geri toplayacak. Avrupa Merkez Bankası (ECB) 2018’de bankalara likidite desteği vermeyecek.
Batıda para muslukları kısılırken Türkiye gibi döviz açığı, bütçe açığı, sosyal güvenlik açığı gibi üçüz açıklarla boğuşan bir ekonomide neler olacağını teferruatı ile anlatmaya lüzum var mı?
KAMUDA LÜKS VE İSRAF BİTMEDEN BÜTÇE AÇIKLARI AZALMAZ
Lüks ve israf içinde milletin vergilerini çarçur edenlerin elinde fazla şık yok. Alıştıkları şatafattan, bin odalı Saray’dan kopamayacaklarına göre ‘iki gün homurdanırlar üçüncü gün unuturlar’ diyerek paketi TBMM’den geçireceklerdir.
Zira başka çareleri kalmadı.
2018’de memur maaşları için IMF’nin kapısını çalmak istemiyorlarsa acı da olsa bu hapı yutacaklar.
AB’den son sürat uzaklaşıldığını, jeopolitik risklerin arttığını gören yatırımcılar Türkiye’ye borç bile vermekten imtina ediyor. Saray’ın güdümündeki medya bunların hiçbirini yazmasa da hakikat böyle.
Dillerinin ucuyla zamları geri çekiyormuş gibi yapmalarına aldanmayın. Bilakis nihaî hali kanun olarak Resmî Gazete’de ilam edildiğinde farklı zamlar listeye dahil edilirse şaşırmam…
TARIK ZİYA