KİLİS (A.A) - Kilis Oylum Höyük arkeolojik kazıları sonucunda el
yazısıyla ve küçük işaretlerle Hititçe yazılmış çivi yazılı kil tablet
bulunduğu bildirildi.
Kazı Başkanı ve Cumhuriyet Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Arkeoloji Bölümü
Öğretim Üyesi Doç. Dr. Atilla Engin, yaptığı yazılı açıklamada, 4 bin yıllık
uykusundan uyanan Oylum Höyükteki yazılı belgelerin nihayet konuşmaya
başladığını belirtti.
Bulunan tablette antik kentin isminin yazıldığını ifade eden Engin,
açıklamasında şunlara yer verdi:
Kilisin varoşların içinde yer alan ve şu sıralar iç savaşla didinen
Suriye sınırından sadece taş atımı uzaklıkta yer alan Oylum Höyükte ilk kazılar
20 yıl önce Hacettepe Üniversitesinden Prof. Engin Özgen tarafından
başlatılmıştı. Şu anda ise benim sürdürdüğüm arkeolojik kazılar nihayet en önemli
buluntularından birini verdi. Hititçe yazılmış çivi yazılı kil bir tablet. Bu iyi
fırınlanmış, çok güzel el yazısıyla ve küçük işaretlerle yazılmış tabletin önemi,
Güneydoğu Anadolu ve kuzey Suriye bölgesinde Tarsus, Emar-Meskene, Ugarit,
Afes-Hatarikka ve Alalahtan sonra Hititçe tablet veren 6. kazı yeri olmasıdır.
Bu yıl ele geçen tablet, hiç kuşkusuz bir çok açıdan önemlidir.
-İrrita Kenti-
Doç. Dr. Engin, devasa boyutlu bir höyük olan Oylum Höyükün Tunç çağlarında
antik isminin Irrita olduğunun tespit edilmesinin, bölgenin tarih ve tarihi
coğrafyasını tümüyle değiştirecek çok önemli bir ipucu olduğunu vurguladı.
Anadolu ve kuzey Suriye topraklarında kazıları devam eden yüzlerce höyük ve
ören yerinin antik isimleri bilinmezken, bir tarihçi, filolog ve arkeoloğu,
kazdığı yerin neresi olduğu konusunda kendisini bilgilendiren bir belgeye sahip
olması kadar mutlu eden bir başka buluntu olmadığını belirten Engin, açıklamasını
şöyle sürdürdü:
Tabletin yayınını üstlenen ve geçici değerlendirmesini yapan Münih
Üniversitesinden emekli, Çorum Hitit Üniversitesi Hitit Uygarlığı Araştırma
Merkezi Müdürü Prof. Dr. Ahmet Ünalın verdiği bilgiye göre Irrita kentinin
ismi Mitanni başkenti Wassukanni, Urussa, Kargamis, Suta ve bir ırmakla
(Mala, Fırat) birlikte Babilce ve Hititçe metinlerde sık sık geçmekte. Askeri ve
stratejik açıdan önemli bu bölgenin Mısır, Babil, Mitanni, Hitit ve diğer güçler
arasında paylaşılamayan bir oyuncak olduğu görülmektedir.
-Tabletin içerdiği bilgiler
Tabletin kırıldığını ve sadece ön yüzünün yukarı orta kısmının korunduğunu
dile getiren Engin, belgenin kırık dökük haline rağmen çok önemli ip uçları
verdiğini aktardı.
Belgenin, Kargamiş veya Hitit başkenti Hattuşada ikamet eden bir Hitit
kralıyla Irrita kralı veya burada görev yapan yüksek dereceli devlet
görevlilerine yönelik bir antlaşma ya da onlara yönelik bir buyruk olduğunu
bildiren Engin, açıklamasını şöyle tamamladı:
Büyük kral askeri yenilgiden sonra kentin Hitit idaresi altına
sokulduğunu, kent idarecisine (kral, memur-) askerleri ve savaş arabalarıyla
birlikte yemin ettirildiğini, düşmanların Irritaya gelip isyan çıkarmaya
kalkışmaları durumunda kendisine haber verilmesini, gerekli durumlarda yardımcı
birliklerin gönderilmesini ve düşmana karşı sefere çıkılmasını, tebaların
kaçmaları durumunda yakalanıp teslim edilmelerini, hiç bir şeyin veya toprak
parçasının kaba kuvvetle alınmamasını buyurmaktadır. Tabletin arka yüzünde sadece
bir kaç satır vardır. Burada antlaşma hükümlerine tanıklık yapan yemin
tanrılarının isimleri geçer ki, bunlar arasında Tumma ve Dunna kentleri tanrıları
vardır.
Muhabir: Zerin Özdilek / Sevil Çelik
Yayıncı: Şükran Yücel