Selma Kasap - ODTÜ Teknokent'te genç yazılım mühendisleri, kavşaklardaki dört yönden gelen araç sayısına göre, kavşaktaki hangi trafik lambasının yeşil, hangisinin kırmızı yanacağına en verimli çözümü sunan Akıllı Trafik Sistemi'ni geliştirdi. Sistem, trafiğin yoğun saatlerinde sürücülerin sıklıkla şikayet ettiği kırmızı ışıkta bekleme süresini, en iyi senaryoları sunarak büyük oranda azaltıyor. Türkiye'de ilk olarak Antalya'da uygulamaya konulan sisteme eklenen yeni teknolojiler sayesinde trafik ışıkları ambulans ve itfaiye araçlarının siren sesine de duyarlı hale geldi; bu araçlar geçtiğinde ışıklar otomatik olarak yeşili gösteriyor. ODTÜ Teknokent'te faaliyet gösteren ISSD'de sistem mühendisi Çağrı Yüzbaşıoğlu, AA muhabirine yaptığı açıklamada, nüfus artışına paralel olarak trafikteki taşıt sayısının da her geçen gün arttığına dikkati çekti. Taşıt kullanımının artmasıyla birlikte, özellikle büyük şehirlerde, yoğun trafiğin ortaya çıkardığı birçok sorunun acilen önüne geçilmesi gereken bir hal aldığına işaret eden Yüzbaşıoğlu, trafik yoğunluğunun, ulaşım süresinin artmasına, fazla yakıt tüketilmesiyle yüksek enerji maliyetlerine ve egzoz gazı salınımıyla çevre kirliliğine sebep olduğunu anlattı. Türkiye'de trafik ışıklarının sadece zaman ayarlı olarak çalıştığını belirten Yüzbaşıoğlu, bu durumun araçların trafikte daha uzun kalmasına sebep olduğunu, zaman kaybına yol açtığını, yakıt tüketimini arttırdığını ve çevreyi olumsuz etkilediğini söyledi. -GENÇ YAZILIMCILARDAN TRAFİĞİ RAHATLATAN TEKNOLOJİ- Yüzbaşıoğlu, uzun süren ARGE çalışmaları sonucunda trafik ışıklarının bulunduğu ve kavşaklardaki trafik yükünü rahatlatma amacıyla ''Akıllı Trafik Sistemi''ni geliştirdiklerini bildirdi. Sistemin, kavşağa bağlı her yön için, bir veya birkaç kamera o kameraya ait bir görüntü işleme kartı ve verileri toplayan bir yazılımla çalıştığını anlatan Yüzbaşıoğlu, merkezi ünitede toplanan verilerin de işlenerek trafikte bekleme süresini en aza indirgeyen bir uygulamayı hayata geçirdiğini belirtti. Sistemdeki araç sayım modülünün, görüntü tabanlı olarak, herhangi bir yol kesitinden geçen araçların 7 gün 24 saat süreyle her türlü hava koşulunda sayılabilmesini ve elde edilen sayım sonuçlarının CENTRIS modülüne iletilmesini sağladığını bildiren Yüzbaşıoğlu, sistemin bir sayısal kamera, yüksek işlem gücüne sahip bir görüntü işleme kartı ve bir kablosuz iletişim modülünden oluştuğunu anlattı. Yüzbaşıoğlu, sisteme ilişkin şu bilgileri verdi: ''Görüntü tabanlı bir Akıllı Kavşak Yönetim Sistemi olan ATS, kavşaklardaki araç yoğunluğu ve ortalama araç hızı gibi verileri kullanarak trafik ışıklarının yönetilmesini sağlar. Sistemin merkezi olarak nitelenen CENTRIS modülü, kavşağa yerleştirilen tüm Araç Sayım Modülleri ile iletişim halindedir. Araç sayım modüllerinden elde edilen, araç yoğunluğu ve ortalama araç hızı gibi veriler, CENTRIS merkezi işlem birimine iletilir. CENTRIS, üzerinde çalışan ve kavşağa özel olarak geliştirilmiş olan optimizasyon algoritmaları sayesinde, kavşağa bağlı yönlerden hangisine yeşil ışık yakılacağını belirler. Bu bilgiyi Kavşak Kontrol Cihazına uygun bir komut ile göndererek, kavşağın dinamik olarak yönetilmesini sağlar. CENTRIS, basit anlamda, kavşaktaki, Kavşak Kontrol Cihazına arayüzü bulunan bir endüstriyel bilgisayar ve bu bilgisayara bağlı olarak çalışan GPRS ünitesinden oluşur.'' -''SİREN SESLERİNİ DE TESPİT EDİYORLAR''- Sistemin önemli bir özelliğinin de ''Akustik Tabanlı Siren Sesi Dedektörü'' sayesinde, kavşağa yaklaşmakta olan ambulans ve itfaiye araçlarına geçiş önceliği vermesi olduğunu dile getiren Yüzbaşıoğlu, ''Bu amaçla sisteme entegre edilen parçacık hızına duyarlı akustik sensörler, kavşağa yaklaşmakta olan ve siren sesi yayan taşıtların yönünü belirlemekte ve anlık olarak kavşaktaki sinyal düzenini değiştiriyor. Böylece, ambulans ve itfaiye araçlarının kavşaklardan geçişi esnasında yaşanan karmaşa en aza indiriliyor ve bir o kadar önemlisi bu kısa süreçte yaşanan kazalar önlenebiliyor'' diye konuştu. Bunlarla birlikte, sistemin sürekli olarak ürettiği trafik verilerinin, Ulaşım Ana Planı'nın oluşturulması için kullanılabileceğine dikkati çeken Yüzbaşıoğlu, ayrıca istendiğinde tüm bu verilerin Trafik Kontrol Merkezi gibi uzak bir noktaya aktarılabildiğini söyledi. Yüzbaşıoğlu, sistemin uzaktan erişime açık mimaride olması sayesinde de kavşakların acil durumlarda Trafik Kontrol Merkezleri tarafından uzaktan kumanda edilmesine de imkan sağladığını bildirdi. -İLK UYGULAMA ANTALYA'DA BAŞLAMIŞTI'' Yüzbaşoğlu, projeleri kapsamında ilk sistemin Antalya'daki Mevlana Kavşağı'na kurulduğunu söyledi. Antalya Büyükşehir Belediyesi tarafından halen 5 kavşakta uygulanan Akıllı Trafik Sistemi (ATS) ile bu kavşaklarda ortalama araç bekleme süresinin yüzde 40 oranında azaltıldığını, ambulans ve itfaiye araçlarının öncelikli geçişinin mümkün hale getirildiğini belirten Yüzbaşıoğlu, ilk sistemin kavşağa yerleştirilmesinden bu yana geçen 6 aylık sürede, daha önceki 6 aylık periyoda göre kavşakta meydana gelen hasarlı kaza sayısında üçte bir oranında azalma görüldüğüne dikkati çekti. Sistemlerin, şehir genelinde daha fazla noktada hayata geçirilmesi için çalışmaların da sürdüğünü anlatan Yüzbaşıoğlu, projenin bundan sonraki adımının kavşakların koordineli olarak yönetilmesini mümkün kılmak olarak belirlendiğini ifade etti. Akıllı Trafik Sistemi'nin bütün sinyalizasyon sistemlerine uyumlu olduğunu ve uygulandığı noktalarda, özellikle iş çıkışı saatlerinde trafikte kaybedilen zamanı ve yakıt harcamasını önemli ölçüde azalttığını belirten Yüzbaşıoğlu, şunları kaydetti: ''Işıklı kavşaklara bu sistemin yerleştirilmesiyle birlikte trafik sorununun çözümüne katkıda bulunulmaktadır. Sistemin devreye alınmasıyla birlikte sürücülerin trafikte kaybettiği zaman yaklaşık yüzde 40 oranında azalmıştır. Bu sayede sürücülerin trafikte geçirdiği süre azalarak hem sürücü psikolojisine hem de iş hayatına olan olumsuz etkileri minimize edilmiştir. Ayrıca, mevcut istatistikler incelendiğinde, sistemin uygulandığı ışıklı kavşaklarda, kırmızı ışık ihlallerinin ve meydana gelen kazaların sayısının da azaldığı görülmektedir.'' Projenin geliştirilmesi aşamasında, yurt içi özel ARGE kuruluşları, üniversiteler ve yurt dışı çözüm ortakları ile işbirliklerinin geliştirildiğini ifade eden Yüzbaşıoğlu, üniversitelerden de akademik destek alındığını ve bu çerçevede İstanbul Teknik Üniversitesi İnşaat Fakültesi Ulaştırma Mühendisliği Ana Bilim dalından trafik etüdü ve planlaması gibi konularda akademik desteğin sağlandığını kaydetti. Yüzbaşıoğlu, ayrıca Bilkent Üniversitesi, Orta Doğu Teknik Üniversitesi ve İstanbul Teknik Üniversitesi'nden de yazılım geliştirme aşamalarında destekler sağlandığını söyledi. Sistem mühendisi Yüzbaşıoğlu, Uluslararası INTERTRAFFIC Altyapı, Trafik Yönetimi, Yol Güvenliği ve Park Sistemleri Fuarı kapsamında düzenlenen 2011 yılı Kentiçi Trafik Güvenliği, Toplu Ulaşım Çözümleri ve Akıllı Ulaşım Sistemleri'ne yönelik proje yarışmasında ikincilik ödülü aldığını sözlerine ekledi. (SME-MVA)02.09.2011 10:45:29